Zalicza do nich :
- dynamiczne podłoże, na które składają się zainteresowania, skłonności i zdolności do żywego i czynnego reagowania na rozmaite sytuacje, bodźce i zadania;
- praktyczny zasięg działania, aktywność zewnętrzną polegającą na dążeniu do poznania, zbadania i opanowania rzeczy i faktów, które zaciekawiły;
- samorzutność i samodzielność działania, w której uwzględnia się inicjatywę, samodzielne myślenie i odpowiedzialność wychowania.
Aktywność dziecka sterowana jest od wewnątrz, to motywacja typu "chcę", i od zewnątrz. Czynnikiem sterującym od wewnątrz są wszelkiego rodzaju potrzeby, które powstają spontanicznie, jako ochota do działania. Do czynników zewnętrznych zaliczamy zadania, jakie dziecko musi wykonać, tzw. aktywność kierowana.
Możemy zatem powiedzieć, że aktywność własna to taka, której źródłem są wewnętrzne pobudki, jest ona inicjowana, a nie wymuszana, wywoływana.
Jak twierdzą psychologowie aktywność jest cechą, w którą wyposażone jest każde dziecko, człowiek. Aczkolwiek zależy w pewnym stopniu od jego wieku, poziomu rozwoju. Już dziecko kilkumiesięczne przejawia działalność ruchową: macha rączkami, nóżkami, chwyta przedmioty itp. Ta początkowo niezorganizowana działalność ruchowa z czasem staje się coraz bardziej świadoma i celowa. Od czynności manipulacyjnych dziecko przechodzi do wyższych form działań: zabawy, nauki, aż do czynności mających charakter pracy.
W zakresie przejawiania aktywności istnieją znaczne różnice indywidualne pomiędzy dziećmi. Jedne dzieci przejawiają dużo inicjatywy, są zawsze czymś zajęte, czynne. Niektóre z nich wszystkiego muszą dotknąć, ruszyć, zawsze zjawiają się nie wołane, ciągle zmieniają rodzaj zajęcia. Wśród nich możemy odnaleźć grupę, których działanie jest jednokierunkowe, stale powtarzają te same czynności, zabawy. Są jednakże dziecii które przejawiają niewielką aktywność. Przyglądają się zabawom innych dzieci lub „trzymają” się dorosłych.
Aktywność dziecka zależy także od wpływów środowiska i oddziaływania wychowawczego. Nauczyciel musi wykorzystywać aktywność dziecka, która nie powinna być tłumiona, lecz stale podtrzymywana, wyzwalana i zmieniana. To on poprzez swoją wrażliwość, intuicję i wiedzę psychologiczną może zapewnić dziecku warunki dla rozwoju aktywności ekspresyjnej oraz zwiększyć ich szansę na pełny rozwój osobowości.1 Otoczenie w jakim przebywa dziecko może stwarzać takie warunki, które będą sprzyjały rozwojowi
3
Karawaj A„ Przedszkole jako środowisko aktywności twórczej dziecka. Archiwum publikacji w serwisie Publikacje edukacyjne