IMAG0642

36 CZĘSC11 Po*vUtiu*mu zflbuKdi onoaonrycvtycn

Ryę. 2.18. Rozwój i dojrzewanie czaszki chrzestnej (chrząstka - kolor różowy. kość - czerwony). A- Schematyczne przedstawienie czaszki chrzestnej w wieku 8 tygodni. Należy zauważyć, że ciągle pasmo chrząstki rozciąga się od okolicy nosa do części potylicznej. B. Rozwój szkieletowy czaszki chrsęscnej w wieku 12 tygodni. Centra kostnienia pojawiają się w linii środkowej struktury chrzęst-nej, ponadto właśnie rozpoczęło się tworzenie kości szczęk i sklepienia czaszki na podłożu błoniastym. Od tego momentu kość zastępuje chrząstkę w obszarze chrzęscnej mózgoczaszki bardzo szybko, tak że pozostaje tylko cienkie połączenie chrsęstne, łączące kość z podstawą czaszki

Profifefująca

chrząstka

Dojrzewająca chrząstka

Ryc 2.19• Kostnienie wewnącrzchrzęscr.e chrząstki nasadowej. Wzrost zaznaczony jest przez namnażanie się komórek chrzęsmych (na górze ryciny). Dojrzewające komórki chrzęst-ne są przesunięte z dala od obszaru proliferacji, ulegają przerostowi i obumieraniu, aby w końcu być zastąpionymi przez wysepki kostne (na dole wykresu)

Szczęka powstaje z zagęszczenia komórek mezen-chymy, usytuowanych w wyrostku szczękowym, który można odnaleźć na bocznej powierzchni wyrostka nosowego, najbardziej doprzednio wysuniętej części szkieletu chrzestnego czaszki. Wzrost chrząstki prowadzi bezpośrednio do wzrostu pionowego głowy i doprzedniego przemieszczania się szczęki, jednak nie wpływa na kształtowanie się kości szczęku Chrząstki dodatkowe -jak jarzmowa i policzkowa - biorące udział w kształtowaniu bocznego segmentu tej kości, znikają całkowicie i zostają przed urodzeniem zasrąpione przez odpowiadające im kości (w przeciwieństwie do wspomnianej powyżej chrząstki wyrostka kłykciowego żuchwy).

Bez względu na to, gdzie zlokalizowany jest wzrost tej kości, nigdy nie przebiega on na drodze wzrostu śródmiąższowego, ale zawsze ma postać apozycji powierzchniowej nowej kości. Kształt nowo powstałej tkanki regulowany jest ciągłymi procesami resorpcji w jednym miejscu i apozycji w innym (ryc. 2.13). Tego typu przemodelowanie kości występuje zarówno w procesie wzrostu, który odbywa się na podłożu chrzęsmym, jak i w lączno-tkankowym procesie powstawania tej tkanki.

(ryc. 2.21). Chrząstka Meckela rozkłada się i zanika, podczas gdy obok następuje dalszy rozwój żuchwy. Pozostałości tej chrząstki przekształcają się w dwa szczątkowe, kostniejące cwory, które stają się następnie częścią ucha środkowego, ale nie kości żuchwy. Chrząstka Meckela przekształca się w późniejszym okresie w więzadła kiinowo-żuchwowe. Chrząstka okolicy wyrostka kłykciowego powstaje jako niezależna, oddzielona od pozo-stałej części żuchwy (ryc. 2.22). W życiu płodowym następuje zianie z gałęzią żuchwy.

MIEJSCA I TYPY WZROSTU W KOMPLEKSIE CZASZKI TWARZOWEJ

Aby zrozumieć procesy wzrostowe, zachodzące w organizmie człowieka, niezbędne jest: 1. poznanie miejsc, w których zlokalizowane są ośrodki wzrostu, 2. typów (rodzajów) wzrostu oraz 3. czynników wpływających na to zjawisko.

