fakultet 2
5

INSULIN ONA Ś L A DOWCZE1 PRZECIWCUKRZYCOWE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW WANADU 15

tów. Kompleks VO(tmpp), podany samodzielnie lub też w połączeniu z askorbinia-nem sodu (IC₅₀ ok. 3,38 mmol), okazał się 3-krotnie mniej aktywny niż V0S0₄ (IC_₀ ok. 1.00 mmol) i aż 10-krotnie niż V0S0₄ + askorbinian sodu (IC_S0 ok. 0,34 mmol).

Si Iną aktywność i nsulinonaśladowczą zarówno w warunkach in vitro, jak i in vivo wykazuje kompleks m<?zo-tetrakis(4-sulfofenylo)porfiryny (tspp) z jonami VO(IV) [49,50]. VO(tspp) skutecznie obniżał, po podaniu doustnym, poziom glukozy we krwi zarówno w modelu zwierzęcym cukrzycy typu 1 (myszy z cukrzyca indukowaną streptozocyną), jak i typu 2 (myszy KKA^y). Stwierdzono także, że VO(tspp) wykazuje insulinonaśladowcze właściwości dzięki zdolności pubudzenia receptora insulinowego (IRa) w adypocytach i fosforylacji pierwszego substratu receptora insulinowego (IRS1) i kinazy białkowej B. Ponadto kompleks stymuluje przemieszczenie transportera glukozy GLUT4 z cytozolu do błony komórkowej.

3.8. KOMPLEKSY Z INNYMI UGANDAMI

Na początku lat 90. zaproponowano kompleksy wanadylu z metylocysteiną VO(cym)₂, szczawianami VO(ox)₂, aldehydem salicylowym VO(sal)^, malonianem VO(mal)₂ oraz dwurdzeniowy kompleks z jonami winianowymi (VO),(tart),. które wykazywały wysoką skuteczność w normalizacji hiperglikemii u szczurów z cukrzycą indukowanąstreptozotocyną (STZ) [28].

Z kolei Noblia i in. zsyntetyzowali i scharakteryzowali strukturalnie trzy nowe kompleksy - pochodne chinoksaliny (Rys. 8) [51 ]. Do oceny właściwości przeciwcukrzycowych in vitro zastosowano test zahamowania lipolizy, w którym oznaczano stopień zahamowania uwalniania wolnych kwasów tłuszczowych z adypocytów poddanych działaniu adrenaliny. Wszystkie trzy kompleksy wykazywały właściwości hamujące lipolizę. Na podstawie wartości IC₅₀ stwierdzono, że kompleksy VO(L,), i ¥0(1-,,), mają jednak silniejsze właściwości hamujące niż VO(L,), oraz bis(mety-lopikolinianu) oksowanadu(lV) użyty jako wzorzec (odnośnik).

W pracy [52] przedstawiono wyniki badań nad przeciwcukrzycowymi właściwościami połączeń wanadu(V) z witaminą B_p. W pierwszym etapie zsyntetyzowano pochodną witaminy B_|2-alkilokobalaminę (3-(3-hydroksy-2-metylo-l//-pirydyno--4-on)-propylokobalaminę). Następnie, w wyniku reakcji alkilokobalaminy z meta-wanadanem sodu (NaVO,) otrzymano dwa kompleksy zawierające jedną lub dwie cząsteczki liganda: VO,(OH(H)),L oraz VO,L„ gdzie L oznacza alkilokobalaminę. Do oceny właściwości h i pog li kem i żujących otrzymanych związków wykorzystano szczury z cukrzycą typu 1 wywołaną streptozocyną. Po 7 dniach od dootrzewnowej iniekcji streptozocyny szczury podzielono na 4 grupy i podano dożylnie wodę (grupa kontrolna), alkilokobalaminę (grupa 2), roztwór wodny NaVO, grupie trzeciej oraz grupie 4-ej równomolowąmieszaninę NaVO, i pochodnej witaminy B_p. Pod wpływem mieszaniny NaVO,-alkilokobalamina poziom glukozy we krwi stopniowo obniżał się do prawie 50%, po 7 dniach od podania, a po 21 dniach wzrósł do ok. 75%. Skuteczność obniżania poziomu glukozy we krwi była statystycznie istotnie wyższa