DSC40 (7)

Znieczulenia

fi

r

na dokonanie wszystkich zabiegów. Następuje zwiotczenie mięśni, całkowity zanik odruchów, a pod koniec w 4 fazie porażenie mięśni międzyżebrowych.

IV. Okres porażenia oddechu. Charakteryzuje się porażeniem przepony oraz zatrzymaniem krążenia.

Metoda uspokojenia podtlenkiem azotu dotyczy wyłącznie 1 okresu bez-bolesności. Geoffrey Parbrook z Wielkiej Brytanii w 1967 r. oraz Harry hanga z USA w 1967 r. i ostatecznie specjaliści z Royal Dental Hospital i Guy * s Dental Hospital w Londynie wraz z Grahamem Robertsem podzielili pierwszy okres bezbolesności na 3 fazy, opierając się na objawach jakie zachodzą w czasie wdychania różnych stężeń podtlenku azotu (Coplans and Green 1983, Roberts, Rosenbaum 1991).

Faza pierwsza — umiarkowanego uspokojenia oraz słabego znieczulenia

mogą pojawić się z opóźnieniem lub bez związku z pytaniem. Występuje duża skłonność do marzeń sennych, zwykle przyjemnych. Jest to szczególny stan, który przypomina stan transu hipnotycznego. Uważa się, że lekarz, poprzez kontakt słowny, może wpływać na treść marzeń sennych. Pacjent nerwowy, nie gotowy do współpracy, reagujący niezwykle żywiołowo na wszelkie próby leczenia staje się spokojnym, zgodnym, reagującym na polecenia pacjentem, któremu można wykonać wszystkie konieczne zabiegi. Następuje wyraźne osłabienie wrażliwości na ból, np. na nakłucie igłą. Fizyczne odprężenie charakteryzuje się rozluźnieniem mięśniowym, objawiającym się swobodnym ułożeniem kończyn górnych i dolnych. Najważmej-

u

C

- osiągana jest przy stężeniach podtlenku azotu pomiędzy 5 - 25% N₂0 (95 -75% O2). Pacjent może odczuwać mrowienie palców, policzków, języka, pleców, głowy lub klatki piersiowej. "Wyraźne zauważalne jest odprężenie i uspokojenie się pacjenta, podniesienie progu bólu oraz zmniejszenie strachu i napięcia nerwowego. Pacjent szybko i sprawnie reaguje na polecenia i odpowiada na pytania. Zmysły dotyku, słuchu oraz wzroku mogą być osłabione. Źrenice prawidłowo reagują na światło. W fazie tej nie występują objawy uboczne.

Faza druga — dysocjacji -(oddzielenia się od rzeczywistości) i częściowego znieczulenia — występuje przy stężeniach pomiędzy20— 55% N2O (80 — 45% O2). Uczucie oddzielenia może mieć różny stopień nasilenia, od niewielkiego do głębokiego. Pacjent może również odczuwać stan podobny do upojenia alkoholowego, opisywany też jako pływanie, dryfowanie, zawroty głowy. Częstość zamykania powiek zmniejsza się. Kontakt słowny wciąż utrzymany. Odpowiedzi na pytania

5cavengmg cone    Exhałed gascs

Ryc. 4. Przepływ gazów przez maskę nosową.. .

szym objawem, determinującym utrzymanie pacjenta w fazie dysocjacji, jest szerokie otwarcie ust na życzenie lekarza stomatologa. Świadczy to o zachowaniu świadomości u pacjenta. Odruch kaszlowy w pełni sprawny. Objawy uboczne w postaci nudności są rzadkie, a wymioty jeszcze rzadsze i mogą wystąpić u mniej niż 0,2% przypadków. Po zakończeniu częstym objawem jest prawie całkowita amnezja. Występuje ona, jeżeli pacjent potwierdzał istnienie marzeń sennych zasugerowanych przez lekarza. Należy pamiętać, że u pacjentów wrażliwych na podtlenek

azotu utrata świadomości może nastąpić już przy stężeniu 40% (60% 0₂).

Faza trzecia — całkowitej bezbolesności - występuje po podaniu 50-70% podtlenku azotu (50-30% tlenu) i charakteryzuje się znacznym pogłębieniem wyżej opisanych objawów. Duże prawdopodobieństwo utraty świadomości, które zwiększa się wraz ze wzrostem stężenia podtlenku azotu, najczęściej po przekroczeniu stężenia 60%. Działanie przeciwbólowe jest silne, aczkolwiek nie jest w stanie pokonać bólu okostnowego. Występuje całkowita amnezja. Odruch kaszlowy zostaje ^/Śfiacznie osłabiony. Objaw otwarcia ust na życzenie jest wciąż podstawowym objawem kontrolowanym przez lekarza stomatologa. Utrata świadomości jeżeli nastąpi, nie jest nagła i poprzedzona zostaje niechęcią pacjenta do współpracy i powolnym zamykam em ust. Nagłe podanie 100% tlenu przyniesie efekt w ciągu 15—20 sekund w postaci znacznego spłycenia uspokojenia. Niewielkie spłycenie uzyskać można obniżając stężenie N2O o 10—15%. Utrata świadomości wprowadza pacjenta w stan łagodnego uśpienia.

Pacjenci wrażliwi na podtlenek azotu wcześniej mogą osiągać poszczególne fazy, tak że możliwe jest nawet przejście ze stanu łagodnego uśpienia do następnego okresu, to jest II okresu pobudzenia. Jest to osiągane przy stężeniu podtlenku azotu 65— 70%. II okres pobudzenia uzyskują często anestezjolodzy stosujący podtlenek azotu w czasie porodów, bez sprawdzenia wrażliwości pacjentek na ten gaz. Stąd też biorą się obawy przed wprowadzeniem uspokojenia podtlenkiem azotu do gabinetów stomatologicznych. Osiąganie fazy trzeciej jest niewskazane i należy jej unikać. Powinna ona być strefą buforową przed osiąganiem II okresu pobudzenia i w razie stwierdzenia wprowadzenia pacjenta w zakres trzeciej fazy, należy zmniejszyć ilość podawanego podtlenku azotu.

Stomatologia Współczesna;

vol. 2, nr 6, 1995

514