Ekonomika turystyki R Łazarek (140)

Produkt krajowy brutto (PKB) w gospodarce narodowej równa się sumie wartości dodanej poszczególnych sektorów instytucjonalnych, ceł i innych opłat importowych oraz podatku od towarów i usług (VAT). Oblicza się go jako sumę produkcji globalnej, cła i innych opłat importowych oraz podatku VAT, pomniejszoną o zużycie pośrednie¹⁴.

4.1. Turystyka w klasyfikacji gospodarki w latach pięćdziesiątych-osiemdziesiątych

Na podstawie roczników statystycznych rozmaitych krajów można stwierdzić, że w krajach Europy Zachodniej i innych krajach świata zachodniego w klasyfikacji gospodarki używanej przy obliczaniu produktu krajowego brutto i innych podstawowych wskaźników makroekonomicznych nie stosowano takiego terminu jak „przemysł turystyczny” czy „gospodarka turystyczna” do określenia całej lub części sfery usługowej, którą zaliczylibyśmy do bezpośredniej i ewentualnie pośredniej gospodarki turystycznej. W pewnej grupie krajów występowała „turystyka” jako samodzielna gałąź gospodarki lub wydzielona podgrupa pewnej gałęzi. Trzeba jednak wyjaśnić, co prezentowała wyodrębniona pod nazwą „turystyka” gałąź gospodarki.

Taka sytuacja istniała w Austrii i we Włoszech, czyli w krajach, które od dawna traktowały turystykę jako jeden z ważnych czynników rozwoju gospodarczego, oraz w trzech krajach afrykańskich, tj. w Afryce Środkowej, Gabonie i w Tunezji. Wydzielenie w owym czasie w tych krajach turystyki jako samodzielnej gałęzi można by traktować jako akt symboliczny, mający świadczyć o uznaniu ekonomicznego znaczenia turystyki.

W Austrii turystyka jako odrębna gałąź gospodarki obejmowała jedynie hotelarstwo wraz z przyhotelową gastronomią, przy czym obejmowała ona zarówno hotelarstwo tradycyjne, jak i komplementarne. We Włoszech natomiast jako gałąź produkcji występował handel, podgrupa ta obejmowała hotelarstwo tradycyjne i komplementarne wraz z gastronomią przyhotelową oraz stacjami wypoczynkowymi i uzdrowiskowymi. Zakłady gastronomiczne były natomiast ujęte w handlu hurtowym i detalicznym.

W Republice Afryki Środkowej dział „Transport” dzielił się na cztery gałęzie, tj. na transport drogowy, rzeczny, lotniczy i turystykę, przy czym „turystyka” obejmowała hotele, restauracje i myślistwo. W Tunezji natomiast działem był „Transport i turystyka”, przy czym turystyka obejmowała hotele, restauracje, kawiarnie, bary i kabarety. W Gabonie wydzielona gałąź gospodarki „turystyka i hotelarstwo” obejmowała oprócz hotelarstwa i ośrodków turystycznych uprawiane przez turystów myślistwo i rybołóstwo.

¹⁴ GUS: Studia i analizy statystyczne. Rachunki narodowe według sektorów instytucjonalnych 1991-/994, Warszawa 1996, s. 87, 160 i inne.

143