Ekonomika turystyki R Łazarek (161)

stykę krajową jako ważny „przemysł bez kominów”³³ i jako szczególnie istotny czynnik aktywizacji regionów nie mających innej drogi gospodarczego rozwoju poza rozbudową świadczenia usług turystycznych i zapewnieniem w ten sposób możliwości zatrudnienia poważnego odsetka ludności aktywnej gospodarczo³⁴.

W 1965 r. 75-80% wydatków turystycznych w skali światowej dokonywali turyści krajowi. Sytuacja rozmaicie wyglądała w poszczególnych krajach. Tak więc w Belgii tylko 21% globalnych wydatków turystycznych dała turystyka krajowa, ale w Stanach Zjednoczonych udział turystyki krajowej wyniósł 90%, a w Japonii 96%³⁵. W USA w 1993 r. wartość sprzedaży usług turystycznych i świadczeń towarzyszących zamknęła się kwotą 367 mld USD. W tej kwocie turystyka krajowa stanowiła 82,1%, a zagraniczna turystyka przyjazdowa 17,9%. W 1994 r. odpowiednie wskaźniki wynosiły 82,5% i 17,5%³⁶.

Udział turystyki krajowej można prześledzić na podstawowej części „sektora turystycznego”, jaką jest hotelarstwo.

W latach 1990-1993 w skali światowej w obiektach zakwaterowania zbiorowego krajowe migracje turystyczne zapewniały 70% noclegów (tabela 49).

W Europie również przeważa turystyka krajowa. W 1993 r. w 17 krajach Europy Zachodniej w komercyjnych obiektach zakwaterowania zbiorowego sprzedano około 1 752 min noclegów. Turystyka krajowa stanowiła 58,6%. W hotelach i podobnych obiektach turystyka krajowa stanowiła 54,6%, a w komplementarnej bazie noclegowej 64,3%³⁷ - tab. 49.

Tabela 49

Noclegi w obiektach zakwaterowania zbiorowego w skali światowej (w min)

Wyszczególnienie	1990	1993
Ogółem	7 622	7 735
w tym:
Turystyka krajowa	5 622	7 735
Zagraniczna turystyka przyjazdowa	2 224	2 384
Turystyka krajowa w odsetkach noclegów ogółem	70,8	69,2

Źródło: W TO: Compendium of tourism staUstics 1989-1993, Madrid 1995, s. 192 i obliczenia własne.

Między poszczególnymi krajami istniały znaczne różnice w udziale turystyki krajowej i zagranicznej, co było widać na przykładzie hoteli. Tak więc udział turystyki krajowej w poszczególnych krajach w hotelach wahał się od 10% w Luksem-

” Określenia tego użyto bodajże pierwszy raz w Meksyku, zob. E. Silverman: Tourism is Pillar of Mexican Economy. Mexico News, wyd. Mexican National Tourist Council, New York, I kwartał 1964. W Polsce określenie to zastosował S. Żurowski: Przemysł bez kominów, „Kultura” 1965, nr 12. Por. też K. Libera: Międzynarodowy ruch osobowy, PWE, Warszawa 1969 s. 237.

³⁴ K. Libera: op. cit., s. 237,

³³ UIOGT: Etude sur l 'incidence ecnomiąue du tourisme sur les economies nationałes et le com-tnerce International, „Bulletin d’Etudes Touristiąues. Numćro speeciał”, Geneve 1966, s. 11-13.

³* International Tourist Reports nr 2/1995; w: „Międzynarodowe Aktualności Turystyczne”, 1995, nr 65, „Orbis” SA, s. 4-5.

³⁷ Europeari Commision Eurostat-DG XXIII: Tourism in Europę 1993, s. 18.

164