HPIM5143

RYS. 1.79.

Mechanizm przełączania sprzęgła ciernego; / - nasuwa. 2 - pierścień ślizgowy. 3 - przegub. 4 - dźwignia przełącznika

W hydraulicznych mechanizmach przełączania sprzęgieł ciernych zmniejszono liczbę układów dźwigniowych, przez co sprzęgło zyskało na niezawodności i pewności działania.

Na rysunku 1.80a przedstawiono sprzęgło wieloiarczowe przełączane hydraulicznie, stosowane głównie do skrzyń biegów w obrabiarkach i w napędach maszyn budowlanych. Sprzęgła tego typu mają płytki pokryte spiekami metalo-ceramicznymi, które powinny być smarowane olejem mineralnym o lepkości (18,5-ł-30)-10^-6 m²/s. Olej doprowadzony do korpusu 1 (rys. 1.80a) powoduje przesunięcie tłoka 2 w kierunku tarczy 3, płytek 4 i 5 oraz pokrywy 6 i ich zaciśnięcie. Moment obrotowy przeniesiony zostaje między korpusem / a tuleją 7 zazębioną z płytkami wewnętrznymi 4. Po przerwaniu dopływu oleju sprężyny 8 odpychają tłok, powodując rozluźnienie pakietu płytek.

Sprzęgła dwutarczowe (rys. 1.80b) charakteryzują się bardzo dużą sprawnością. wynikającą z całkowitego wyeliminowania tarcia mechanicznego w stanie rozłączonym, w wyniku czego temperatura podczas pracy zespołu jest wyjątkowo niska. Szybkość działania tych sprzęgieł jest większa od innych znanych sprzęgieł załączanych hydraulicznie, ponieważ do napełnienia ich komory ciśnieniowej potrzebna jest znikoma ilość oleju. Stwarza to możliwość stosowania w układzie zasilającym sprzęgła pompy o bardzo małej wydajności i tym samym małym zapotrzebowaniu mocy. Szczególnie cenną zaletą takich sprzęgieł jest możliwość ich szerokiego zastosowania do pracy w układzie pionowym, np. we wrzeciennikach wszelkiego rodzaju wiertarek.

Olej 4 doprowadzony do komory roboczej (rys. 1.80b) powoduje rozchylenie elastycznych tarcz wirnika 3 i ich dociśnięcie do okładzin ciernych 8. Moment obrotowy z wału / zostaje przeniesiony między wirnikiem 3 a korpusem 2. Po przerwaniu dopływu oleju następuje spadek ciśnienia w komorze roboczej, sprę-

a)

a

RYS. 1.80. Sprzęgła rozłączne sterowane hydraulicznie: a) wieloiarczowe. b) dwutarczowe

żyste tarcze wirnika wracają do położenia pierwotnego i sprzęgło zostaje rozłączone. Dzięki dużej elastyczności tarcz wirnika załączenie sprzęgła następuje już przy ciśnieniu 0,25-^0,35 MPa w zależności od wielkości sprzęgła. W przedziale ciśnień 1.04-3.0 MPa wielkość momentu obrotowego statycznego przenoszonego przez sprzęgło jest proporcjonalna do ciśnienia oleju zasilającego.

Szybkość sterowania hydraulicznego sprzęgieł ciernych nie jest zbyt duża, ponieważ do napełnienia komór cylindra potrzeba dość dużo czasu. Zaletą ich jest natomiast to, że nie wymagają regulacji zużycia płytek, co zwiększa niezawodność ich pracy. Sprzęgła tego typu mają komory do wyrównywania osiowego naporu oleju powstałego od sił odśrodkowych. Umożliwia to stosowanie małych sił w sprężynach powrotnych, aby wystarczały jedynie do pokonania tarcia tłoka o cylinder.

Omówione konstrukcje sprzęgieł ciernych przełączanych hydraulicznie reprezentują typy. gdzie docisk tarcz (tj. włączenie sprzęgła) odbywa się hydraulicznie. Istnieje również liczna grupa sprzęgieł ciernych, w których rozłączanie sprzęgła odbywa się hydraulicznie bądź mechanicznie. Na rysunku 1.81 przedstawiono sprzęgło samochodu Polonez Caro. Jest to sprzęgło z dwoma tarczami ciernymi /.

93