HWScan00049 (2)

POJĘCIA PODSTAWOWE

1.1. Wprowadzenie

Wydobywanie i oddawanie na użytek ludzkości skał lub minerałów występujących w skorupie ziemskiej nazywamy działalnością górniczą, a całość procesu wydobywania — eksploatacją górniczą. Zależnie od sposobu udostępniania i wybierania złóż kopalin rozróżnia się eksploatację podziemną, metodami wiertniczymi i odkrywkową. Eksploatację odkrywkową stosuje się wówczas, gdy złoże zalega niegłęboko pod powierzchnią ziemi i ekonomicznie korzystne jest jego wydobycie po zdjęciu wyżej zalegających warstw skalnych. Eksploatacja złóż tego rodzaju wymaga zastosowania różnorodnych maszyn i urządzeń, odmiennych od urządzeń stosowanych w górnictwie podziemnym.

W kopalniach odkrywkowych wszystkie czynności sprowadzają się zasadniczo do tego, aby przez wykonanie możliwie najmniejszego wykopu udostępnić do eksploatacji możliwie największe zasoby kopaliny, przy równoczesnym ulokowaniu skał płonnych dotychczas przykrywających złoże w możliwie najmniejszej odległości od wkopu udostępniającego lub nawet wewnątrz powstającego wyrobiska.

Spośród wielu zalet eksploatacji odkrywkowej warto wymienić szybszą realizację inwestycji, możliwość stosowania w sposób praktycznie nieograniczony i ekonomicznie celowy mechanizacji, automatyzacji i koncentracji procesów produkcyjnych, stosunkowo niskie koszty eksploatacji i korzystne warunki bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kopalnie odkrywkowe w stosunku do głębinowych charakteryzują się także i tym, że straty eksploatacyjne kopaliny użytecznej są znacznie mniejsze. Tak np. w węglu brunatnym straty te wynoszą w kopalniach odkrywkowych 5 -f- 15°/o, a w kopalniach głębinowych 30 -r- 60°/o.

Jedyną istotniejszą wadą metody odkrywkowej jest poważny wpływ warunków atmosferycznych na przebieg procesu eksploatacji. Metoda odkrywkowego wydobycia kopalin stała się podstawą rozwoju wielu gałęzi przemysłu i jest technicznie i społecznie bardziej postępowa od wielu innych metod wydobywania minerałów użytecznych. Dzięki temu znaczenie jej w skali światowej wciąż rośnie, a granice stosowalności rozszerzają się coraz bardziej.

Przyjęta w ramach Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej granica opłacalności stosowania metody odkrywkowej dla eksploatacji węgla brunatnego określana jest głębokością zalegania złóż do 230 metrów, a w NRF

1