fnr materialy1009

u

izm zewnętrznego ly miejscowe lub cumowanie mikro-charakter mecha-

skutek mechani-i rozległość i skut-:ości atakujących k organizmu* — twa — od lekkie-iażdżenia. Gdy do i (stłuczenie lub uszkodzenie pow-*cych sił, mówimy zkodzenia aparatu :) lub do złamań sił zewnętrznych > błon śluzowych, erunku jego dzia-(vulnus caesum)_r iażdżomej (v. eon-sclopetarium). mi złamaniu (bądź siły urazu bezpo-lować różnej cięż-: w zależności od regeneracji, wieku )bą odczyny w na-(odciski, Tnodzelejr maziowych, zmian

I

/mi wymienić na-oparzeń dochodzi energii promieni-

•v

ńągłości nie zmie-iużych sił (masy ia powstają z ura-:a zadziałania siły, jscu urazu. Bardzo całkowanie kości.

j otoczenia, np. upa-

. ,    i,'' ' ! '-

lir I • i|'r

Ryc. 134. Mechanizm powstawania złamań: a, b — uraz bezpośredni, c — uraz pośredni przy działaniu dźwigni jednoramiennej, d — uraz pośredni przy działaniu dźwigni dwu-ramiennej, e — złamanie z mechanizmu skrętnego, / — złamanie z przeprostu, g — złamanie z odwiedzenia, h — uraz działający wzdłuż osi kości, i — złamanie z oderwania.

Dla urazów pośrednich charakterystyczne są złamania skośne, spiralne oraz złamania z trójkątnym odłamem pośrednim (z wygięcia).

Złamania z wygięcia to najczęstszy mechanizm złamania kości długich,, w którym siły łamiące działają na zasadzie dźwigni. Sytuacje dźwigniowe mogą być różne — np. działanie dwu sił na ustaloną kość, bądź jednej siły prostopadle do osi kości, między punktami jej podparcia na obu końcach, czy też jednej siły, także działającej prostopadle na jeden z końców kości, podczas gdy drugi jest ustalony. Do tego typu należą złamania (trzonu, nasad i przynasad) ze zgięcia, z wyprostu, z przywiedzenia i z odwiedzenia. Linia złamania jest skośna lub poprzeczna, często z fragmentem pośrednim.

Złamania z oderwaniem powstają najczęściej w wyniku gwałtownego napięcia mięśnia. Siła odrywająca przenosi się przez ścięgno na kość (oderwanie wyrostka łokciowego, rzepki, guza kulszowego, podstawy V kości śródstopia itp.). Często połączone są one z urazem bezpośrednim.

Złamanie ze skręcenia powstaje wtedy, gdy jeden z końców kości zostaje ustalony, zaś na drugi działa siła łamiąca. Linia złamania jest spiralna, rzadziej skośna.

Uraz bezpośredni najczęściej powoduje złamania wieloodłamowe. Do tego typu należy zgniecenie nasad z osiowego działania siły (np. upadek z wysokości na stopy) i złamanie postrzałowe. U osób starych kości są osteo-porotyczne i kruche, toteż najczęściej pękają na kawałki — złamania typu „tłukącego srę szkła" U dzieci natomiast dzięki elastyczności kości częste są. złamania podokostnowe z przemieszczeniem kątowym (bez przemieszczenia do boku i złoszczenia nasad).