Foto2696

Andrzej Kurkiewicz

w czasie kryzysu: mamy do czynienia z krótkim czasem podejmowania decyzji^ niewielkimi możliwościami przewidywalności zdarzeń, występuje wysoki stopień niepewności. Działalność państwa jako organizacji jest trwale -zakłócona, utracona jest kontrola bądź zachwiana organizacja, ograniczone są możliwości rozwojowe, dochodzi do naruszenia publicznego zaufania, pojawia się strach. Amerykański Institute of Crisis Management wyróżnia 4 grupy źródeł powstawania kryzysów:

1)    czynniki losowe (np. trzęsienia ziemi, gwałtowne ulewy itp->;

2)    problemy techniczne Cnp awaria zakładów itp);

3)    błędy ludzkie (np katastrofy komunikacyjne);

4)    błędne decyzje kierownictwa³.

Rozpatrując proces zarządzania sytuacjami kryzysowymi, należy pamiętać, że sytuacje takie w państwie mają charakter konfliktowy (polity czno-militarny) oraz niekonfliktowy, tzw. cywilny, oba mogą występować rozłącznie lub łącznie, a przez to wymagają podjęcia działań nadzwyczajnych. Często mają charakter subiektywny, zależny od powagi, z jaką oddziałują na poczucie bezpieczeństwa określonego podmiotu. Niejednokrot-nie wymuszają podejmowanie działań interdyscyplinarnych (sy-stemowych).Występuje tutaj czynnik zaskoczenia, presji czasu, a jednocześnie decydent i mają ograniczony dostęp do informacji Może następrjwać lawinowy rozwój sytuacji. Pojawia się konflikt interesów', panika. Jednocześnie by skutecznie przeciwdziałać tym zagrożeniom, musi następować skrócenie ścieżki podejmowania decyzji

Ważne jest posiadanie dobrego planu działań antykryzyso-wych, tzw. ^programu zarządzań i#kryzysowego"^ który zawiera element diagnostyczny, identyfikujący rodzaj zagrożeń i ich ^{1 2}

przyczyny, a także określa sposoby przeciwdziałania skutkom kryzysu.

Można się wręcz pokusić o stwierdzenie, że zarządzanie kryzysem staje się pewnego rodzaju zarządzaniem zmianą: mamy tu formułowanie celów, diagnozę sytuacji, dobór środków realizacji i osób odpowiedzialnych oraz monitoring realizacji celów.

Możemy zbudować w oparciu o doświadczenia nauk ekonomicznych idealny proces zarządzania sytuacją kryzysową i przenieść go na poziom bezpieczeństwa państwa składający się z następujących faz: (ilustruje to rycina 1.).

Ryc. 1. Cykl zarządzania sytuacją kryzysową

Cykl zarządzania sytuacja kryzysową Monitorowanie

Reagowanie

Odbudowa

Planowanie

L* Żtódkr. opracowanie własne.

Przełomowym momentem w kształtowaniu podwalin pod obecny system zarządzania sytuacjami kryzysowymi w Polsce było skierowanie przez prezydenta RP do Sejmu pakietu projektów ustaw o stanach nadzwyczajnych³ (jesień 1997 r.). Powyższe działanie było następstwem katastrofalnej powodzi w 1997 r., która ukazała chaos organizacyjno-prawny w sferze zarządzania państwem w sytuacjach kryzysowych. Jednocześnie należy przypomnieć, że przygotowanie i uchwalenie ustaw.

153

1

| Tamże. s. 52-53-

2

Ang. Crisis mtfnagemctU Program we.

3

' Ustawa o stanie klęski żywiołowej, ustawa o stanic wyjątkowym oraz ustawa o sumie wojennym.