ekonomika (90)

md nm, lalami i wykorzystywania ich na swoją korzyść. Wszystkie pięć sil łącz. rat (rywatiucja obecnych konkurentów, groźba nowych wejść, groźba substytucji sili przetargowa klientów i sita przetargowa dostawców) wyznacza natężę-me konkurencji w sektorze i jego rentowność, a sala lub siły najmocniejsze mają decydujące znaczenie w formułowaniu strategii. Strategia konkurencji musi za-n-terać zestaw działań ofensywnych lub defensywnych w stosunku do sił najistotniejszych if danym sektorze. Odpowiednio dobrana strategia konkurencji może zapewnić (umie przewagę konkurencyjną. Strategia konkurencji oznacza opracowanie sposobu, w jaki firma zamierza konkurować, jest kombinacją celów. do których zmierza firma, i środków, czyli zasad postępowania, za pomocą których stan się te cele osiągnąć. Elementami strategii konkurencji są strategie funkcjonalne: marketingowe, finansowe, produkcyjne, wykorzystania i rozwoju kadr oraz badawczo-rozwojowe¹¹"

Rys. 6J0. formułowanie strategii konkurencji

Źródło¹ M Fbrirr Slnltgu konkurencji Metody analizy sektorów i konkurentów. PWE, Warszawa 19% 1K

Czynniki wewnętrzne i zewnętrzne wyboru strategii konkurencji (rys. 6.10) wyznaczają granice, w których przedsiębiorstwo musi swoją strategię ustalić. Silne i słabe strony przedsiębiorstwa określają jego możliwości rozwojowe w porównaniu z konkurentami, określone przez zasoby finansowe, poziom techniczny, wyrobienie maiki, itp. Drugim czynnikiem wewnętrznym przedsiębiorstwa są motywy postępowania i potrzeby kadry zarządzającej oraz pracowników, którzy będą tę strategię wdrażać. Zewnętrzne czynniki formułowania strategii wyznaczane są przez dany sektor i jego otoczenie. Okazje i zagrożenia sektora

»

Z Pierścionek: Strategie konkurencji. . op at , s 207.

47- Strategie konkurencji ł rozwoju przedsiębiorstw transportowych określają środowisko konkurencji, ewentualne ryzyko i możliwe do osiąg korzyści, otoczenie społeczne zaś odzwierciedla wpływ na przedsiębiorstw li tyki państwa, względów społecznych, pojawiających się zmian kul wych, itp*

Strategie konkurencji ze względu na tworzenie przewagi konkurencyjne/

Firmy państw wysoko rozwiniętych wypracowały szereg działań służący ofensywnemu lub defensywnemu wzmacnianiu pozycji konkurencyjn w branży. Ze względu na rodzaj przewagi konkurencyjnej można wymień trzy strategie (rys. 6.1 l)^a :

•    dominację kosztową;

•    zróżnicowanie;

•    koncentrację.

Przewaga strategiczna

	Pozycja niskiego kosztu	1 Unikalność postrzegana przez klienta ,
Skala sektora	Dominacja kosztowa	Zróżnicowanie
Skala segmentu	Koncentracja

Rys. 6.11. Rodzaje strategii konkurencji

Źródło: M. Ciesielski: Przewaga konkurencyjna u> transporcie- „Przegląd Komunikacyjny~ 1995, nr 4.

Dominacja za pomocą niskiego kosztu produkcji wymaga intensywnego rozwoju aparatu wytwórczego, energicznego dążenia do obniżenia kosztów poprzez ścisłą kontrolę wydatków i kosztów ogólnych, obniżanie kosztów w dziedzinie badań i rozwoju, unikanie klientów o marginalnym znaczeniu. Konieczna jest jednak intensywna promocja sprzedaży i reklama. Osiągnięcie niskiego poziomu kosztów pozwala firmie na realizację zysku wyższego niż przeciętny w branży, mimo nasilonej konkurencji. Strategia przywództwa kosztowego prowadzi najczęściej do standaryzacji oferowanego produktu (usługi).

Strategia niskich kosztów nie należy do najnowszych koncepcji działania firm transportowych w warunkach gospodarki rynkowej. Była ona stosowana przez wiele firm już w latach siedemdziesiątych XX wieku. Podstawą uzyskania niskich kosztów jednostkowych przy produkcji usług jest stosowanie korzyści skali. W niektórych gałęziach transportu są stosunkowo wysokie koszty stale.

M Bojanczyk: Analiza pozycji firmy to konkurencyjnej gałęzi. W: Przedsiębiorstwo. Rynek. Konkurencja RecL W. Szymański. SGH. Warszawa 1996, *■ 167.

“ M Porter: Strategia konkurencji. Metody analizy sektorów i konkurentów. PWE. Warszawa 1992. s. 50.