(713)

międzynarodowe stosunki polityczne

Przyczyny powstania?»owego terroryzmu; |) upadek komunizmu, brak zasady równowag |

tyckczas był komunizmu po wsianie agresywnego fundamentalizmu, rozwój orgamzacji terróo^tycuiyi i konfliktów na tle kulturowym, etnicznym, religijnymi pseudoreIigijnym;3)tworzenieprZeż‘'''~^!“^“

pócznaa odpowiedzi na procesy globaIizacy|ne z«óększające różnice między poszczególnymi częścią; świata|4)^postęp teęhnologiczny.daęBktórem^terróiyzmjposiereylobszar sv^q\aldywnoSaw'slS

geograficznej i pod    83

Analiza trendów i skali międzynarodowego terroryzmu

Sporządzenie danych statystycznych obrazujących skalę i trendy występujące w mię-⁵! dzynarodowym terroryzmie jest niezmiernie trudne, szczególnie po roku 2003, kiedy « dokonano inwazji na Irak, który od tego czasu stał się jednym z centrum działań;! różnych grup terrorystycznych. Posiadając wszelkie atrybuty instytucji państwo- S wych, Irak nadal pozostaje w stanie wojny (najwłaściwszym określeniem byłobyś państwo upadłe), której jednoznaczne zdefiniowanie nie wydaje się możliwe. Terro-1 ryzm, działania kryminalne, porwania dla okupu, stan „dzikiej wojny” różnych grup ; podszywających się pod ugrupowania polityczne to tylko niektóre elementy wciąż i nieprecyzyjnego wizerunku pola walki. Drugim krajem o podobnym statusie jest ^: Afganistan, w którym rewitalizacja struktur państwowych bynajmniej nie okazała się stabilizatorem. Co więcej, oba kraje stały się atrakcyjne dla grup terrorystycznych pragnących właśnie tam zaznaczyć swój byt polityczny. Codzienne zamachy znacząco powiększają statystyki ofiar i liczbę aktów terrorystycznych w skali międzynarodowej. Termin „wojna z terroryzmem”, choć w skali globalnej nie jest zilustrowany konkretnymi frontami, tam właśnie wydaje się najbardziej namacalny. Tak więc analizę trendów i skali międzynarodowego terroryzmu należy ująć w dwojakie ramy chronologiczne: do 2003 r., czyli do ataku Stanów Zjednoczonych na Irak, oraz po roku 2003 rozpoczynającym okres obecności obcych wojsk w tym kraju, a zarazem bezpośredniej konfrontacji z terroryzmem w znacznej mierze kształtującej jej wizerunek.

Fluktuacja liczby terrorystycznych ataków w okresie 1977-2003 wskazuje, iż lata 2002 i 2003, w których dokonano odpowiednio 205 i 208 zamachów, należały do najaktywniejszych. Najciekawszy jednak pozostaje fakt, iż rok 2000 z 91 aktami terrorystycznymi, p&przedzający przełomowy rok 2001, zapisał się jako jeden z najspokojniejszych od 1982 r., z kolei liczba 169 ataków terrorystycznych w 2003 r. wskazuje na powrót do poziomu z lat 1997-1998, czyli sprzed ataku na WTC i Pentagon. Jednak najbardziej charakterystyczny pozostaje fakt symbolicznego już znaczenia zamachu z 11 września 2001 r., który pod względem ofiar istotnie należy do najtragiczniejszych. Jego znaczenie podkreśla wybrane przez Al-Kaidę miejsce i cel

I-irgha ataków terrorystycznych w latach 1997-2003 wg wskaźników ‘5V amerykańskiego Departamentu Stanu i RAND-MIPT (Rand Corporation — ||    Memoriał Institute for the Prevention of Terrorism)

i

W'    ISH >B2 tga *838 M '»! «82B «SBH >882 1888 IBB >838 >BV 188 (888 3801 20D« 2082 20B

_f wprlh.g Departamentu według RAND-MIPT Stanu

Źródło: Teun Van de Voorde, Department of Pólitical Science, Ghent University, www.psw.UGent be/polwet

ataku. Jednak w aspekcie liczby zamachów rok ten nie należy do wyjątkowych. Mniejsza liczba ataków nie może być równoznaczna ze zmniejszającą się liczbą ofiar, albowiem przeprowadzone w 2003 r, działania miały zdecydowanie szerszy zasięg w porównaniu do lat ubiegłych.

W latach osiemdziesiątych dwukrotnie doszło do aktów terrorystycznych o znaczącej liczbie ofiar śmiertelnych. W 1983 r. był to zamach na amerykańskie cele militarne w Libanie, w wyniku którego wojska Stanów Zjednoczonych zostały stamtąd wycofane. Podobne żniwo zebrał dokonany w 1985 r. atak sikhijskich terrorystów na pasażerski samolot lecący z Montrealu do Londynu, a także libijskich terrorystów na samolot Pan Am, który wybuchł nad szkocką miejscowością Lockerbie. 11 września 2001 r. stanowi znaczącą cezurę, nie tylko ze względu na akt wymierzony w Stany Zjednoczone, ale również z powodu liczby ofiar śmiertelnych szacowanej na 3350 osób (przewyższającą liczbę ofiar podczas japońskiego nalotu na Pearl Harbor).