GK (19)

wania i odejmowania zera, przemienności mnożenia, rozdzielności mnożenia względem dodawania, a także mnożenie przez 1 i przez 0,

—    znać reguły dotyczące kolejności działań i posługiwać się nawiasami,

—    rozumieć istotę porównywania różnicowego i ilorazowego,

—    umieć badać i różnicować własności figur geometrycznych w zakresie określonym programem,

—    zrozumieć sens mierzenia i znać jednostki pomiaru długości, ciężaru oraz umieć rozpoznawać czas na zegarze i posługiwać się kalendarzem,

—    rozumieć sens wartości określonej pieniędzmi, umieć liczyć pieniądze i rozwiązywać proste zadania związane z płaceniem.

Oprócz tych wiadomości i umiejętności Wojtek musi być także zdolny do wysłuchania ze zrozumiemiem złożonych poleceń nauczycielki, a potem wykonać je na wymaganym poziomie. Musi umieć samodzielnie pracować przez czas dłuższy i bez dodatkowych presji wykonać do końca złożone zadania.

Nim przedstawię program opracowany dla Wojtka, chcę wyjaśnić, że mimo starań nie udało mi się nawiązać ściślejszej współpracy z rodzicami. W domu prócz Wojtka jest jeszcze dwoje młodszych dzieci, którymi opiekuje się babcia. Rodzice pracują na zmiany (wykształcenie podstawowe — robotnicy) i twierdzą, że są zbyt zmęczeni. Ponadto nie widzą potrzeby, aby pomagać Wojtkowi w nauce szkolnej. Ma to robić babcia, a ona naprawdę nie potrafi tego uczynić. Ciasne mieszkanie nie stwarza warunków do spokojnego odrabiania lekcji. Udało się tylko uzyskać zgodę na to, aby Wojtek brał udział w moich zajęciach i był dłużej w świetlicy szkolnej. Do współpracy wciągnęłam nauczycielkę pracującą w tej świetlicy i tym sposobem zapewniłam Wojtkowi pomoc przy odrabianiu zadań i miejsce dla ćwiczenia zabaw, które wcześniej poznał na zajęciach korekcyjno-wyrównawczych.

Program Wojtka

1.    Kształtowanie rozumnego zachowania się w sytuacjach pełnych napięć i wdrażanie do kontrolowania emocji.

1.1.    Skłanianie do uważnego słuchania instrukcji i wychwytywania informacji istotnych dla zrozumienia reguł, a potem respektowanie ich. Uważne słuchanie drugiej osoby i mówienie do niej tak, aby zrozumiała intencje.

1.2.    Trening w skupieniu uwagi na wykonywanych czynnościach. Łączenie sukcesu z jakością wykonania czynności. Wyciszanie tendencji do „byle jakości” i dążenie do coraz bardziej precyzyjnego zachowania się.

1.3.    Kształtowanie odporności emocjonalnej poprzez próby opanowania napięć w sytuacjach trudniejszych i wzmacnianie czynności zmierzających do wykonania zadania do końca mimo przeszkód.

2.    Ćwiczenie sprawności manualnych i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Oprócz usprawniania rąk i współpracy ręki i oka, trzeba zwracać uwagę na scalanie aktywności i wykonywanie zadań do końca.

2.1.    Konstrukcje. Układanki, labirynty, budowle z klocków według wzoru z własnych pomysłów, konstrukcje „pod dyktando”.

2.2.    Ulepianki. Lepienie i modelowanie figurek i scenek rodzajowych z rozmaitych materiałów według własnej inwencji, a także według wcześniej dyskutowanego planu (kreowanie i podporządkowanie się wizji).

2.3.    Wycinanki. Najpierw według dużych wzorów i komponowanie fotomontaży, potem wycinanie coraz drobniejszych kształtów. Łączenie wyciętych figur w regularne kompozycje (powtarzający się rytm tworzy ornament itp.).

2.4.    Rysowanie i kreślenie. Dowolne rysunki i rysowanie według szablonów. Łączenie punktów, rysowanie szlaczków, kreślenie ornamentów z wykorzystaniem szablonu (przesuwanie figury, odbicie zwierciadlane, obroty — tak, aby rysowane kontury tworzyły ornament).

3. Wspomaganie naturalnego rozwoju operacyjnego rozumowania (gry, zabawy i zadania wymuszające posługiwanie się rozumowaniem operacyjnym) w następująych zakresach:

3.1.    Całość — część: tworzenie całości z części, wyodrębnianie w całości części. Konstrukcje przestrzenne i płaskie.

3.2.    Klasyfikacja. Różnicowanie i porządkowanie przedmiotów najpierw tak, aby tworzyły łańcuchy, potem kolekcje, na koniec grupowanie przedmiotów według przyjętych kryteriów i łączenie podzbiorów tak, aby zawierały się w określonym zbiorze (klasyfikacje proste). Próby przeprowadzenia klasyfikacji bardziej złożonych.

3.3.    Porządkowanie elementów w zbiorze i tworzenie konsekwentnych serii według coraz trudniejszych kryteriów. Analizowanie relacji pomiędzy tak uporządkowanymi elementami.

3.4.    Wnioskowanie o odwracalności obserwowanych zmian:

—    w układzie elementów w porównywanych zbiorach: badanie liczebności zbiorów przed taką zmianą i po takiej zmianie (ustalanie równoliczności w badanych zbiorach),

—    w ilości tworzywa: formowanie jednakowych wielkości z plasteliny, masy solnej lub ciasta (robienie makaronu, pieczenie ciastek), przekształcanie i badanie efektu takiego przeformowania, a potem przywracanie pierwotnego kształtu (niezmiennik),

—    w długości przekształcanych przedmiotów: dwa równe kawałki (sznurka, drutu, folii itp.) analiza długości i zmiana kształtu, powrót do stanu wyjściowego i ponowne badanie długości (niezmiennik),

—    w objętości płynów: przelewanie tej samej ilości płynów do różnych naczyń i wnioskowanie o zmianach lub stałości objętości (niezmiennik).

3.5.    Przewidywanie zdarzeń. Analiza rozmaitych sytuacji i badanie zmian. Próby hipotetycznego przewidywania, co też zdarzyć się może (antycypacja wydarzeń). Ustalanie miejsca wydarzeń w czasie, co było wczoraj, co będzie jutro, za dwa dni — kalendarze. Badanie, jak długo trwa wykonywanie określonych czynności, próby pomiaru czasu. Rytmiczna organizacja czasu.