DSC�71

...bo wszystkie serca przegląda Pan i wszystkie zamysły myśli zna.

¹ Kron., 28.9

i w Księdze Królewskiej:

...bo ty, ty sam, znasz serca wszystkich synów ludzkich

¹ Król-, 8.39

— pozostają nawet pod względem specyfiki swoich sformułowań, w sferze wpływów proroków.

W księgach historycznych częściej przypisuje się Panu zdolność widzenia, słyszenia i znania ¹⁰ w zastosowaniu do poszczególnych określonych sytuacji i uczynków ludzkichⁿ. Specjalne miejsce wśród nich zajmuje zawieranie przymierzy, składanie uroczystych przyrzeczeń i przysiąg (Gen., 14.22; 24.3; 31.50; I Sam., 12.5; 20.23 i 42; 24.16)¹². Pan wzywany jest na świadka, gdyż widzi (Gen., 31.49—50; / Sam., 24.16), słyszy (Sędziów, 11.10) i wie (Joz., 22.22); widzi sytuacje, słyszy wypowiadane słowa, wie, co się twierdzi i o co paktuje. Wszystko to sugeruje istnienie potencjalnej wszechwiedzy, wyraźnie nigdzie nie sformułowanej.

Wyraźne świadectwo wszechwiedzy boskiej stanowić mogłoby, pośrednio, imię Jojada* (II Sam., 8.18; II Król., 11.4 i nast. 12.3 i nast.)¹³, które znaczy „Jahwe (Jahu, Jo) wie” ¹⁴, gdyby rozumieć to w sensie „Jahwe wie wszystko” ¹⁵. Ale z analogii z innymi językami semickimi, w których tego rodzaju imiona osobowe stanowią zazwyczaj aluzję do narodzin dziecka i do okoliczności, które owe narodziny poprzedziły, towarzyszyły im lub z nich wynikły ¹⁰ — w szczególności odnosi się to do imion teoforycznych zawierających pierwiastek j.d*¹⁷ i wyrażających podziękę Bogu za to, że „przejrzał”, czyli „wziął do serca” owe niepomyślne okoliczności (np. niepłodność kobiety, ciężki przebieg ciąży, bolesny poród itd.) — otóż z analogii tych zdaje się wynikać, że także w imieniu Jojada ^ls „wiedzę” Jahwe rozumieć należy raczej w tym szczególnym, wyżej wymienionym sensie ⁱⁿ.

W sumie, i biorąc pod uwagę wszechwiedzę przypisywaną również Aniołowi Pańskiemu (wie on o wszystkim, co się dzieje na ziemi, II Sam., 14.20) jako refleks wszechwiedzy Jahwe²⁰, nie można powiedzieć, aby wszechwiedza jako atrybut Boga zajmowała w tekstach historycznych jakąś szczególnie ważną pozycję.

106