File0014 (5)

* II.

Zasadniczem tleni nadchodzącej epoki jest rozwój nacjonalizmów. Prądy narodowe grały także doniosłą rolę w epoce starej, obecnie zamierającej. Jednakże nacjonalizm nowej epoki w zestawieniu z niemi jest daleko pełniejszy, głębiej sięgający w życie jednostek. Nowa epoka bowiem przynosi z sobą warunki. sprzyjające zupełnemu urzeczywistnieniu idej narodowych w życiu społeczeństw.

Gdy mówimy o jakimś narodzie jako o całości przeważnie jesteśmy nieściśli. W znaczeniu potocznem obejmujemy tem pojęciem zarówno naród właściwy jak i te jego odłamy, które pozostają biernemi w'obcc świadomej twórczości narodowej. Właściwy naród, w pełnem znaczeniu tego słowa, to ta jedność duchowna, która bierze czynny udział w rozbudowywaniu przekazanej wiekami cywilizacji narodowej i która kieruje losami narodu, pod kątem dobra tej cywilizacji. O przynależności do właściwej, twórczej części narodu decyduje przedewszy-stkiem świadomość duchowna jednostki, zasadza się ona na-dewszystko na momentach psychicznych. Bierne cywilizacyjnie odłamy narodu — to ci wszyscy, którzy są związani z narodem w pełnem tego słowa znaczeniu warunkami natural-nemi i przyrodniczemi jak wspólność tery tor jum. języki, klimat, dziedziczność i t. d., które mimo, że ściśle łączą się z duszą czło wieka, to jednakże istota ich tkwi zewnątrz, poza nim. Z powodu tego zewnętrznego przedewszystkiem związania z właściwą częścią narodu bierne jego odłamy, choć korzystają z dobrodziejstw cywilizacji narodowej, to jednakże czynnego udziału w jej tworzeniu nie biorą. Jednak pokrewieństwo, zasadzające się na wspólności warunków' naturalnych oraz na korzy-

15