66
d) równanie wymiany ciepła
gdzie: lx, uy, uz - składowe prędkości odpowiednio w kierunku x, y, z.
Rozwiązanie tego układu równań jest możliwe zwykle tylko w sposób numeryczny z całym szeregiem założeń upraszczających (w pewnych przypadkach można otrzymać rozwiązanie sposobem analitycznym). Dlatego duże znaczenie mają badania eksperymentalne, do których należy stosować reguły podobieństwa zjawiska badanego na stanowisku pomiarowym i rzeczywistego. Tymi problemami zajmuje się teoria podobieństwa, w której wykorzystuje się korelacje zapisane liczbami kryterialnymi, czyli bezwymiarowymi liczbami podobieństwa.
Dysponując równaniami (4.7)-(4.12) oraz opierając się na twierdzeniach teorii podobieństwa, można otrzymać uogólnione równanie wymiany ciepła w postaci [2]:
(4.13)
Nu = f(Gr,Pr)
Metody z tego zakresu dzielą się zasadniczo na cieplne i analogowe. W tym podrozdziale będą omawiane wyłącznie metody cieplne.
4.5.1. Metoda ustalonego strumienia cieplnego
W badaniach współczynnika przejmowania ciepła metodą ustalonego strumienia cieplnego stosuje się równanie Newtona w postaci:
(4.14)
<*Q
dA(Tw-Tf)
Jeżeli jest stały elementarny strumień ciepła przepływający przez elementarną powierzchnię, stała temperatura powierzchni ciała i temperatura płynu, to z zastosowaniem wzoru (4.14) można określić lokalną wartość współczynnika przejmowania ciepła a wymienioną metodą. Do określenia średniego współczynnika przejmowania ciepła można wykorzystać równanie (4.14) w postaci:
a =
(4.15)
gdzie: Q - całkowity strumień ciepła przepływający przez powierzchnię A,
Tw,Tf - średnia temperatura odpowiednio powierzchni i płynu.
W praktyce średnią temperaturę powierzchni ciała określa się jako średnią arytmetyczną wszystkich mierzonych wartości temperatury:
ni=l
gdzie n - liczba punktów pomiarowych (liczba termopar) temperatury powierzchni.
Średnią temperaturę płynu określa się jako średnią arytmetyczną:
- 1 m
Tf=-£Tfi (4.17)
m i=l
gdzie m - liczba punktów pomiarowych temperatury płynu.
Istotny jest wybór odpowiedniego sposobu generowania strumienia ciepła. Najczęściej są stosowane sposoby [4]:
a) elektryczny (pośredni, bezpośredni),
b) konwekcyjny.
Ad a) W sposobie elektrycznym bezpośrednim prąd elektryczny przepływa przez element grzejny umieszczony bezpośrednio na modelu, rys. 4.5.
Strumień ciepła, który wydziela się na elemencie grzejnym, oblicza się (bez uwzględnienia strat) z następującej zależności [4]:
Q = I2R(Tw) (4.18)
gdzie: R - rezystancja elementu grzejnego,
I - natężenie prądu płynącego przez element grzejny.
Przy wykorzystaniu metody elektrycznej pośredniej do wytwarzania strumienia ciepła elementy grzejne są izolowane od powierzchni nagrzewanej (rys. 4.6). Ciepło doprowadzone oblicza się z zależności:
Q = Ul (4.19)
gdzie U - spadek napięcia na elemencie grzejnym.