Podsumowując rozważania na temat możliwości pomiaru lęku i depresji przy użyciu kwestionariusza MMPI, uświadamiamy sobie rozległość i złożoność zagadnienia jakim jest diagnoza tych zjawisk, zarówno w odniesieniu do diagnozy klinicznej jak i psychometrycznej. Oba zjawiska ukazują nam się jako wieloaspektowe, różnorodne w swej złożoności przejawy funkcjonowania ludzkiej psychiki, zwłaszcza psychiki „zaburzonej”. Rozpatrując zagadnienie lęku koncentrowaliśmy się na pomiarze różnych jego aspektów nie uwzględniając jednak w zbyt dużym stopniu interakcji z innymi zjawiskami czy też jednostkami chorobowymi. Podobnie jest w przypadku depresji. MMPI dysponuje wieloma możliwościami pomiaru jednakże celowym wydaje się podejmowanie dalszych badań nad oboma zjawiskami w kontekście różnych zespołów psychopatologicznych, stylów przystosowania, stosowanych przez człowieka mechanizmów obronnych czy też takich zjawisk jak agresja, wrogość, poczucie winy, poziom frustracji, siła Ego, itp. W badaniach nad kwestionariuszem MMPI stosowano metody analizy racjonalnej, czynnikowej i porównawczej. Skonstruowano już wiele użytecznych „narzędzi” pomiarowych, stworzono nowe kryteria do opisu osobowości mogące stanowić punkt wyjścia do dalszych badań i analiz.
Bendig A.W.: The development of a short form of the manifest anxiety scalę. J. consult. Psychol.
1956, 20.
Błock J.: The development of an MMPI - based scalę to measure ego control. Berkeley Institute of Personality Assesment and Research, University of Caiifomia, 1953.
Comrey A.L.: A factor analysis of items on the MMPI depression scalę. Educ. psychol. Measmt,
1957.
Dahl stroni WG., Welsh G.S.: /In MMPI Handbook - A guide to use in clinical practice and rese-arch. Minneapolis 1965, The University of Minnesota Press.
Gilbcrstadt H., Duker J.: A handbook of clinical and actuańal MMPI interpretation, W.B., Philadel-phia & London 1965, Sanders Co.
Goldberg L.R.: Man versus mean. The exploration of group profdes for the construction of diagno-stic classification system. Journal of Abnormal Psychology, 1972, 79.
Graham J.R.: The MMPI: A practical guide, Oxford Univ. Press 1977.
Guthrie G.M.: Six MMPI diagnostic profile patterns. Journal of Psychology 1950, 30.
Harris R.E., Lingoes J.C.: Subscales for the MMPI: An aid to profile interpretation. San Francisco, Dept. of Psychiatry University of Caiifomia 1955.
Hathaway S.R., McKinley J.C.: Manuał MMPI, Psychol. Corporation 1951.
Matkowski M.: Wskaźniki Goldberga i ich zastosowanie do diagnozy różnicowej, w: Paluchowski 1985 cz. III.
24