Foto2910

66 Rozdział 1

Ostatnie z wymienionych - techniki satelitarne - wykorzystywane są w obszarze nawigacji, obserwacji i łączności. Dzięki nawigacji satelitarnej możliwe jest precyzyjne określenie w każdych warunkach atmosferycznych położenia obiektów w dowolnym miejscu na Ziemi. Przykładowymi możliwościami zastosowania technik satelitarnych w zarządzaniu kryzysowym w Polsce są przede wszystkim¹⁰⁵:

-    dostęp do danych satelitarnych w sytuacji katastrof, ich przewidywanie i monitorowanie,

-    optymalizacja akcji ratunkowych,

-    zwiększenie efektywności współpracy różnych służb w sytuacjach kryzysowych,

-    monitorowanie granic, instalacji i istotnych obszarów,

-    nadzorowanie ruchu pojazdów.

1.7.5. Kontrolowanie

1.7.5.1. Istota, funkcje i zadania kontroli i kontrolowania

Kontrolowanie polega na porównywaniu stanu rzeczywistego z zaplanowanym. „Kontrolę można zdefiniować jako proces działania kierownictwa organizacji, którego naczelnym celem jest regulowanie i korygowanie wszelkich czynności dla zapewnienia ich przyszłej sprawności i skuteczności”¹⁰⁶. Odgrywa ona znaczącą rolę w funkcjonowaniu każdej organizacji. W jej wyniku otrzymuje się ^{1 2}

Rysunek 11. Funkcje kontroli

1. Informacyjna	Sygnalizacja stopnia realizacji zadań, efektów i nieprawidłowości
2. Profilaktyczna	Ułatwienie uniknięcia nieprawidłowości
3. Korygująca / ochronna	i Przywracanie stanu pożądanego
,■ i-—r-i 4. Kreatywna	■ ----. - ----- ■ Skłanianie do lepszych wyników
5. Instruktażowa	| Wskazywanie, jak likwidować odchylenia i podpowiadanie rozwiązań
6. Pobudzająca	Wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości kontrolowanych

Źródło: S. Kałuźny. Kontrolo w banku. Tutor, Warszawa 1995, s. 26.

zbiór pożądanych działań korygujących, których wdrożenie ma na celu podniesienie efektywności działań. Funkcja kontrolowania jest sprzężona z pozostałymi funkcjami zarządzania. Polega na pozyskiwaniu informacji w całym procesie zarządzania, bieżącym wprowadzaniu zmian i formułowaniu zaleceń o charakterze motywacyjnym, organizatorskim i planistycznym. S. Kałużny wyróżnił sześć funkcji kontroli — rysunek 11.

Kontrola wiąże się z doborem kryteriów ocen, które obejmują cele, zgodność zadań z zaleceniami itp. Działania kontrolne powinny obejmować wszelkie zasoby organizacji.

1.7.5.2. Kontrola w zarządzaniu kryzysowym

Ustawa o stanie wyjątkowym stanowi, iż kontrolę funkcjonowania administracji rządowej i samorządowej wykonują³:

-    Prezes Rady Ministrów - w przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze większym niż obszar jednego województwa,

-    właściwy wojewoda - w przypadku wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze lub części obszaru jednego województwa.

Ustawa o zarządzaniu kryzysowym reguluje problematykę kontroli jedynie w zakresie nadzoru nad funkcjonowaniem systemu wykrywania i alarmowania, systemu wczesnego ostrzegania ludności oraz monitoringu zagrożeń. Za nadzór nad wymienionym i systemami odpowiadają centra zarządzania kryzysowego ministrów i centralnych organów administracji rządowej, do których zakresu działania należą sprawy związane z zapewnieniem bezpieczeństwa narodowego, wojewódzkie centra zarządzania kryzysowego, a na poziomie gminy - wójt, burmistrz, prezydent miasta. Ponadto zadania z zakresu planowania cywilnego obejmują między innymi zapewnienie ciągłego monitorowania zagrożeń. Za kierowanie monitorowaniem zagrożeń na poszczególnych szczeblach administracyjnych państwa odpowiada organ właściwy w sprawach zarządzania kryzysowego. Podobnie jak w przypadku funkcji motywacyjnej, działania kontrole regulowane są przepisami bezpośrednio odnoszącymi się do organizacji działań określonych służb.

1.8. Zarządzanie kryzysowe w ujęciu systemowym 1.8.1. Założenia analizy systemowej

Według twórcy teorii systemów - Ludwiga von Bertalanffy’ego - współczesne zdarzenia „są zdeterminowane przez systemy społeczno-kulturowe, przez

1

^,os K. Sienkiewicz-Małyjurck, Z Niczypomk, Bezpieczeństwo publiczne, zarys problematyk, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2010, s. 303.

2

v AJC Koźmiński, W. Piotrowski (red.). Zarządzanie. Teoria i praktyka, PWN, Warszaw* 2006, s. 199.

3

Art 9 Ustawy z dnia 21 czerwca 2002 r. o stanie wyjątkowym (DzU z 2002 r. Nr 113, poz. 985, z późn. zm.).