HPIM4403

70 Akkundtr Mant#*

ną sytuację z istniejącą tradycją kulturową Na definicję syty. acji działał liii wpływ mają: a) zinstyrucjonalizowaiu- wzorf i wartości (odniesione do pewnych typowych sytuacji i względnie otwarte na interpretację), b) system idei i orientacji, do-starczający znaczeń dla zinstytucjonalizowanych wartości i zapewniając)* co ipto psychiczny komfort jednostkom orat c) zespoły diagnoz dotyczących konkretnych sytuacji w rat z uzasadnieniami co do kierunków działania (Parsons 1954: 147—148). Mówić można o bezustannym odnoszeniu się aktora do zgencralizowanego kodu. konkretyzowanego w procesie interakcji (Parsons 1970: 47, 62-63. Jak to zwięźle określa C. Arnold Anderson: .Każda kultura dostarcza kryteriów wyboru, i kryteria te są częścią dystynktywnych systemów orientacji'¹ (1965: 713). „Rzeczywistość" danej sytuacji, z socjologicznego punktu widzenia, potwierdzana H poprzez faktyczne i przewidywalne działania innych, w procesie wzajemnej reakcji kontrolnej.

Zakończenie

Przeprowadzona analiza kilku „klasycznych" stanowisk teoretycznych ukazuje bogactwo i niejednoznaczność rozwiązań. Trudne do przezwyciężenia i dzielące badaczy kontrowersje są rezultatem przyjmowania przez nich odrębnych) poglądów nie tylko odnośnie do sposobu budowy teorii socjologicznej i prowadzenia badań empirycznych, ale też co do natury świata i ludzkiego doświadczenia w święcie. Nie sądzę, iżby miało tu sens jakiekolwiek „siłowe” rozwiązanie, sprowadzające najrozmaitsze koncepcje teoretyczno-badawcze do wspólnego mianownika: mieszanie nawet najlepszych gatunków wina — by uciec się do takiej analogii — nie prowadzi zazwyczaj do zadowalających rezultatów. Uwydatnię-!de* definicji sytuacji

nic różnic skłaniać powinno do dalszych poszukiwań, inkorporacji innych stanowisk w ramy teoretyzowania wokół idei definicji sytuacji. Szczególnie istotne są tutaj dokonania nawiązujące do tradycji mikrointerakcjonistyczncj, których autorzy wypracowują teorie przewydężające dychotomię mi-kro-makro. dążąc do syntezy opisu mikro- i makroprocesów i struktur. Mam tu na myśli zwłaszcza prace Picrrea Bour-dieu i Anthonyegp Giddensa. Generalnie rzecz biorąc, zorientowanie analizy definicji sytuacji wokół „wylansowanej" przez Giddensa dystynkcji podmiotowość/działanic-struktu-ra (agencyiaction-structure), ukazuje związek aktywności aktorów z potencjalnie konkre ryzo walny mi strukturacjami. Analizy Bourdieu, z kolei, ukazują znaczenie homologicznych praktyk zoricntowujących aktora wobec otoczenia, orkiestra-cję poszczególnych wizji świata w szerszy układ, nazywany pracz autora Distinction habitusem. Dążenie do integracji zauważalne jest także u badaczy, którzy podzielając perspektywę mikroinrerakcjonisryczną, zmierzają do znalezienia teoretycznego wyjaśnienia roli makrostruktur na poziomie interakcji (np. Aaron V. Cicourel, Randall Collins i Erving Goffman). Wiele interesujących teoretycznie ustaleń znaleźć można także w pracach autorów otwarcie nawiązających do dzieła Talcotta Parsonsa: Paula Colomy’ego, Niklasa Luh-manna, Richarda Miincha, Neila J. Smelscra, a zwłaszcza JefFrey'a C. Alexandra. Dalsza eksploracja zagadnienia definicji sytuacji wymagać będzie przywołania wielu innych koncepcji tcorctyczno-badawczych, w większym lub mniejszym stopniu wnoszącym wkład do rozświetlenia zagadnienia definiowania sytuacji.