HPIM5142

Sprzęgła cierne wielotarczowe mają wersję konstrukcyjną pojedynczą lub podwójną. Sprzęgło wielotarczowe pojedyncze (rys. 1.75) składa się z członu /, na którym są osadzone płytki wewnętrzne 8 na przemian z płytkami zewnętrznymi 7 osadzonymi w członie 2, tworzące pakiet płytek. W członach / i 2 sprzęgła

RYS. 1.75.

Sprzęgło wielotarczowe pojedyncze typu VAG

znajdują się rowki wpustowe, w których prowadzone są odpowiednie płytki. Pakiet płytek znajduje się między pierścieniem oporowym 5 a płytką dociskową 4. Dźwignia dociskowa 3 umieszczona jest w członie /, na którym jest osadzony przesuwnie pierścień sterujący 6. Przy rozłączonym sprzęgle pierścień 6 zsunięty jest z dźwigni 3 i pakiet płytek nie jest zaciśnięty. Włączenie sprzęgła uzyskuje się przez przesunięcie pierścienia 6, co powoduje ruch dźwigni 3, działającej na płytkę dociskową 4, ściśnięcie pakietu płytek i przeniesienie momentu obrotowego między członem / i 2. W miarę pracy sprzęgła następuje zużywanie się płytek, a tym samym luz między pakietem płytek a tarczą oporową powiększa się. Kasowanie nadmiernego luzu przeprowadza się okresowo przez odsunięcie zatrzasku 9 i obrót pierścienia oporowego 5 (po nagwintowanym członie /) o odpowiednią liczbę otworów. Sprzęgło powinno być smarowane przez polewanie, zanurzenie lub mgłą olejową. Olej przeznaczony do smarowania powinien mieć lepkość (22,5-r-30)-10“⁶ m²/s.

W układach nawrotnych napędów maszyn stosuje się sprzęgła wielotarczowe podwójne.

Na uwagę zasługują sprzęgła wielotarczowe ze spręiynującymi płytkami w pakiecie (rys. 1.76a). tzw. typ „Sinus”, kołnierzowe (rys. 1.76b), ze stożkowym pierścieniem hamującym (rys. 1.76c) oraz sprzęgła jednotarczowe (rys. 1.76d), mające własne chłodzenie za pomocą łopatek rozmieszczonych na tarczach dociskowych.

Sterowanie mechaniczne sprzęgieł ciernych wymaga przesunięcia osiowego obracającego się członu sprzęgła i dociśnięcia tarcz ciernych odpowiednią siłą. Przy włączaniu mechanicznym przełączanie może się odbywać ręką lub nogą obsługującego napęd. W stanie wyłączonym między powierzchniami ciernymi sprzę-gła powinien istnieć luz /„• w granicach 0,24-2 mm, w zależności od rezerwy na zużycie wykładzin ciernych i ruchu jałowego mechanizmu włączania. W trakcie włączania sprzęgła znika najpierw luz, a następnie zostaje wywarty docisk powierzchni ciernych. Wymagana siła sprzęgania P_w jest na ogół duża. Ze względu na ograniczone możliwości fizyczne człowieka trzeba dobrać odpowiednie przełożenie dźwigni w celu wywarcia koniecznej siły docisku tarcz P_w. Możliwości fizyczne obsługi są ograniczone do siły ręki (60-r 150 N) lub nogi (80-r300 N). Przy przełączaniu ręcznym lub nożnym siła obsługującego P_s powinna być przeniesiona na obracający się człon sprzęgła i powiększona do wymaganej siły docisku tarcz P_w przez odpowiednie przełożenie dźwigni i,i

id ri

RYS. 1.76. Odmiany konstrukcyjne sprzęgieł ciernych przełączanych mechanicznie

(1.164)

gdzie i] - sprawność mechanizmu włączania.

Wygoda obsługi wymaga również ograniczenia ruchu ręki lub nogi. Drogę obsługi h dla ręki przyjmuje się h g 75 cm, dla nogi h 18 cm. Droga włączenia sprzęgła s wyniesie (skok mechanizmu włączenia)

s

h

(1.165)

Maksymalna praca obsługi ogranicza się do wartości 110 N • m. Droga włączenia s sprzęgła zależy od wielkości luzu między wykładzinami ciernymi. Luz ten jest uzależniony od konstrukcji sprzęgła. Dla sprzęgieł tarczowych zalecane wielkości luzów wynoszą (2]:

-    dla mokrych sprzęgieł /„. = 0,6~0,4 mm,

-    dla suchych tarcz z wykładziną cierną /,». = 0,8-r 1.5 mm;

89