HPIM5176

RYS. 3.15. Nacinanie zębów metodą obwiedniową: a) Maaga. b) Fellowsa

bianego, jest metoda Sunderlanda. Należy przy okazji zwrócić uwagę, że będący linią prostą zarys zęba narzędzia-zębatki jest szczególnym przypadkiem ewol-wenty, uzyskanej przy promieniu okręgu zasadniczego /-/, = co (rys. 3.16b. c). Tak określony zarys narzędzia-zębatki, widoczny na rys. 3.l6c, został nałożony na nominalny zarys odniesienia, wyznaczający kształt powierzchni bocznych i wymiary zębów kół zębatych w rezultacie wzajemnego ruchu odraczającego, co pokazano na rys. 3.16b. Zarys odniesienia zaznaczony na rys. 3.l6c jest znormali*

a)

RYS. 3.16. Nacinanie zębów metodą obwiedniową za pomocą frezu ślimakowego (a), ujęcie schematyczne (b). zarys odniesienia nominalny (c), z modyfikacją głowy zęba (d). z protuberancją (ę)

zowany i opisany w PN-92/M-88503 (patrz rys. 3.7). Istnieją również odmiany nominalnego zarysu odniesienia, pozwalające na uzyskanie zębów z modyfikacją zarysu głowy (rys. 3- lód) lub stopy, albo z tzw. protuberancją (rys. 3.16e), powodującą lekkie podcięcie zęba u podstawy w celu utworzenia wybiegu dla tarczy szlifierskiej.

Przedstawione metody obróbki przy użyciu narzędzia-zębatki prostej nie mogą być stosowane do nacinania zębów kół o uzębieniu wewnętrznym. Ze względu na skończoną długość listwy zębatej cykl roboczy ma charakter przerywany. Wydłuża to czas obróbki. Ola wyeliminowania wymienionych niedoskonałości stosuje się metody obróbki o charakterze ciągłym, do których można zaliczyć głównie dłutowanie metodą Fellowsa (rys. 3.15b) oraz frezowanie za pomocą frezu ślimakowego (rys. 3.16a). Ten ostatni sposób jest pewną modyfikacją metod Maaga i Sunderlanda, gdyż frez ślimakowy w przekroju osiowym ma zarys zębatki prostej. Należy jednak zaznaczyć, że narzędzie w postaci koła zębatego w metodzie Fellowsa, jak również frez ślimakowy, są narzędziami bardziej złożonymi, trudniejszymi do ostrzenia i ustawienia w obrabiarkach w porównaniu z narzędziami stosowanymi w obróbce o cyklu przerywanym.

Podstawowe metody obróbki kół zębatych omówiono na przykładzie obróbki kół walcowych o zębach prostych. Nacinanie zębów w kołach o uzębieniu śrubowym (skośnym) jest w metodach Maaga i Sunderlanda stosunkowo proste; odbywa się przy użyciu tego samego narzędzia i na tej samej strugarce lub dłutownicy, wymaga jedynie skręcenia obrotnicy z prowadnicami sań narzędziowych o odpowiedni kąt nachylenia zębów w obrabianym kole. W podobny sposób postępuje się przy frezowaniu obwiedniowym frezem ślimakowym. Do obróbki kół śrubowych na dłutownicy Fellowsa wymagane są natomiast specjalne narzędzia z zębami śrubowymi o kącie pochylenia linii zęba w narzędziu równym kątowi pochylenia linii zęba w obrabianym kole zębatym.

3.2.1.8. Graniczna liczba zębów

Podczas obróbki kół zębatych ewolwentowych metodą obwiedniową w pewnych warunkach może wystąpić niepożądany kształt zarysu. Jednym z nich jest zarys z podcięciem zęba u podstawy (rys. 3.17), występujący przy nacinaniu kół zębatych o zbyt małej liczbie zębów. Istotna tak ze względów konstrukcyjnych, jak i ekonomicznych jest tzw. graniczna liczba zębów, która jest najmniejszą liczbą zębów, jaką można naciąć bez podcięcia stopy. Przy nacinaniu zębów metodą Maaga, w której narzędzie skrawające ma kształt zębatki prostej (listwy zębatej). podcięcie zębów pojawia się wówczas, gdy miarodajna linia wierzchołkowa narzędzia przejdzie przez punkt G| okręgu zasadniczego. Z rysunku 3.18 i powyższego stwierdzenia wynikają w granicznym położeniu narzędzia następujące zależności

(3.43)

CH = hjn = CG i sina

255