Przy rozważaniu powyższych zagadnień pomocne będzie podzielenie całej czaszki twarzowej na cztery od-

ROZDZIAŁ 2 Tm

Cfcnęafcs ilitWi

Nerw ł^beiekwy

Ryc 2.21. Schemat usytuowania miejsca rozpocsęcla osie-ogertózy w stosunku do chrząstki Meckela i nerwu :ębodolo-wego dolnego* Kształtowani* kości rozpoczyna się bocznie do thnąitki Meckela i roipaewtcnla się wzdlu: niej. ber hetpo-średniego zastępowania chrząstki prze: koić żuchwy (i: Ten Cate A. R.: Orał hutology, St. Louis, Mosby, 1985)

rąbfie ^bazary. kiórych wtok lóaru Mg tęotćb I* sklepienie czmdki (koto puU* i aewngtnną csęść mózgu), 2 pulutw    > r

Ryc 2.20. Ca»:ka 1Z-tygudnumego pi- du : umączonymi

4l aJami alizaryny te Langman J.: Medtcal cmbfyukjgy, wyJ- 4. Baltimore, WiUiams&Wilkins. 1964)

NaąftMrt <M|Ue omaęmui MdklM

r3MK

WWb* gś

podtttwg poncej mćcgy. będąca gumcą omzką a mcą). 3* kumpicks t%j**myt2CxLuw\ ki non. t:c<ki i wwtrzyftące wn mrmtpu kodo) ott 4* żuchwa* C:ynfdki kanmAufąct pnebatg wzroni » Kaną onówtone poneet

Sklepienia czaszki

Na sklepienie czudL składa wę uectf pimkich koici. uformow anych na dradze tworzenia koda na poJłozu błoniastym, be: prekursorów cknpmych* Wucet cepp obszaru >esr wynikiem wzmoeone) ókfyMtioid ukoicnej na powierzchniach koku Wzrocc i pceisnakaiue odbywa się pocąckoHui w miejscach prrylefanta Jo uetne płyt kornych, ale w pórmejsnia okrtut i. rycr) równie: powierzchni wewnętrznych i zesmętnnyth W chwili urodzenia płaskie kości czaszki rendnebae 14 utrokmu pasmami tkanki liczne), zwanymi cterm^rzkanu tryc 2.23). Mogą one podlegać różnego rodzaju deforma-cjom przy urodzeniu, szczególnie podczas przechodzenia główki przez kanał rodny. Po urodzeniu rozpoczyna ag odkładanie związków mineralnych na prrrieg^ących Jo kości brzegach ciemiączek. ałe kości jeszcze długo porastają oddzielone od siebie szwami czaszkowymi, wy łożonymi okosmą. Pomimo swego małego wymiaru, szwy kostne są głównym miejscem, a odkładanie się w nich kości głównym mechanizmem, wzrostu kości sklepienia czaszki. Wraz z wiekiem następuje ubytek tkanki kostnej na wewnętrznej powierzchni sklepienia czaszki i jej przyrost na zewnątrz - cym samym odbywa się modelowanie czaszki

Podstawa czaszki

W przeciwieństwie do sklepienia czaszki, jej podstawa rozwija się początkowo jako chrząstka, a następnie poprzez kostnienie na podłożu chrcęsrnym przekształca się w kość. W szczególny sposób odnosi się to do struktur położonych w linii pośrodkowej, jaką jest niewątpliwie ta część szkieletu. W obrębie kości podstawy czaszki wzrost przebiega nieco inaczej niż w przypadku kości długich.

Jak wspomniano wcześniej, ośrodki wapnienia powstają we wczesnym życiu płodowym i wskazują na prze-

Ryc. 2.22. Chrostka wyrostka kłykciu wręgo |N«m) fotwi(» nę pocąckowo iikoabnt :agę>:c r<;ma, teąc poa gałęsią żuchwy, dopiero w póimejsrym okresie jest wra: z mą Łąca>na. A. Odnotowana wysepka nunnrnii mexAchytny w &. tygodniu ^rta B. Połączenie jej t powstałą częścią kości w 4- macną-cu. C- Sytuacja w noocwc wodtcfus (wymiar pumucjHony)