GK (23)

umysłowego) i wynosi I.I. = 72. Analiza myślenia przeprowadzona pod kątem operacyjnego rozumowania wskazuje, że Jarek jest na poziomie zwanym przedoperacyjnym. Ma spore kłopoty z koncentracją uwagi — jest niewolnikiem przypadkowych bodźców. Porzuca rozpoczęte czynności i to jest główną przyczyną znacznych opóźnień w rozwoju sprawności manualnych (wyraźny brak treningu). Dziecko jest rozpieszczane i nie ma praktycznie żadnych obowiązków. Jest to skutek dłuższej choroby (pobyt w szpitalu ze skomplikowanym złamaniem nóg).

Rodzice zdają sobie nareszcie sprawę z tego, że Jarek wymaga fachowej pomocy i samo powtórzenie klasy zerowej niewiele może pomóc. Dlatego zwrócili się z prośbą o objęcie dziecka indywidualną opieką. Ojciec zobowiązał się brać udział w zajęciach, a potem ćwiczyć z dzieckiem. Obiecano także zmienić sposób wychowywania Jarka i ograniczyć swoją nadopiekuńczość i wyręczanie dziecka w obowiązkach.

Zaplanowałam dwa etapy zajęć. W pierwszym mam ukształtować dojrzałość do uczenia się matematyki. W tym czasie rodzice mają zadbać o podniesienie poziomu opanowania czytania.

Drugi etap poświęcony ma być rekonstrukcji systemu wiadomości i umiejętności matematycznych. Realizacja tego etapu przypadnie na pierwsze miesiące nauki w klasie I i zostanie zakończony wówczas, gdy Jarek będzie mógł sprostać wymaganiom.

Program Jarka

1.    Wypracowanie płaszczyzny współpracy. Kształtowanie nawyku uważnego słuchania i komunikowania informacji tak, aby druga osoba je zrozumiała. Trening w skupianiu uwagi na własnych czynnościach i tych, które wykonuje druga osoba (uwolnienie od poddawania się przypadkowym bodźcom i wyciszanie tendencji do „bylejakości”). Wdrażanie do przeżywania radości ze wspólnej pracy i własnych dokonań.

2.    Rozwijanie odporności emocjonalnej. Uczenie dziecka sposobów sterowania swym zachowaniem tak, aby osiągnąć cel: rozwiązać zadanie, wykonać polecenie, doprowadzić do końca grę lub dłużej zająć się zabawą.

3.    Orientacja w schemacie własnego ciała, a potem różnicowanie i określanie położenia przedmiotów w stosunku do siebie, do drugiej osoby i do obranych przedmiotów. Orientacja przestrzenna i umiejętność określenia strony prawej i lewej.

4.    Orientowanie się w upływie czasu i próby określania zmian zachodzących w czasie. Przewidywanie, co się stanie na podstawie analizy tego, co było. Próby osadzenia własnych czynności w czasie: teraz to, wcześniej tamto, a to później. Sporządzanie kalendarza wydarzeń (było, jest, będzie). Kalendarz i zamieszczony tam zapis czasu. Pomiar czasu wykonywanych czynności. Próby rozpoznawania czasu na zegarze.

5. Konstruowanie, przekształcanie, odtwarzanie. Budowle przestrzenne: budowanie według własnej inwencji, przekształcanie jej na inną. Konstruk-

[ cje płaskie: budowanie ornamentów i mozaik według własnego pomysłu, odtwarzanie wzoru, tworzenie wzoru według instrukcji (powtarzanie wskaza-[ nego rytmu, obroty figur itd.).

6.    Podnoszenie sprawności manualnej i współpracy ręki i oka. Malowanie | według własnych pomysłów, kolorowanie obrazków, obrysowy wanie konturów,

| szlaczki. Wycinanki: od dużych kształtów (fotomontaże) do coraz mniejszych

i tworzenie z wyciętych figur ornamentów. Ulepianki z plasteliny. Konstrukcje z drutu i różnych materiałów. Wycinanie i sklejanie gotowych modeli.

7.    Wspomaganie rozwoju intelektualnego. Gry, zabawy i rozwiązywanie i' zadań.

7.1.    Klasyfikacje. Różnicowanie i segregowanie na różny sposób: łączenie par, łańcuchów złożonych z par, tworzenie kolekcji złożonych z przedmiotów, roślin, zwierząt, klasyfikacja rozłączna i nierozłączna itp.

7.2.    Porządkowanie elementów w zbiorze i tworzenie konsekwentnych serii według coraz trudniejszych kryteriów. Analizowanie położenia tak uporządkowanych przedmiotów.

7.3.    Badanie liczebności zbiorów. Liczenie przedmiotów i stopniowe uświadomienie tego, jakie prawidłowości muszą być uwzględniane przy liczeniu.

7.4.    Próby wnioskowania o odwracalności zmian w układzie przedmiotów. Wspomaganie rozwoju zdolności do wnioskowania o stałości ilości nieciągłych. Manipulacje, analiza zmian, powrót do stanu wyjściowego.

7.5.    Próby wnioskowania o odwracalności przekształceń w zakresie masy, długości i objętości. Doświadczenia w przekształcaniu, obserwacja skutków takich zmian i przywracanie pierwotnego wyglądu (robienie np. makaronu, pieczenie ciastek, przelewanie wody do różnych naczyń).

7.6.    Przybliżanie sensu alternatywy, koniungcji i negacji w zabawach i grach logicznych. Konstruowanie gier-ściganek (gry-opowiadania).

8.    Kształtowanie umiejętności matematycznych.

8.1.    Liczenie przedmiotów i rozróżnianie poprawnego liczenia od błędnego. Posługiwanie się liczbą porządkową (pierwszy, drugi, trzeci, drugi od końca, trzeci z lewej itd.). Ustalanie, ile jest przedmiotów w zbiorze.

8.2.    Wyznaczanie wyniku dodawania i odejmowania przez doliczanie i odliczanie. Liczenie na palcach i „w pamięci”.

8.3.    Wymiana jeden do jednego, a potem jeden za dwa, jeden za trzy itp. Sytuacja kupna i sprzedaży. Wymiana żetonów na przedmioty. Wymiana pieniędzy na przedmioty. Wartość, cena — pieniądze.

8.4.    Badanie i porównywanie liczebności zbiorów. Przeliczanie elementów i układanie par złożonych z elementów jednego zbioru i elementów z drugiego zbioru. Ustalanie, gdzie jest więcej, a gdzie mniej lub tyle samo.

8.5.    Przekształcanie sytuacji życiowych w zadania „do rozwiązania”. Przybliżanie konwencji logicznej, w której utrzymane są szkolne zadania tekstowe. Układanie zadań i rozwiązywanie ich poprzez symulowanie lub obliczanie „w pamięci”.