IMAG0098

ilu, dokonujsiacuntamg oceny sytuacji odbiorą tłumaczonego przez siebie tekstu " ^^u*^tui w docelową) (uwigjędraająe przy tym specyficzne kulturowe i społeczne normy msu konwencje). Rerw on pod uwagę otwartość tekstu wyjściowego na interpretacjo. a tym samym jego rełaiywnośc W zależności od obranego skoposu poszczególne cięsn. elementy tekstu wyjściowego mogą-już nawet w fazie wstępnej tłumaczenia - ulec pnewartodaowaiiM Mb transformacji. Realizacja skoposu polega zatem na stworzeniu na bazie oferty informsryjnej z pewnego kręgu językowo-kulturowego funkcjonalnej oferty informacyjnej dla odbiorcy z innego kręgu językowo-kulturowego (por. Itelaa, Yermeer 1991 (1984}: 102-103: Yermeer 1987:541; Prunć 2007:145). W ten sposób dokonuje się transfer międzykulturowy.

Wrmeer z mocą podkreśla oryginalność teorii skoposu i jej wywrotowy charakter, przeciwstawiając ją teorii .tradycyjnej”, opartej na koncepcji transkodowania oryginału, i zaznactąjąc, że konsekwentny fankcjonafizm oznacza „detronizację tekstu wyjściowego" (Yermeer L986a: 42). Niemiecki badacz skwapliwie pomija przy tym fakt, że już pod koniec lat sześćdziesiątych przedstawiciele szkoły lipskiej, pisząc na przykład o pragmatycznie adekwatnych i nieadekwatnych przekładach (Neubert 2006a [1968]: 246), przygotowali solidny lingwistyczny grunt pod teorię skoposu (zob. Neubert 1999:23).

Niechętny wobec wszelkich modyfikacji swej teorii (zwłaszcza tych, które „osłabiają" regułę skoposu), Yenneer odrzucił koncepcję „adekwatność funkcjonalna + lojalność" autorstwa nąjwybitniejszej kontynuatorki funkcjonalistycznych badań nad przekładem, Christiane Nord. Badaczka ta starała się połączyć teorię skoposu koncentrującą się na wymogu adekwatności z tradycyjnym lingwistycznym przekładoznawstwem, które operuje pojęciem ekwiwalencji Dążąc do tego typu mediacji, uzupełniła ona sformułowany przez Vermeera postulat adekwatności funkcjonalnej etycznym postulatem lojalności, czyli moralnej odpowiedzialności tłumacza wobec swych partnerów - zleceniodawcy, autora tekstu wyjściowego i odbiorcy tekstu docelowego. Zdaniem Nord wybór skoposu, czyli celu przekładu, nie jest całkowicie wolny - tłumacz powinien bowiem zadbać o to, by ów skopos był kompatybilny z tekstem wyjściowym, funkcjonującym w określonęj kulturze. I tak na przykład w kulturach europejskich funkcjonuje, jak argumentuje badaczka, „reguła, zgodnie z którą skopos tekstu docelowego nie powinien być sprzeczny z intencjami autora tekstu wyjściowego”, gdyż autor ten „zwykle zachowuje swój status w kulturze docelowej* (Prunć 2007:170).

Prezentowany tekst autorstwa Christiane Nord to fragment opublikowanej w 1993 roku monografii Ewfiihrung in dasfunktionale Ubersetzen. Am Beispiel von Titeln und Obmchriften („Wprowadzenie do tłumaczenia funkcjonalnego. Na przykładzie tytułów i nagłówków”). W pracy tej Nord pokazuje, że zmodyfikowaną teorię skoposu (konsekwentnie określaną tu mianem koncepcji „tłumaczenia funkcjonalnego”) można z powodzeniem zastosować do analizy większego korpusu tekstów. Autorka dowodzi przy