Foto0669

cji i organizacji działających na rzecz bezpieczeństwa, ale także tzw. zwykłych obywateli, Niestety, kultura orgunizacyjnu w naszym kraju nic jest jeszcze silnym elementem kultuiy bezpieczeństwa. Doświadczenia z różnych sytuacji kryzysowych („powódź tysiąclecia”, bark energii elektrycznej w dużych aglomeracjach, iip.) wskazują, jak wiele jest jeszcze w tym zakresie do zrobienia.

Warto w tym miejscu zauważyć, ze odpowiedni poziom i charakter kultury organizacyjnej wpływa wyraźnie na postawy, zachowania i działania podmiotów, co - jak już wspomniano - ma szczególne znaczenie w sytuacjach trudnych, kryzysowych.

Zachowania i działania podmiotów

Opisane wyżej przykłady dotyczą głównie zachowań indywidualnych podmiotów. Sytuacja staje się jeszcze trudniejsza wtedy, kiedy wysoki poziom emocji i związane z tym zachowania dotyczą jzyup społecznych. Może wtedy pojawić się panika jako rodzaj zbiorowego zachowania, które niesie z sobą bardzo poważne zagrożenia- Życie dostarcza na to wielu przykładów. Przypomnijmy tylko niektóre. Przed kilkunastu laty w trakcie pożaru, który pojawił się w sali wypełnionej ludźmi, ofiary śmiertelne spowodowane były paniką i Iz w, owczym pędem oraz- zadeptaniem, a nie bezpośrednim oddzialyw^Mtiem ognia-Kówmeż wśród żołtiie^/y p^/yczy^ wielu porażek ponieśiooytob w -walce w-wi$t ze pktbs/ym pt/uuiwniktum> -była puuiku- [tź^ywając obrazowego porówtia--iiiiH możeao powiedzieć' że /^iawiako jpatidd puua$ aię ty/p*-w pu*^i l.udff¹ ?wk- jak ogba» w aaoUya¹ dńk jwż- .wap^^toabaio^ ttem rud&ji leakcj*    $$ cdv    W ruekńśsy&b    -zśkA&wmw

■.* potenym* or/edkiWk c-zg&u większynu zagps^endsnu

r-. ^fiifi izęęinuko.w z&wnętW/Hyob¹ można*    ź# /    as^łksjkatl*

:• -eh .Jopkami¹ tfeeba* liczyć ^ # db^ych* mtest&cfii gtflytby np>- w środka zimy ps?ha\v*ooe zOS?&ły etn&glU    . ibk więc tuczom ieć termin¹ źć&fa/tifc

A&#

tertitiwt&hwwiMtof określasię.proste sposoby j^/ejawiamasi^fi^L-liidzkieji t&kiCjfik. obserwowane z zewnątrz procesy fi^r4«> logiczne tedbycHanic, przełykanie, itp-. >t ruch ręką (np-. pozdrowienie lbłv uderzenie),¹ bieg: itp. Dla obserwatora zewnętrznego pewne formy aktywności fizycznej¹ jakiego# podmiotu, np jego paniczna ucieczka, me muszą być zrazu* miałe Nie    Ion sensu tych zachowań i nie wie,. czy wiąże sie to z fak

tycznymi zagrożeniami powodującymi takie zachowania czy tylko z przesadnymi wyobrażeniami na ren temat. Popularne powiedzenie „strach ma wielkie pCifflf* może być dobrym przykładem tej drugiej sytuacji. Przybliża nas ona do pojęcia bezpieczeństwo subiektywne, o czym szerzej w dalszej części książki.

Natomiast przez działanie rozumie się „takie zachowanie, z którym związane jest mniej lub bardziej rozbudowane znaczenie motywacyjne i kulturowe”⁴⁰. Możemy wiec przyjąć, że jest to bardziej złożona forma aktywności człowieka l grup społecznych, czyli taka, której towarzyszy dostrzeganie sensu podejmowanej aktywności, zarówno przez podmioty przejawiające tę aktywność, jak i przez te, które są tylko „obserwatorami”. Dlatego nierzadko przyjmuje się, że zachowania są podejmowane i przebiegają niejako odruchowo, zaś działaniom towarzyszy refleksja⁴¹, dotycząca - być może - nie tylko sensu podejmowanych i przebiegających działań, ale także ich skutków. Skutków rozpa-Uywanych nie tylko „tu i teraz”, ale także | z jakimś prawdopodobieństwem -„gdzieś indziej i kiedyś”.

W różnych sytuacjach życiowych podmioty indywidualne i zbiorowe pojawiają tendencje do różnych rodzajów zachowań bądź cliąraktei-yzują się określonymi działaniami, bardziej lub mniej adekwauiymi do zaistniałej sytuacji, Wtedy właśnie, czyii w sytuacjach, kiedy działania przeważają nad zachowaniami, łatwiej jest podejmować i realizować współdziałania, czyli działania (K-iedy współdziałania te są skoordynowane (kooperacja w przestrzeni) i z^itioi.Konizpwanę (kooperacja w ezasiej, sprawniej osiąga się cel, wykor/y-s»tując do tego nnnojszc środki (skonounczoość działać)^ dzięki osiąganiu sprawności, skuteczności j ckonomiczności dziaktń uzyskuje się ich zsumowany iptektywticść    W stopniu jest ,<h» możliwa óAm

współdz$kmiv p^nńotów >i Mi koo^a^/',    to znaczcn ic uic^ko

nsjiąci)    kiedy jPod^wowa%' sartóżme Mmy .ak-y wco-

<M (dla z^psewt[Podnnotom pwmw* śtte rfówoisż -- a pmożc po&dcw&yfr

kim - w    k*yzy$owy$ł>, kiedy okodzi c

iBodmibtołw jwieł/woma.-

$6$ łbyć    nie Sglkv <db< słh#

(dz&ttttu ii s&ttgywnoa* kyzyęootegiy.i atk rttkże dtfe jPtóóstodM¹ ortywatołb,. ktióoy' db^cMkdłsz^tć i^óZłćyci¹ sytoncjl¹    Zna&zfeniw spfównegty

NWąjóildzałkula* i¹ kooperacji' nucidzy' różnymi' podmiotami- w mtytAy' po-■feczejgftkymd rodzajami stożki międfey posżczegótoyrtW    ato fekżw

między stożbamii i¹ ołtywafelami - stanom istotny wyznacznik kuttory bezpieczeństwa' ogóto obywatoti¹ w dhnynv kraji* oraz' znaczący element? jego siły i^! potencjału¹ obronnego;

Sita i potencjał

W różnych naukach pojęcie siły jest różnie rozumiane. W naukach o bezpieczeństwie przydatne może być rozumienie pojęcia siła w znaczeniu, H

¹⁰ P Sztompka. np.cłf. *. 51.

⁴¹ A. Giddeiw, općH.

ⁿ W literaturze spotyka *i$ okrałlertto kooperacji pozytywnej i negatywnej.

1