fonetyczne wideo gra

FONETYCZNE WIDEO

Gra językowa do zabawy w przedszkolach, poradniach i szkołach.

Gra składa się z 20 zdjęć tych 1 4 głosek języka polskiego, przy których artykulacji widoczne sq narządy mowy wytwarzające te głoski, a więc wargi, język, zęby. Patrząc na zdjęcie można w zasadzie odgadnąć, jaką głoskę wymawia dziewczynka. Zdjęcia te będziemy nazywać labiogramami (łac. labia-wargi). Na labiogramach głosek dźwięcznych [b, v, z, ż] zaznacza się gestem wskazującym na krtań ich dźwięczność. Na labiogramie głoski [m] zaznacza się gestem jej nosowe brzmienie. Każdy labiogram oznaczamy na odwrocie odpowiednimi literami: <a> <e> <o> <u> <p> <b> <m> <f> <w> <s> <z> <sz> <ż> <l>. Dla ułatwienia gry dajemy podwójne labiogramy głosek: [o, u, e, a, m, I,]. W sumie mamy więc 20 labiogramów potrzebnych do prowadzenia gier językowych. Pożyteczne jest posiadanie dwóch kompletów labiogramów; zwiększa to możliwość urozmaicenia gry według własnych pomysłów.

Wstępem do zabawy jest omawianie labiogramów, odgadywanie tego, co dziewczynka wymawia, wspólne studiowanie szczegółów dotyczących położenia narządów mowy, co stwarza pożyteczny impuls do poznawania przez dziecko tajemnic wymowy. Uczy się ono przy tej okazji wyodrębniania głosek w wyrazach. Ten trening powinien być przedłużany u dzieci o niskim poziomie umiejętności językowych. Główny pomysł posługiwania się labiogramami można określić jako „czytanie bez literek" ułożonych z labiogramów wyrazów. Układa je wychowawca językowy z dzieckiem, a w trudniejszej wersji układa je dziecko samo z wręczonych mu lub wybranych przez nie labiogramów.

A oto grupa wyrazów, które można zestawić układając kolejno odpowiednie labiogramy.

Imiona. Ala, Ela, Ewa, Fela, Mela, Ola, Pola, Ula a także As,

inne wyrazy: bal, bale, bas, beza, bela, bele, busz, fala, fale, fama, fasola, fosa, lama, lala, las, lawa, lep, lewa, los, loża, lufa, mam, mama, masa, mebel, mewa, mowa, oaza, osa, pal, pale, pas, pasza, plama, pole, puma, sala, sowa, sama, sum, szal, szala, szalupa, szafa, szef, szopa, szosa, ul, waza, zapas, zupa, żaba, żal, żale.

Poza tym podstawowym ćwiczeniem polegającym na układaniu i odczytywaniu labiogramów wyrazów proponujemy jeszcze inne warianty zabawy:

-    pomniejszanie ułożonych wyrazów; np. układamy kolejno labiogramy głosek tworząc wyraz las. Następnie zabieramy pierwszy labiogram i polecamy „odczytać" pozostały wyraz: as. Inne przykłady: Ula =*> Ola; fosa =*> osa; lewa =£> Ewa; szalupa =*> szal itp.

-    powiększanie ułożonych wyrazów: pal =*> pale; mam =*> mama; szal =*> szale itp.

-    zamiana labiogramów: pole =*> pola; las =*> los; pole =*> pale; lala =*> sala =*> fala; oaza =*> waza; sama =£• mama =$> fama; mus =*> sum; sama masa; lampa =*> palma =*> plama itp.

U wieloletniej praktyce spotkałam się z tym, że nawet dzieci niemówiące zaczynały mówić przyglądając się tym zdjęciom, naśladując układ warg, języka, ręki położonej na szyi (...) Pomysł polega na tym, że Ala jest bliższa dziecku niż dorośli, którzy ucząc je mówić poprawiają, strofują. Ala niczego nie każe, ani nie popędza.

Wucet osoba słabo przygotowana do nauki artykulacji (...) nie popełni błędu, bo samokontrolę wprowadzają zasady i wyniki gry”.

Elżbieta Sachajska

List do Pani" Nr 4 (65) kwiecień 1999