geny0

Ze względu na małą liczebność rodzin, dziedziczenie przez linię męską oraz niepełną    . |

penetrację również w takich rodzinach należy brać pod uwagę wpływ genów wysokiego ry-    ,j

•    'i

zyka jak BRCA1/2 [około 50% nosicielek mutacji BRCA1 z rakiem piersi ma nieobciążony -;Ą

;i

wywiad rodzinny (20)]. Jednak zdecydowana większość zachorowań w takich rodzinach po- Ą wiązana jest z innymi czynnikami. Wpływ ńa ryzyko raka wielorakich czynników środowi- ^: , j skowych udokumentowano już w przeszłości. W ostatnim czasie udało się wykazać, że u po-    |

nad 90% pacjentek z rakiem piersi występują zmiany genetyczne predysponujące do rozwoju    :!|

tego nowotworu (62). W większości są to zmiany umiarkowanie zwiększonej penetracji. |

\'4

W tym kontekście należy przypuszcza ć, że niekorzystne czynniki środowiskowe mogłyby i powodować raka tylko u pacjentów o odpowiednim podłożu genetycznym. Dotychczas w po- | pulacji polskiej udokumentowano znaczenie kilku zmian tego typu, co wiąże się z opcją od- ■■■1 miennego postępowania klinicznego rekomendowanego tym pacjentom. Stwierdzono, że ^:;l zmiany w genach CHEK2 (llOOdelC, 1VS2+1G>A, del5395, I157T), NB SI (657del5),    |

NOD2 (3020insC), CDKN2A (A14ST), BRCA2 (5972CfT polimorfizm) CYP1B1 (homozygo- J

f

ta GTC) wiążą się z podwyższonym ryzykiem rozwoju raka piersi w populacji polskiej (63,

64).    ₄

Nosicielstwo mutacji CHEK2 skracających białko (llOOdelC, IVS2+1G>A, de!5395) wiąże się z około 2,2—krdtnym wzrostem ryzyka zachorowania na raka piersi. Ryzyko to dotyczy zarówno pacjentek młodych jak starszych (63, 64). Stąd badania kontrolne piersi w tej grupie rozpoczyna się od 25 roku życia. Nosicielki mutacji CHEK2 typu I157T mają ryzyko podwyższone w mniejszym stopniu (1,4-krotnie wyższe niż populacyjne). Występowanie raka piersi w młodym wieku nie jest charakterystyczną cechą tego typu mutacji. Stwierdzono natomiast, że u pacjentek z tą mutacją znacząco częściej występuje typ lobulamy raka piersi (65). Nowotwór ten jest trudny do wykrycia za pomocą mammografu, dlatego też rekomenduje się wykonywanie rezonansu magnetycznego w tej grupie pacjentek. Badania kontrolne piersi rozpoczyna się od 40 roku życia. Zmiana w genie wNBSl (657dełS) wiąże się z około 3,5-krotnym wzrostem ryzyka raka piersi, a wzrost ten jest jeszcze silniej )vyraiońy dla pacjentek w wieku poniżej 40 r.t (66) i obciążonym wywiadem rodzinnym (67). Ł kolei mutacja w genie NOD2 typu 3020insC jest zasocjowana z rakiem piersi występującym w młodym wieku (OR-1,9). Zmianie tej towarzyszy również charakterystyczny typ histopatologiczny raka - rak przewodowy z komponentą DCIS (68). Rakom tego typu najczęściej towarzyszą mikrozwapnienia, dlatego też mammografta powinna być szczególnie przydatnym badaniem w profilaktyce pacjentek ze zmianami w genie NOD2. Również polimorfizm 5972C/T w genie BRCA2 wiąże się podwyższonym ryzykiem rozwoju raka piersi przed 40 r.ż. (OR=l,4).

jA[ • Ryzyko raka znacznie bardziej rośnie u pacjentek z układem homozygotycznym (OR=4,8). • Efekt ten jest zauważalny zarówno w młodym jak i późniejszym wieku (69). Podwyższone .ryzyko raka piersi stwierdzono również u nosicielek mutacji CDKN2A (A148T) (OR=l,5) }},■/ oraz CYP1B1 (homozygota GTC) (OR=l,5). Również w przypadkach tych zmian\)dnotowuje - się podwyższenie ryzyka raka w młodym wieku. Opiekę nad pacjentkami z mutacjami NBS1 i|:(657dei5)₍ NOD2 (3020insC), BRCA2 (5972C/T), CDKN2A (A148T), CYP1B1 (homozygota rozpoczyna się w 25 r.ż. wg opcji przedstawionych w tabeli 5.

%

ii

Tab. 5. Opcje badań kontrolnych piersi u pacjentek z poszczególnymi typami mutacji niskiego/pośredniego rydzyka nowotworowego._

Narząd

WEK2 (1 lOOdelC,

WhfiL

|§2_:+iG>A, del5395), fl;t657del5) >&'(3020insC)

P(A148T)

(<% (5972C/T)

Y$1B1 (homozygota GTC)

WK2 (1157T)

mi:

if%;

i^J '

W-b

fsUC.';

■•i ’.

Badanie

samokontrola

palpacyjne badanie lekarskie

USG

mammografia

samokontrola

palpacyjne badanie lekarskie

USG

MRI

mammografia

Wiek rozpoczęcia (lata)

Częstość

20

20-25

25

35

20

40

40

40

40

co miesiąc

co 6 miesięcy

co 12 miesięcy

(6 miesięcy po mammografu)

co 12 miesięcy

co miesiąc

co 6 miesięcy

co 12 miesięcy

(6 miesięcy po mammografu)

co 12 miesięcy

co 12 miesięcy

JM*;;

‘ Badania nad grupą pacjentek z rodzinną historią raka jajnika pozwoliły' na wyodrębni. ¹ -•

mienie charakterystycznych cech klinicznych raków jajnika bez mutacji konstytucyjnych H'..genach BRCA1 i BRCA2. Raki w tej grupie w odróżnieniu od przypadków powstałych na 'bazie mutacji BRCAl i BRCA2 częściej wykrywane są w okresie pomenopauzalnym (pomię-51 a 60 r.ż.) oraz w niższym -11° morfologicznej złośliwości, a także w n° klasyfikacji #1G0. Nie stwierdzono nadreprezentacji żadnego typu histologicznego. Analiza rodzaju i Jonizacji