bezpieczeństwa, a bardziej konkretnie biorąc * w odniesieniu do prakseologiem nej zasady minimalizacji interwencji. Stwierdził on, że minimalizacja in-tcrwcncji jest uzyskiwanu w (\mkcjonowaniu złożoności, systemów i totalności społecznych głównie przez prawo, moralność i wzory stereotypowych zachowań ludzi i struktur społecznych, ich petryfikacje i instytucjonalizację (automatyzację w rzeczy samej) - kulturę, jej wartości i instytucje. Kulturo i jej wartości oraz normy wyrażają się przecież w swoistym zautomatyzowaniu zachowań ludzi i struktur przez nich tworzonych - kulturze, która przecież integruje ludzi i ich wspólnoty. Co więcej, kultura i jej względnie trwałe, niezmienne i spetry-fikowane wartości konserwują daną formę istnienia, zapobiegają dezintegracji ludzi i struktur społecznych. A znaczy to również, iż automatyzacja, tak jak i metoda perseweracyinn najbliższe są stabilizacyjnym i instytucjonalnym filarom bezpieczeństwa .
Nie można jednak zapominać o tym, że określona kultura może bądź to sprzyjać kształtowaniu takich cech, jak: kreatywność, innowacyjność i przedsiębiorczość, bądź też utrudniać ich upowszechnianie się. Może tym samym sprzyjać rozwojowi danego podmiotu albo utrudniać jego funkcjonowanie w coraz bardziej złożonym i dynamicznie zmieniającym się środowisku.
Powyższe refleksje przybliżyły nas do kulturowych aspektów bezpieczeństwa l sposobów ich badania. Zostaną one szerzej omówione w dalszej części książki. Tymczasem spróbujmy zastanowić się » korzystając także z poglądów przedstawicieli Innych dziedzin wiedzy - czym Jest bezpieczeństwo i jak ono „stąje się’”?
3, Sposoby Imilanlu i rozumienia bezpieczeństwu przez przedstawicieli różnych dyscyplin ł dziedzin wiedzy
3.1. Wprowadzenie w problematykę rozważań
przedstawione w poprzednich podrozdziałach rozważania? pre/eMiu)ąj*’*j poglądy niektórych filozofów na temat istoty bct/pJcc/eństwa od starożytności do współczesności? zdają się wskazywać? że wraz z uplywen) wieków i d/icsly* doleci, 1 szczególnie w ciągu ostatnich kilkunasto lat, zmieniało się i znoc/ni* poszarzało rozumienie terminu bgspteś&ęfafwo, ale także * chociaż wolniej Izmieniało B znaczenie terminu ttbronmril Otwarte pozostaje Jednak pytann?* czy w«z 1 poszerzeniem się zakresu znaczeniowego tego pojęcia następować lepsze rozumienie istoty bezpieczeństwa*?
j - W odniesieniu do socjalistów zajmujących się ta problematyka - praw dopodoboie tek Trudno byłoby jednak powiedzieć, że współcześnie dotyczy wśpmM obywateli, Badania empiryczzta zdaja się wskazywać, że tzw, pf'*'
cielny człowiek bardziej odczuwa problemy bezpieczeństwa, niż rozumie istotę tęgo zjawiska i jego uwarunkowania76. Jednak poszczególne osoby i grupy społeczne znacznie różnią się pod tym względem. Jest to istotny wyznacznik ich kultury bezpieczeństwa,
Chociaż prawdopodobnie tak było zawsze, to ostatnie dziesięciolecia jakby proces ten przyspieszyły i pogłębiły. Aktualnie znacząca część społeczeństw nie nadąża za rozwojem nowoczesnych technologii i za zmianami środowisk bezpieczeństwa: przyrodniczych, społecznych i kulturowych. Szczególne kłopoty odczuwa znaczna część starszego i średniego pokolenia z nadążaniem za zmianami nowoczesnej techniki i technologii, nowych systemów informacyjnych, itp.77. Współczesny człowiek nie tylko nie jest w stanie przewidzieć konsekwencji związanych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, ale nawet coraz częściej zaczyna mieć kłopoty ze sprawnym i bezkolizyjnym obsługiwaniem wielce złożonych wytworów nowoczesnej techniki. Wiąże się to z dużym ryzykiem. Jednak, jnk już wcześniej wspomniano, nie ma rozwoju bez ryzyka, zaś bez rozwoju trudno byłoby wyobrazić sobie bezpieczeństwo w dłuższym wymiarze czasu,
Być może świadomość faktu, że współcześnie odczuwa się coraz większy deficyt wiedzy o różnych sferach bezpieczeństwa i o jego uwarunkowaniach, albo li tylko intuicyjne wyczuwa się ten problem, powoduje, że kierunki studiów bezpieczeństwo cieszą się coraz większym zainteresowaniem studentów. Studia te pozwaląją, m.in., uświadomić sobie, w jaki sposób znaczenie tego pojęcia ewoluowało na przestrzeni wieków, Tym samym pozwala lepiej zro* zumieć, czym jest bezpieczeństwo współcześnie i Jak ono staje się,
3,2. Ewolucja sposobów rozumieniu bezpieczeństwa
Ewolucja pojęcia bezpieczeństwo i zwlą/anyoh z tym sposobów myślę* nia o bezpieczeństwie oraz sposohów zapewniania bezpieczeństwa jest faktem7*, Szczególnie wyraźnie widać to na przykładzie bezpieczeństwa mlęd/yna* rodowego, Np, na przełomie lat '10, i lo, uważano, że idea bezpieczeństwa międzynarodowego wyraża właściwe każdemu narodowi, każdemu państwu pragnienie zabezpieczenia przed agresja militarna i opiera się na posiadanej przez państwo pewności, że nie będzie zaatakowane jff§ że w przypadku ataku
lr A Idtliwli* ftł/knn I tlutraMar kultury b&śpiiuzgiteiMi inlwliduży ttyii AP,
ijjyy PHHfi M, rMlsra/yki kultura bizplitówlsiwil I abujaupisJ) wy»J AP, 8is5jss '20061 iOOf;
" Js-śt to pomtiw w/mbIb udukaetyjas lito spolzezM/lW yywilltMji I
i/y, łhotymywuHin się aty /mwat pu^mitls tai syiuaajj inot# w Jaktejl p8ł§pskiy.Wjś su* suwa) tMiwifill/owiuiiu tifs fjisssś t WUfiśUuy wizj| (i/wslla,
,f Sżgr/ś) łw ten temu! Wt U U 10/praw, IbłliMfc, M Ztęlw, BizpiltólAi10) Pif&Jiwz i raię*
dityasmoows u Wtyku kżt wieku, Wato/#w# ICcti M, riuśtera/yk, PiytfjUłipeiifeHW i pf8kift» •tUrgU;/ruj ««ł- jy I ifbtłttitteitii AtJN M/iiły/uwg ICC? | ińnL
M tMtttttyk.Śulluf*ił