DSC06 (7)

6.7. Ubłehłnony 148

148    6 Substancjo o diliłmlu tbJUonym do witamin

Dzienne zapolr/ebownnie zdrowego, dorosłego człowieka określone 2-10 g egzogennych kwasów tłuszczowych. Tak dużu dawka świade/y ' '• znaczeniu przede wszystkim jako źródła energii, nie zaś o ich witanun charakterze. Mają one także duże znaczenie praktyczne dla przemysł,, metycznego.

6.5. S-metylometionina (tzw. witamina U)

S-mctylomctionina, zwana niekiedy witaminą U (od łac. uleus = _W(.. występuje w kapuście i innych zielonych warzywach, w zielonej herb i w mleku. Znane są doniesienia, że doustne podawanie tego zwiat zmniejszało ryzyko wystąpienia wrzodów żołądka lub też łagodziło ost, tego niedomagania. Wydawało się, że pacjenci z chorobą wrzodową żołaHL spożywający sok z surowej kapusty, która jest najbogatszym źródłem met i sulfoniowych soli metioniny, czują się lepiej i wykazują oznaki zdrowi/^0-Najnowsze badania kliniczne nie potwierdziły jednakże tych sugestii. W Je i Kanadzie S-metylometionina nie jest uznawana za witaminę.

Wzór strukturalny S-metylometioniny ma następującą postać:

Kwa* liponowy łączy uę z odpowiednim białkiem poprzez grupę aminową _t>/iy lizyny i jako tzw. lipoamid uczestniczy w utlenianiu aldehydu octowego, stającego w wyniku dekarboksylacji pirogronianu, do kwasu octowego redukuje się przy tym do dihydrolipoamidu, służąc jednocześnie jako Aceptor reszty acelylowej, która przyłącza się do jednej z dwu powstałych rezultacie redukcji grup Holowych -SH z wytworzeniem tioeslru. Z kolei reszta acetylowa jest przekazywana z acctylodihydrolipoamidu koenzymowi A, _a zredukowany lipoamid przy udziale P‘AD- i NAD-zależnych dehydrogenaz „g powrót utlenia się do lipoamidu. Schemat ilustrujący udział kwasu liponowego w oksydatywnej dekarboksylacji pirogronianu przedstawiony jest _w 1 części podręcznika na s. 43 (rys. 2.14).

Kwas liponowy jest szeroko rozpowszechniony zarówno w świecie roślinnym, juk i zwierzęcym. Jest też czynnikiem wzrostowym dla niektórych mikroorganizmów. Zaliczanie go do witamin nie znajduje dostatecznie mocnego uzasadnienia. Nie są znane przypadki niedoboru tego czynnika u ludzi, n w konsekwencji nie są ustalone zalecane dzienne dawki kwasu liponowego. Zawartość liponianu w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego czy też w tkankach zwierzęcych nie jest dostatecznie rozpoznana i udokumentowana. Również wyjaśnienie jego metabolizmu wymaga dalszych badań.

cr

♦ CH

HOOC-CH-CH,—CH,—SC ³ I ^    * ^CH,

nh₂

Jest to więc chlorek S-metylometioninosulfoniowy. Tworzy się z metionjn przy udziale S-adenozylometioniny (SAM), zwanej też „aktywnym metylem"

6.6. Kwas liponowy

Kwas liponowy odgrywa istotną rolę biologiczną w procesie oksydatyiwnej dekarboksylacji pirogronianu, a także innych 2-oksokwasów. Jest on jednym z komponentów kompleksu enzymatycznego znanego pod nazwą dehydrogenazy pirogronianowej. Ma on następującą budowę:

(CH^—COOH

S-1

Jest to więc kwas tiooktanowy z racji występowania w nim ośmiu atomów węgla i atomów siarki.

6.7. Ubichinony (tzw. koenzym Q)

Ubichinony są pochodnymi 5-metylo-2,3-dimetoksychinonu, zawierającymi w pozycji C-6 podstawnik w postaci poliizoprenowego łańcucha bocznego ze zróżnicowaną liczbą reszt izoprenowych. Wzór strukturalny ubichinonów jest następujący:

gdzie: n = 6—10.

Są to substancje krystaliczne, nierozpuszczalne w wodzie, łatwo rozpuszczające się w rozpuszczalnikch organicznych. Jak wszystkie chinony bardzo łatwo ulegają redukcji z wytworzeniem ubichinoli. Stąd wniosek, że odgrywają one doniosłą rolę w procesach utleniania biologicznego albowiem występują powszechnie w roślinach, tkankach zwierzęcych i mikroorganizmach.