ekonomika (23)

2. Efconomigmw i pomgfconomkgn* determinanty..

"*•*»- Zestawienie finansowania budowy i utrzymania dróg krajowych i autostrad w roku 2005 (min d)

f Łii — unos frudury mfnrf-u f r ifrf rł-ryn—m-yrt rm lit* 2007—3013. Ministerstwo Infrastruktu-

rv ■ COOtOA. Wtiuiwi 2005 ł»ttp:ii'Www.nprgov-.pl/NR/rdoniyres/'9AA4868D-3ACB-43EF-823F

-Ol E71FI6930D.'1301Z■apr20073013_ \vstepny_projekt300605 zip x 31.08 2005

EBI Ł5%

Samorząd 0,1%

Środki UE

Budżet 31,8%

KFZ344>6%

Rys. 2.Z Udział poszczególnych źródeł finansowania infrastruktury w transporcie drogowym

źnMSo: opracowanie własne na podsŁ tab. 24.

nym stopniu inwestycje transportowe mogły być finansowane również z programu SAPARD, przeznaczonego na wspieranie rozwoju obszarów wiejskich.

.PHARE (Poland and Hungary Assistance for Reconstructing of their Economies) jest funduszem, którego założeniem było przygotowanie państw kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej oraz pomoc w wyrównaniu różnic gospodarczych poprzez promowanie aktywności gospodarczej, rozwiązywanie problemów społecznych związanych z rynkiem pracy, restruktury-

15 Finansowanie rozwoju infrastruktury transportu

zację oraz rozwój infrastruktury. Utworzony został w 1989 roku w celu wsparcia przemian gospodarczych i ustrojowych w Polsce i na Węgrzech, a następnie objął pozostałe kraje Europy Środkowo-Wschodniej. Przekształcony w 1997 roku w instrument pomocy przedakcesyjnej, program PHARE skierowany został do 10 państw kandydujących - Polski, Węgier, Czech, Słowacji, Litwy, Łotwy, Estonii, Rumunii, Bułgarii oraz Słowenii Program był realizowany w czterech edycjach: 2000, 2001,2002,2003. Wysokość grantu Unii Europejskiej wynosi maksymalnie 75% wartości poszczególnych projektów. Współfinansowanie krajowe zapewniane jest ze środków beneficjentów - jednostek samorządu terytorialnego, oraz ze środków budżetu państwa*⁴. W ramach tego programu w latach 1990-2000 Polska otrzymała granty na łączną sumę 2604 min euro, z tego około 23% (381 min) wykorzystano na modernizację infrastruktury transportowej**. Znaczące było zaangażowanie programu PHARE w podsektorze kolejowym. W okresie od 1994 roku do 31 grudnia 2002 PKP uzyskało bezzwrotną pomoc finansową w wysokości 130,9 min euro. Została ona skierowana w dwa obszary:

•    modernizację kolejowych przejść granicznych, w celu poprawy obsługi podróżnych i odprawy ładunków oraz stymulacji współpracy przygranicznej i ułatwienia tranzytu pomiędzy krajami;

•    modernizację linii kolejowych o znaczeniu międzynarodowym, objętych umowami AGC i AGTC, leżących w międzynarodowych korytarzach transportowych³⁴.

Program ISPA (Instrument of Structural Policies for Pre-Accession) był drugim instrumentem przedakcesyjnej pomocy, mającym przyczynić się do lepszego przygotowania w dziedzinie transportu i ochrony środowiska krajów kandydujących do członkostwa w Unii Europejskiej. Z przyznanych Polsce 333-410 min euro rocznie połowa przeznaczona była na transport. Środki z tego funduszu mogły służyć dofinansowaniu w latach od 2000-2006 projektów inwestycyjnych maksymalnie do 75% ich wartości (w szczególnych przypadkach 85%). Główny nacisk w zakresie infrastruktury transportowej położono na modernizację i rozwój dróg i linii kolejowych o szczególnym znaczeniu.

⁵⁴ PHARE. Portal funduszy strukturalnych. http://www.funduszcstniktUTalne.gov.pl/PHARE/ z 31.08.2005.

³⁵ J. Bumewlcz: Pomoc finansowa Unii Europejskiej w ukresie rozwoju polskiej infrastruktury transportowej - warunki i efekty. VI: Transport a Unw Europejska. Red. D. Rucińska, E Adamowicz. ZN UG Ekonomika Transportu Lądowego nr 27. Wyd UG. Gdańsk 2004, s. 58. ^k Zaangażowanie programu PHARE w finansowaniu projektów kolejowych. Ministerstwo Infrastruktury httpy/wwwjnŁgov.pWnoduly/Snfdrmaqe/Snfdnnacja.php7idJnfonnoqi^,i>132&opqa=pokaz& typ=4 z 31.06.2005.