HPIM2343

PODSUMOWANIE ROZWAŻAŃ NA TEMAT PRZEMYSŁU KULTUROWEGO

Słowo ..przemysł kulturowy'* zostało prawdopodobnie po raz pierwszy użyte wDIalelctik der Aufklarung {.Dialektyka oświecenia), którą z Hork-heimerem opublikowaliśmy w 1947 roku w Amsterdamie. W naszych szkicach była mowa o kulturze masowej. Zastąpiliśmy to wyrażenie „przemysłem kulturowym”, aby z góry wykluczyć interpretację miłą dla obrońców samej rzeczy: że chodzi tu o kulturę spontanicznie ^pQ\ystającą z samych mas, o współczesną postać sztuki ludowej jDd-tego rodzaju kultury przemysł kulturowy różni się ekstremalnie. Sumuje on stare nawyki w nową jakość. We wszystkich branżach'produkty przykrawane są mniej lub bardziej planowo według miary konsumpcji masowej i w wysokim stopniu same określają tę konsumpcję. Poszczególne branże mają tę samą strukturę lub co najmniej są wzajemnie dopasowane. Układają się w system niemal pozbawiony luk. Pozwalają na to zarówno dzisiejsze środki techniczne, jak też koncentracja gospodarki i administracji. Przemysł kulturowy jest zamierzoną odgórną integracją jego odbiorców. Zmusza też do połączenia się rozdzielane przez tysiąclecia'obszary sztuki niskiej i wysokiej. Ze szkodą dla nich obydwu. Kultura wysoka zostaje pozbawiona powagi przez spekulację skierowaną na efekt; niska przez cywilizacyjne poskromienie niesforności i oporności cech właściwych jej, póki kontrola nie była totalna. Podczas gdy przemysł kulturowy niezaprzeczenje