HPIM5189

Przedstawiona analiza wskazuje, że zazębienie zarysów: kołowego i ewol-wentowego zębów przekładni z zębami prostymi może wystąpić jedynie w jednym punkcie, a długość istniejącego wcześniej odcinka przyporu (w przypadku zazębienia ewolwentowego) ulega skróceniu do zera (stąd również e_a = 0). Ze względu na to, że rozpatrywane współpracujące zarysy: kołowołukowy i ewolwentowy nie są również zarysami sprzężonymi, zarys zęba koła 2 może być także przyjęty w postaci zarysu kołowołukowego, lecz wklęsłego, o promieniu R2 nieznacznie większym od R\. Ilustruje to rys. 3.35, na którym zęby znajdują się w przyporze w punkcie a. Dzięki temu naprężenia stykowe ulegają znacznemu zmniejszeniu, gdyż przypór wypukłych zarysów ewolwentowych zastąpiony został przyporom zarysów wypukłego i wklęsłego o niewielkiej różnicy krzywizn.

W celu zapewnienia płynności zazębienia przekładnie Nowikowa wykonywane są wyłącznie w postaci kół śrubowych o poskokowym wskaźniku zazębienia Bp > I. W przekroju normalnym do linii zębów (n-n na rys. 3.34) powierzchnie boków zębów mają znaczne promienie krzywizn, równe promieniom krzywizn linii śrubowych. Podczas obracania się kół zębatych skośne zęby przetaczają się po sobie bez poślizgu w płaszczyźnie n-n, jak walce. Punkt styku a przemieszcza się od jednego brzegu zęba do drugiego, co schematycznie pokazano na rys. 3.35.

RYS. 334.

Stosunki wymiarowe krzy wizn współpracujących zarysów kolowołukowych

RYS. 335. Przemieszczanie się punktu styku wzdłuż zęba od punktu a do punktu a\

Zasadę i przebieg zazębienia ilustruje w ujęciu perspektywicznym rys. 3.36. Liniami kreskowymi zaznaczono walce toczne o średnicach d\ i di- Walce te stykają się ze sobą wzdłuż linii tocznej (biegunowej) CC|. Walce przechodzące przez

RYS. 336.

Zasada i przebieg zazębienia się zębów o zarysie koiowołukowym

punkt a styku zębów (rys. 3.33 i 3.34) oznaczono liniami grubymi. Powierzchnie tych walców przenikają się z powierzchniami zębów wzdłuż linii śrubowych ac, ac^J,... Przy zaznaczonych kierunkach obrotu kół punkt styku linii śrubowych, a tym samym punkt styku zębów, przemieszcza się wzdłuż linii aa\. Kolejno wchodzą w styk punkty 2 i 2', 3 i 3',...

Ze względu na to, że we wszystkich przekrojach poprzecznych kół kształt zębów nie ulega zmianie, odległość punktów styku zębów od linii tocznej CCj pozostaje stała. Oznacza to, że liniaMT jest linią prostą, równoległą do linii tocznej (rys. 3.35). Linia 557 stanowi więc linię przypora w przekładniach Nowikowa. Długość odcinka przypora jest równa szerokości koła b_w, a poskokowy wskaźnik zazębienia (rys. 3.36) wynosi

K b_ws\np    M in/5

fig — — —-—- (j.lUb)

“ Px Pn    mi

gdzie: p_x i p_n- podział ki w mm odpowiednio: osiowa i normalna (p_x = p_ni sin /?), m„ - moduł normalny w mm, fi - kąt linii zęba śrubowego.

Linia przypora w przekładni Nowikowa może znajdować się przed (rys. 3.35) lub za (rys. 3.34) linią toczną (biegunową), w odniesieniu do kierunku obrotu koła napędzającego. Zazębienia takie noszą nazwę zazębień jednostronnych, odpowiednio: dobiegunowego i zabiegunowego. Zauważmy, że ta sama para kół zębatych może mieć zarówno zazębienie dobiegunowe, jak również zabiegunowe, w zależności od tego, które z kół jest kołem napędzającym. Cechą zazębienia zabiegunowego jest zarys wypukły zęba napędzającego i wklęsły zęba napędzanego, natomiast dobiegunowego - odwrotnie. W przypadku wykonania zębów w taki sposób, że jedna część ich zarysu będzie wypukła, a draga wklęsła, będą się one zazębiać zarówno przed, jak i za punktem tocznym (biegunem). Zazębienie takie, przedstawiono na rys. 3.32e. Nosi ono nazwę zazębienia dwustronnego. Jego zasadę omówimy na podstawie rys. 3.37. Zazębienie ma dwie linie przypora, przechodzące przez punkty a i b. Odpowiednio również wzrasta dwukrotnie liczba punktów sty-