farmakologia 3 wykl0004

m. in. H*, K⁺. Biochemiczne mediatory są uwalniane w wyniku uszkodzenia tkanek przez uraz lub proces zapalny. Aktywują one receptory (receptory bólowe), obniżają próg pobudliwości bólowej prowadząc w ten sposób do nadwrażliwości (hiperalgezji).

W procesie tym dominującą rolę spełniają prostaglandyny: PGE1 PGE2i PGF2a syntezowane z fosfolipidów błon komórkowych pod wpływem cyklooksygenazy 1 i 2 (COX-l i COX-2). NLPZ w dawkach leczniczych hamują cyklooxygenazy (syntazy prostaglandyn H, PGH-syntezy), czyli enzymy przekształcające kwas arachidonowy w cykliczne nadtlenki (PGH₂), będące prekursorami zarówno prostaglandyn, jak i trombosanu A2 i prostacykliny. Prostaglandyny biorą istotny udział w powstawaniu bólu, gorączki oraz stanów zapalnych.

W organizmie człowieka powstają głównie z kwasu arachidonowego, który jest składnikiem fosfolipidów błon komórkowych. Po uwolnieniu pod wpływem fosfolipazy Al (aktywność tego enzymu hamują glikokortykosterydy), kwas arachidonowy ulega stopniowej przemianie zwanej kaskadą kwasu arachidonowego. Istnieją trzy odrębne szlaki kaskady w których uczestniczą różne enzymy: cykloksygenaza, lipoksygenaza i epoksygenaza.

Prostanoidy (prostaglandyny) powstają przy udziale cyklooxygenazy (COX). Znane są dwie izoformy tego enzymu: COX-l i COX-2.

COX-l - jest enzymem konstytutywnym (stale występującym w komórkach) i odpowiada za syntezę niewielkich ilości prostaglandyn m. in. w przewodzie pokarmowym, nerkach, płytkach krwi i w śródbłonku naczyń.

COX-2 - jest enzymem indukowanym w stanach zapalnych przez cytokiny i liposacharydy. Pod wpływem COX-2 dochodzi do zwiększonej produkcji prostanoidów i nasilenia objawów zapalenia.

Działanie p/zapalne NLPZ jest uwarunkowane hamowaniem COX-2. natomiast z blokowaniem COX-l wiążą się głównie działania niepożądane.