,6

chanicznego obierania ziemniaków, ponieważ zapobiega ich brunatnieniu (reakcja Mailiarda).

Należy podkreślić, ■że unieczynniając oksydazę polifenolową ,i askorbinową, peroksydazę i katalazę, kwas siarkawy zapobiega utlenianiu i stratom kwasu askorbinowego w przetworach owocowo-warzywnych. Powoduje rozkład darniny.

Objawy działania SO_t ze strony przewodu pokarmowego występują w postaci nieżytów, odruchu wymiotnego. Obserwuje się także bóle głowy..

LD„ dla królików wyrażona jako dwutlenek siarki wynosi 600—700 mg/kg, Dawki 1,08; 1,8 i 3 g siarczynu*' sodowego podawane codziennie zgłębnikiem do żołądka w ciągu 127—185 dni powodowały u tych zwierząt ubytek masy ciała i krwotoczne zmiany w żołądku. Wyniki badań na psach, którym w ten sposób podawano siarczyn sodowy, nie były jednoznaczne. U niektórych zwierząt stwierdzano krwotoczne zmiany w żołądku po 20—23 dniach, u innych po _; 43—419 dniach zmian w narządach nie zaobserwowano. Podobne wyniki uzyskano w "badaniach na sukach ciężarnych.

' U szczurów żywionych paszą zawierającą wodorosiarczyn sodowy, w ilości 0,0125; 0,025; 0,05; 0,1; 0,25; 0,5; ł i 2%, stwierdzono zmiany w narządach i zahamowanie wzrostu w grupach otrzymujących 0,1% i więcej substancji badanej w paszy? Największa dawka nieszkodliwa 0,05% odpowiadała 307 mg SOj/kg,

Zmiany te częściowo ustępowały po zastosowaniu tiaminy we wstrzyknięciach, co nasuwało przypuszczenie o szkodliwym działaniu siarczynu na te czynności organizmu, w których witamina ta odgrywa podstawową rolę. Nie potwierdziły tych wniosków następne badania Locket i Natoff [33]. Nawet większe dawki wodorosiarczynu, lecz podawane nie w paszy, a w wodzie (750 mg/I), nie powodowały w ciągu 2,5 łat u 3 kolejnych pokoleń szczurów zmian uprzednio stwierdzonych.

Jest .bardzo prawdopodobne, że w pożywieniu następuje zniszczenie tiaminy w wyniku reakcji z siarczynem albo wytwarzają się nie znane substancje szkodliwe, jako wynik reakcji siarczynu z tiaminą lub innymi składnikami pożywienia. Przemawiają za tym również wyniki badań zwierząt, którym podawano wodorosiarczyn w wodzie, unikając w ten sposób reakcji tej substancji ze składnikami paszy, przed jej spożyciem.

. U ludzi obserwowano ostre zatrucia po spożyciu 4—6 g siarczynu sodowego. Wyrażały się one podrażnieniem żołądka i jelit. Odruch wymiotny u człowieka występuje po spożyciu siarczynów-w ilości odpowiadającej 250 mg SO_l( tzn. ok. 3,5 mg/kg masy ciała.

ADI ustalono w latach sześćdziesiątych na 0,35 mg SO, na kg masy ciała człowieka. W 1973 r. podniesiono je na 0,7 mg/kg, uwzględniając 2-letnie badania metadisiarczynu na szczurach [49] oraz badania metabolizmu u szczurów, myszy i małp [18].

Największe stężenie NajSjO,, nie wywołujące ujemnego wpływu na zwierzęta, wynosiło 72 mg dwutlenku siarki na kg masy ciała szczura.

Niezbędne są badania na ssakach dotyczące mutagenności oraz długotrwałe retrospektywne* badania ludzi narażonych na działanie dwutlenku siąrki. Oprócz wielu środków spożywczych występuje on w powietrzu atmosferycznym jako istotne zanieczyszczenie.    .

Wśród licznych spostrzeżeń, dotyczących współdziałania związków dodawanych do żywności oraz zanieczyszczeń żywności i innych elementów środowiska, wykazano np;, że siarczyny powodują wytwarzanie nadtlenków w tłuszczach (w- wyciągach z płuc szczurów), *w mikrosomach wątroby oraz w mito-chondriach. Reakcja ta ulega przyspieszeniu w obecności związków żelaza i wanadu-, a hamują ją hydrochinon i a-tokoferol. Nie bez wpływu jest dyąmu-taza nadtlenkowa. Stwierdzono również hemolizę, co .może wynikać z uszko-

168