IMAG0695 (4)

_f. jj    wszakże „das Instrument taucht vor altan bri den ntataen so-

DV96: 7). Grającego na dudach chłopa uwiecznij już w 1514 roku (P^ocatofi Zuffi 1995; 115). Różne rodzaje dud wyodrębnij Michaił Muiicum, wydanym w lalach 1614-19 (por. 1.393).

zeipo)y (z bzalainają, lir^ korbowy) już w XVI i XVII wieku ukazuje ^ ^ Jak pisze Walter Deutsch, prtywalufae badania Waltera Sahnrna flutóngera (1980; 139): „Widitige Bildzeugnissc dazu sind u .a. das vLdr par auf der Fasside def Gasthofcs „Źum Stern" in Ort in Uroi aus dem ju^c73 urd die hostfimtaten Mimkantwi auf einem Fretko des Schosses Sóding in r!kuid168(r (1996; 48). Austriacki muzykolog zwrócił też uwagę na różno-^^^j(dr)akoW4 wiarygodność przekazów na temat dud w źródłach pisanych

>**    |    3^    ^    _f

p-_f mcarisdien Queuen sind hóchst unterschiedlich in Qualitót und Aussage;

rrichen von dem WebtOmem und Urbarien Ober Kirchenrechnungen, ln* _vtflurien und Hitttscn bis hin zum Rciseberichł, Brief, Lied- und Spieltext. C00U1 iit auch der historische Wahrheitsgehalt der emzelnen Qucllcn unter-gfóedlkh (Deutsch 1996; 49).

zaibzeźenic można mieć także do pudowych" źródeł historycznych z in-wyłączaj* Polski.

Yl jflpch skandynawskich wprawdzie ikonograficzne przedstawienia dud pojawiają 4 jo&aJ XIV wieku (np. kamienne reliefy w katedrze w Uppsali czy malowidła ścien-p _w j^tcioładi w Martebo, Lye, Uppland, Skinę), ale tworzone przez zagranicznych ₀^vroiefi4l4czone z lokalny praktyki} muzyczną. Jak twierdzi Jan Ling (1997:141), * oparciu o badania Matsa Rehnberga (1943) oraz Per Ulfa Allmo (1990), w Szwecji odnotowywane są od XV wieku.

W drugiej połowie XVI stulecia dudy były już popularne między wieśniakami na zie-0bdi dzisiejszej Łotwy, o czym świadczy Chronica der Prwinlz Lyfflandl Balthasara gustów z 1578 roku (Apkalns 1977:48; Salmen 1988:70). Działali tam dudziarze jeszcze dwieście lat później, co potwierdza pastor August Wilhelm Hupel w wydanej w Rydze w latach 1774-1782 pracy Topographischen Nacltrichłett ton Lief- und Ehstland (1777,1133). Obydwa te dzieła poświadczają także rozpowszechnienie dud na estońskiej wsi. Za najwcześniejszy ślad znajomości tego instrumentu przez tamtejszych wieśniaków Igor Tonurist uważa wzmiankę w Utldndisehe Hisłorien 1556-1561 Johannesa fenncfa:,Thefirst mention of Estonian peasants using the bagpipe dates from the 16th ttntuiy. Tdling us about the uprising of peasantry in 1560, J. Renncr refers to a bag-piper riding horseback ahead of the king elected by the people" (Renner 1953:105; Tonurist 1976; 47). W estońskich miastach dudy pojawiły się wcześniej - już na przeło-. XV i XVI wieku. Pochodzenie praktyki dudziarskiej w Estonii nie jest dostatecznie 'pienione - być może rozpowszechniła się ona pod wpływem niemieckim lub szwe-^m t*°nurist 1976:47). Z krajów niemieckich, a w większym stopniu z terenów bia-

55