(703)

jHgjysfgy

jHgjysfgy

520

Sudan: Sponsoring Sudanu datuje się na okres amerykańskiego odwetowe|| bombardowania Libii w 1986 r. Wtedy to niektóre organizacje terrorystyczne posil nowOy przenieść się do Sudanu, gdzie władzę w 1989 r. objęli islamscy fundame® taliści pozostający w konflikcie z chrześcijańską częścią państwa. Wówczas też zriara dowały się tam obozy szkoleniowe Hezbollahu, Hamasu, ugrupowań filipiński^ egipskich, libijskich, algierskich i tunezyjskich. Łączącym je elementem była ch|| obalenia świeckich rządów w krajach ich pochodzenia i zastąpienia ich islamski^ W latach 1992-1996 Sudan gościł też Osamę bin Ladena. O ile po 11 września 200|l| ONZ zdecydowała się znieść nałożone na Sudan w 1995 r. sankcje ekonomicznli

0    tyle Stany Zjednoczone nie były skłonne wykreślić jego nazwy z listy krajów spoili sorujących międzynarodowy terroryzm. Sytuacja zaczęła ulegać zmianie od 20033 kiedy Chartum zdecydował się podjąć współpracę z USA w ramach zwalczania tepT roryzniu. Mimo deklarowanej gotowości pełnej współpracy (udział w konferencjach na temat zwalczania terroryzmu w Arabii Saudyjskiej oraz zorganizowanie takowej w Chartumie w 2005 r.) kraj ten nie posiada dostatecznych środków no skuteczną walkę z takimi organizacjami, jak Hamas czy Palestyński Islamski Dżihad, której wykorzystują jego terytorium do organizowania własnych obozów szkoleniowych^

Spośród grupy państw oskarżanych o sponsoring międzynarodowego terrory*, zmu jedynym w pełni uzasadnionym przykładem pozostaje Iran, którego rząd nięl wystosował nawet jednoznacznej deklaracji chęci podjęcia takich działań. Niemniej! Iran wydaje się wzorować na pozostałych przykładach, zwłaszcza na Korei Półnoę|| nej i Libii, w których przypadku wykreślenie z listy sponsorów uwarunkowane jeśtf odstąpieniem od programu budowy broni nuklearnej. Jej posiadanie przez Koreę! Północną stanowi niezbity argument w negocjacjach i pozwala, osiągnąć konkretne! cele polityczne, gdyż wykreślenie z listy oznacza zdjęcie sankcji ekonomicznych!

1    przynajmniej częściowe odejście od polityki izolacji na arenie międzynarodowej:’, W przypadku Libii, która zdecydowała się odstąpić od wspierania międzynarodowej go terroryzmu, argumentem było znormalizowanie relacji dyplomatycznych z krąja-f mi zachodnimi i ze Stanami Zjednoczonymi.

O ile powyższe przykłady ukazują intencjonalną (w znacznym stopniu w XX w. j| politykę władz, o tyle XXI w. dostarcza przykładów funkcjonowania terroryzmu na j terytoriach państw upadłych, gdzie istnieje znacznie większa swoboda działania. Nie działają tu wzajemne relacje polegające na swoistej równowadze oczekiwań między ; władzą centralną a organizacją terrorystyczną. Typowym przykładem jest Somalia, w której z jednej strony dochodziło do wspierania przez Al-Kaidę ugrupowania Mohammada Aididat a z drugiej udziału (szkolonych w Afganistanie) somalijskich terrorystów w ataku na USS Cole w 2000 r. Zagrożeniem są również państwa, których rząd nie jest w stanie panować nad określoną częścią terytorium, jak na przykład Filipiny, gdzie separatystyczny i blisko związany z AI-Kaidą Abu Sajjaf kontroluje enklawy w południowej części państwa.

pfc Istotnym problemem w stosunkach międzynarodowych jest również wykorzystywanie terytoriów, państw przez organizacje terrorystyczne. Zazwyczaj dotyczy to j&łabyeh rządów centralnych i państw rozdartych konfliktami wewnętrznymi, jak na tprzykład Liban, gdzie ogniskują się działania wielu ugrupowań i (co wielokrotnie podkreślano) znaczącą rolę polityczną odgrywa Hezbollah. Nieodporne na to zjawiło pozostają również europejskie demokracje, gdzie łatwy przepływ ludzi i kapitału prowadzi w konsekwencji do swobodnego przemieszczania się terrorystycznych ; aktywistów i organizowania zamachów w samych centrach państw. Londyński atak fi 2005 r. był przeprowadzony w większości przez obywateli brytyjskich pakistańskiego pochodzenia, co stwarza kolejny problem o charakterze społeczno-etnicz-|nym.

fModele i formy zwalczania terroryzmu na forum lokalnym fi międzynarodowym

• Funkcjonujący obecnie termin terroryzm ponowoczesny charakteryzujący się celami (stricte wojennymi, a więc chęcią zniszczenia przeciwnika, a nie prowadzenia z nim |negocjacji, wygenerował również nazwę wojna zastępcza (starcie asymetryczne).

; To z kolei nakłada na decydentów obowiązek opracowania modeli odpowiedzi na ataki terrorystyczne, które mogą mieć charakter zarówno incydentalny, jak i całych kampanii o szerokim zasięgu działania.

W literaturze przedmiotu wskazuje się na dwa modele reagowania: 1) cywilny, czyli-związany z użyciem sił policyjnych i wymiaru sprawiedliwości, a więc traktujący terroryzm jako czyn kryminalny (zbrodnie, porwania, niszczenie własności); 2) militarny, bardziej skoncentrowany na stosowaniu siły jako odpowiedzi mogącej w przypadku państwa demokratycznego skutkować ograniczeniem swobód obywatelskich i procedur demokratycznych¹⁵.

Oba one powinny jednak być rozpatrywane w kategoriach rozwiązań krańcowych, pośrodku których plasuje się polityka antyterrorystyczna, gdzie wiele aspektów jednego bądź drugiego modelu wzajemnie się dopełnia⁸⁶. W jej ramach wykorzystuje się wiele instytucji wpisanych w kontekst bezpieczeństwa narodowego (wewnętrznego i zewnętrznego), jak wywiad, kontrwywiad, organy państwa na szczeblu lokalnym, a nawet w miarę intensyfikacji zjawiska obywateli, których kształci się zgodnie z określonymi procedurami zachowania w przypadku zagrożeń terrorystycznych i prewencji.

¹⁵ Dogłębną analizę tego zagadnienia zob w L. Weinberg (red.), Democratic Responses to Terrorism, New York 2007.

^u B. Bolechów, Policja czy armia? Reakcja na terroryzm w liberalnych demokracjach [w:] K. Liedl, J. Marszałek-Kawa, Sz. Wudarski (red.), Polityczne metody zwalczania terroryzmu, Toruń 2006, s. 246.

521