DSCe84

NEUROPSYCHOLOGIA

Badanie neurologiczne było w zasadzie nadal w granicach normy, lecz pojawiły się pewne prymitywne odruchy.

Ten przypadek jest znakomitą ilustracją starego powiedzenia, że zdiagnozować (rozpoznać) można tylko to, co się zna. Drugi badający już kiedyś widział takie przypadki.

Wyciągi z opisu różnych przypadków

Poniższy zestaw przypadków może służyć jako ilustracja kilku spośród rozmaitych pytań zadawanych neuropsychologom. Wyciągi z opisów przypadków są z konieczności krótkie. W każdym przypadku przedstawiono dane, które przeważnie ograniczają się do kilku powszechnie znanych testów. Często stosowano również wiele innych testów. Trudno opisać nawet najprostszy przypadek tak, jak na to zasługuje, gdy ma się tak mało miejsca, lecz każdy przypadek czegoś nas uczy. Wraz z nabywaniem takiego doświadczenia klinicysta rozbudowuje sobie coraz szerszy i coraz bardziej spójny układ odniesienia, na podstawie którego będzie dokonywał ocen w przyszłości.

YW pracował cale życie w w małych miasteczkach. Zaczął pić w wieku dwudziestu kilku lat i stopniowo wypijał codziennie coraz większe ilości piwa. Nigdy się nie zorientował, że pije nadmiernie. Po latach udało mu się uzyskać wyższe kwalifikacje nauczycielskie. Nigdy nie opuszczał pracy aż do ostatniego epizodu, który zwrócił na niego uwagę. W tym okresie wypijał ponad dwa litry wina dziennie.

Sprawiał wrażenie osoby kontaktowej i chętnie współpracującej, zdawał sobie sprawę ze swego stanu i było widać, że się nim martwi, co świadczy o realistycznej postawie. Powiedział, że bardzo mu zależy na powrocie do pracy, ale wie, że pamięć ma słabą, chociaż trochę mu się poprawiła, odkąd przestał pić. Zapisywał wszystko, co miał zapamiętać, lecz nie wiadomo, jak skuteczna była ta strategia. W chwili badania utrzymywał abstynencję od kilku miesięcy.

Skala Pamięci Wechslera (WMS) i kilka podtestów Skali Inteligencji dla Dorosłych Wechslera (WAIS) od razu ujawniły zakres jego trudności.

Skala Ha mięci Wechslera (WMS), wersja I

		: cyfr e wzorów	13 (7,6) 5
	zrokcw		8
			9
		skojarzeń	9 (5,0; 6,0; 5,1)
Zapt		nic opowiadań 4,5(5;4)

l.ł\    94

Psychoza Korsakowa

Przypadek: YW

Na rok przed badaniem diagnostycznym YW, 49-letni nauczyciel, przeszedł „załamanie nerwowe”, kiedy nie był w stanie pamiętać o pewnych obowiązkach, które miał jako dyrektor wiejskiej szkoły. Gdy wkrótce po hospitalizacji tomografia komputerowa wykazała u niego zaniki mózgowe, rozpoznano psychozę Korsakowa. Pacjent był hospitalizowany w celu leczenia choroby alkoholowej i od tego czasu utrzymywał abstynencję. Aby podjąć decyzję, czy pacjent może powrócić do pracy, czy też powinien przejść na rentę, należało między innymi przeprowadzić diagnostyczne badanie neuropsychologiczne.

Te wyniki wskazywały na cechy ogólnego zespołu amnestycznego. YW wykazywał prawidłową orientację, chociaż miał trudności, kiedy pytano go o aktualnych przywódców politycznych. Ponieważ miał zachowany krytycyzm i zdawał sobie sprawę ze swoich deficytów, nie konfabulowal. Automatyczne ope-

ów Reya

Lista B Odtwarzanie

racje umysłowe wykonywał szybko i bezbłędnie, a zakres jego pamięci bezpośredniej był w normie. Wyraźnie widoczna była jednak niepamięć następcza (Zapamiętywanie opowiadań, Odtwarzanie wzorów wzrokowych, Uczenie się skojarzeń).

Trudności amnestyczne zdecydowanie potwierdził Test Zapamiętywania 15 Wyrazów Reya (AVLT).

Test Zapamiętywania 15 Wyr,

(AVLT)

Lista A

Próby 1 2    3    4    5

Poprawne 5 7    8    8    11

Lista    A    Lista A

Próby Odtwarzanie    Rozpoznawanie

Poprawne 3

YW uzyskał w piątej próbie wynik nieco lepszy niż wiele osób z deficytami pamięci związanymi z nadużywaniem alkoholu, lecz wypadł znacznie poniżej poziomu oczekiwanego na podstawie jego wykształcenia. Widoczny jest również charakterystyczny wpływ hamowania retroaktywnego, czyli wpływ zakłócenia, o którym świadczy tylko trzypunktowy wynik po wtrąconej liście B. Wpływ zakłócenia ujawnił się również w postaci włączania wyrazów z wcześniej przeprowadzonego podtestu uczenia się par skojarzeń. Podobnie jak u większości pacjentów z zespołem Korsakowa, rozpoznawanie było istotnie lepsze niż którakolwiek z prób odtwarzania z pamięci.

Wyniki w podskalach WAIS

Wi;	adomości	12
Syr	nbole cyfr	12
Rozumienie		18
Kle	>cki	8
Po<	Jobieństwa	14
Uk	ładanki	7

YW wykonał bardzo dobrą kopię Złożonej Figury Reya, po czym za odtwarzanie uzyskał zero punktów, kiedy próbował narysować tę figurę z pamięci tylko trzy minuty później (ryc. 10.6).

Wskaźnikiem przedchorobowego poziomu zdolności umysłowych YW mogą być wyniki

| Rycina 10.6. Przypadek YW. Reprodukcja z pamięci Figury Reya po trzech minutach