Foto0678

człowieka na wszystkie trzy rodzaje środowisk pozwala im trwać*¹ w sytuacjach normalnych, przetrwać w sytuacjach trudnych, kryzysowych i rozwijać się - zaaSwno w warunkach stabilnych, jak i w sytuacjach trudnych, kryzysowych.

Termin zrównoważony rozwój używany był także w raporcie Klubu Rzymskiego zatytułowanym „Granice wzrostu'’. Wynika z niego, że dla zapewnienia dalszej egzystencji życia na Ziemi i możliwości zaspokojenia potrzeb kolejnych pokoleń należy zadbać o zrównoważony rozwój wszystkich dziedzin życia i różnych form ludzkiej aktywności. Dla lepszego zrozumienia tego przesłania przydatne są dwa kolejne pojęcia: potrzeby podstawowe oraz ograniczenia, ze zwóceniem szczególnej uwagi na wytrzymałość światowego systemu ekologicznego .

Znaczenie pojęcia potrzeby zostało już wcześniej omówione. Zatrzymajmy się więc jeszcze przy terminie ograniczenia. Chodzi w nim o ograniczone możliwości zaspokajania wszystkich dynamicznie zmieniających się, rozszerzających się rodzajów potrzeb człowieka w określonym wymiarze ^czasoprzestrzeni. Nie jest to zadanie łatwe, a tym bardziej możliwe do zrealizowania w krótkim czasie. Jest to raczej długotrwały proces, w którym ważną bolę może odgrywać kultura, a szczególnie kultura organizacyjna i kultura bezpieczeństwa.

Zapewnienie długotrwałego, harmonijnego i zrównoważonego rozwoju kwymaga bowiem racjonalnego gospodarowania różnymi rodzajami zasobów I (przyrodniczych, ludzkich i kulturowych) w skali lokalnej i globalnej. Szczególną uwagę należy zwracać na te rodzaje zasobów, które mają ograniczoną zdolność do odbudowywania się, czyli samoodtwarzania. Sozologowie alarmują, że degeneracja zasobów przyrodniczych pociąga za sobą degenerację zasobów kulturowych | ludzkich, co wraz z upływem czasu może przyczyniać się do degenerowania I upadku cywilizacji. Z tego chociażby powodu coraz więcej osób zaczyna interesować się naukami o środowisku. Ich wpływ na rozwój nauk o bezpieczeństwie wydaje się być trudny do przecenienia.

% Np. ni odniesieniu do środowiska naturalnego chodzi o zachowanie ekosystemów, czyli możliwości zachowania środowisk przyrodniczych w takim stanie, żeby mogły „odbudowywać się^r, jak dzieje się to w kompleksach leśnych. Pojęcie zrównoważonego rozwoju wykorzystywane było w XIX Wieko przez niemieckie szkoły kształcące leśników. Upraszczając chodziło o to, żeby w tesie wycinać (w jakim# czasie - o/up. tó,G.y tyle drzew, He może w to miejsce wyrosnąć, by las nie Strać# swoich właściwości i mógł >e odbudowywać ** OymmCzone możliwości zaspokajania rych poir/eh

UHite stapeeW. 2Mó. ft    2$

1.2. Otoczenie podmiotu i jego środowisko - w stronę przedmiotu bezpieczeństwa

1.2.1. Rozumienie terminu przedmiot bezpieczeństwa i rodzaje przedmiotowych wymiarów bezpieczeństwa

Chcąc zrozumieć istotę bezpieczeństwa, ale także podejmując badania i praktyczne działania dla zapewnienia bezpieczeństwa, należy oprócz podmiotu bezpieczeństwa dostrzegać jego przedmiot. Trudno byłoby bowiem analizować bezpieczeństwo jakiegoś podmiotu nie zastanawiając się, co jest przedmiotem bezpieczeństwa, czyli - jakiego rodzaju bezpieczeństwa czy też jakiego przedmiotowego wymiaru (aspektu) bezpieczeństwa ono dotyczy.

Myśląc o przedmiocie bezpieczeństwa nasza uwaga kieruje się zazwyczaj w stronę otoczenia podmiotu, w stronę jego środowiska . Jeśli jest to środowisko naturalne, to mówimy wtedy o bezpieczeństwie ekologicznym. Warto jednak zauważyć, że stwierdzenie to nie dotyczy ii tylko przyrody i relacji człowieka ze środowiskiem naturalnym. Odnosi się ono także do środowiska społecznego, a w nim bezpieczeństwa społecznego, ekonomicznego, politycznego i militarnego, oraz do środowiska kulturowego, a w nim np. bezpieczeństwa technicznego, informacyjnego i wielu innych.

Analizując przedmiotowe aspekty bezpieczeństwa nasza uwaga obejmuje nie tylko konkretny podmiot wraz z jego dobrostanem (np. zdrowiem i bezpieczeństwem zdrowotnym), ale także różne formy aktywności podmiotu, np. gospodarczą (ekonomiczną), polityczną, publiczną, militarną, informacyjną, itd. Dlatego też w przedmiotowym modelu bezpieczeństwa wyszczególnia się bezpieczeństwo zdrowotne, bezpieczeństwo ekonomiczne i polityczne, publiczne i militarne, itd. Można więc przyjąć, że przedmiot bezpieczeństwa mieści się z jednej strony w sferze wartości podmiotu, z drugiej strony zaś - w sferze aktywności podmiotu. W tym sensie przedmiot bezpieczeństwa niejako łączy podmiot ze środowiskiem. Jednak tym, co najbardziej wyraziście łączy podmiot z jego środowiskiem, są różne rodzaje relacji, o czym szerzej w kolejnym podrozdziale. W tym miejscu zatrzymajmy się przy różnych rodzajach środowisk bezpieczeństwa podmiotu, z punktu widzenia którego bezpieczeństwo analizujemy.

• ’ JM Dołęga. Koncepcja sozołogif systemowej. Warszawa 2001.

⁹⁵ Warto zauważyć* te przedmiotowe wymiary bezpieczeństwa łączą się w swoiste paty, takie jak: bezpieczeństwo ekologiczne i zdrowotne, bezpieczeństwo ekonomiczne r pt/fajerne, bezpieczeństwo publiczne i rrtilltarne oraz wiek innych (trp bezpieczeństwo ^formacyjne. koftwo-we.. _X które będą coraz wyraźniej widoczne wraz z rozwojem cywifeacyjnym.

a