HPIM5190

2

RYS. 337.

Współpraca zębów w zazębieniu dwustronnym o dwóch liniach przyporo, przechodzących przez punkty a i b ków zębów. Rysunek 3.37 przedstawia przekładnię w chwili, gdy pierwsza para zębów (/) znajduje się w przyporze w punkcie a, położonym w przedniej płaszczyźnie czołowej kół. przy czym głowa zęba zębnika o zarysie wypukłym styka się z wklęsłą stopą zęba koła. W rozpatrywanej chwili przypór drugiej pary zębów (ID zachodzi w punkcie b\, położonym w płaszczyźnie czołowej, przesuniętej w stosunku do poprzedniej o wartość odcinka bb\. Linia przenikania tej płaszczyzny z powierzchnią boku zęba jest zaznaczona linią kreskową b\c. W punkcie b\ stopa zęba zębnika znajduje się w przyporze z głową zęba koła, a odcinek bb\ jest częścią linii przyporu drugiej pary zębów. Obydwa odcinki przyporu aa\ i bb\ oraz linia toczna C|C (biegunowa) leżą w jednej płaszczyźnie.

Zasadniczą zaletą zazębienia dwustronnego w porównaniu z zazębieniami jednostronnymi jest możliwość nacięcia zębów w obu współpracujących kołach jednym narzędziem. Zazębienia jednostronne wymagają natomiast oddzielnych narzędzi do nacinania wypukłych zębów zębnika i wklęsłych zębów koła. Ponadto dzięki występowaniu dwóch linii przyporu przekładnie z zazębieniem dwustronnym mogą przenosić większe obciążenia. Z wymienionych względów są one zalecane do stosowania.

Należy ponadto stwierdzić, że zazębienie Nowikowa jest stosowane nie tylko w przekładniach walcowych, ale także stożkowych.

3.2.3.3. Podstawowe wymiary geometryczne

Zasadniczą wielkością geometryczną jest moduł normalny m„, który podlega normalizacji. Moduł czołowy oblicza się według identycznej zależności, jak dla kół śrubowych z zarysem ewolwentowym

m,

m„

cos p

(3.107)

gdzie p - kąt linii zęba; w przekładniach Nowikowa kąt ten przyjmowany jest w granicach fi — 10-ł-22⁰.

Koła zębate z zarysem Nowikowa w zasadzie są wykonywane bez przesunięcia zarysu. Podstawowe średnice tych kół obliczane są w związku z tym za pomocą wzorów

£? CO. t ) IA. i u n ii Ss	(3.108)
dfli,2 = di.2+2/i<ł|j	(3.109)
d/i.2 = dij-2A/i,2	(3.110)
Występujące we wzorach (3.109) i (3.110) wysokości głów ha i stóp hf zębów są funkcjami modułu normalnego i dla poszczególnych rodzajów zazębienia
wynoszą: -    dla zazębienia jednostronnego (z jedną linią przyporu) ząb wypukły /iu=l,15m„, hj = 0,25m„ ząb wklęsły hu — 0.15m„, hf = 1,3m„ -    dla zazębienia dwustronnego (z dwiema liniami przyporu)
ha = h*m„, hf = (/£+c*)m„	(3.111)
gdzie: h* - współczynnik wysokości głowy zęba, przyjmowany h'a współczynnik luzu wierzchołkowego, przyjmowany: c* = 0,14575 dla malnego mn ^ 3,15 mm, c* = 0,14355 dla 3,15 < m„ $ 6,3 mm, c* = mn > 6,3 mm.	= 0,9, c* -modułu nor-0,14089 dla
Szerokość wieńca zębatego koła powinna zapewnić wymagany poskokowy wskaźnik zazębienia Bp. Zgodnie z wzorem (3.106) mamy
, m ^i2=p^^=^	(3.112)

Szerokość wieńca zębnika przyjmuje się nieco większą od szerokości wieńca koła

bi=b2 + (0,4 -r 1,5 )m„    (3.113)

Występujący we wzorze (3.112) poskokowy wskaźnik zazębienia £p ma zapewnić płynność zazębienia. Od jego wartości zależy także liczba punktów styków zębów w zazębieniu, dlatego przyjmuje się go równym liczbom całkowitym z niewielką nadwyżką: £p = 1,1; 2,1. ...Większe wartości £p powodują zgodnie z wzorem (3.106) wzrost szerokości kół, dlatego też nie zaleca się przyjmować wskaźnika zazębienia większego niż Bp = 3,1.

3.2.3.4. Zalety i wady przekładni z zarysem kołowołukowym zębów

Podstawową zaletą przekładni Nowikowa jest jej większa nośność ze względu na mniejsze naprężenia stykowe. W porównaniu z przekładnią z zębami skośnymi o zarysach ewolwentowych, przekładnia Nowikowa o tych samych wymiarach

283