~LWF0027 (4)

i ogj^bitJne^rzez^kUTranga-^łorweski^aJ^^ (Harde-•xade). Jak głoszą sagi islandzkie, Harald uciekając przed ścigającym go konungiem duńskim Swenem, wrzucił do morza wszystkie skarby zrabowane w Hedeby. Miasto zostało wówczas spalone. Skald norweski służący w dru-żynie^Haralda tymi słowy opiewał owo wydarzenie:

Całe płonęło Hedeby — za odwagę naszą Swen — według mnie — zapłaci srodze.

Wysoko strzelał płomień nad domami,

Kiedy całą noc do brzasku stałem na wałach miasta.⁸®

•AJ

Podczas prac wykopaliskowych natrafiono na warstwę ze śladami pożaru, jaki strawił Hedeby. Ponad tą warstwą nie odkryto niczego, co wskazywałoby, że miasto żyło nadal. Chociaż — wspomniany już — kronikarz niemiecki Adam z Bremy opowiada, że w 1066 r. Wendowie (Wene-dowie), sąsiadujące z Duńczykami plemię słowiańskie, złu pili Hedeby, to jednak maj pewniej w okresie .tym istniały już tylko żałosne szczątki zniszczonego miasta. Przedmioty odnalezione w Hedeby pochodzą najdalej z połowy XI w., ostatnie zaś wykopane monety z czasów króla angielskiego Edwarda Wyznawcy (1042 — 1066 r.). Na dnie przystani odkryto pozostałości okrętu ze zwłokami ludzi, prawdopodobnie zatopionego w chwili niszczenia miasta. Ocalała ludność przeniosła się na przeciwną stronę zatoki i wkrótce powstało tam miasto Szlezwik, do którego mogły docierać również cięższe okręty. Jednakże, jak można wnioskować ze znalezisk, Hedeby zaczęło tracić swe dotychczasowe znaczenie jeszcze przedtem, zanim uległo zniszczeniu.    ,

Inny ważny ośrodek handlowy nad Morzem Bałtyckim, szwedzka^Bitisa, był ściśle związany ze wschodnią drogą „od Waregów do Greków”. Birka, położona na wyspie Bjorkón na jeziorze Malaren (30 kilometrów na zachód od dzisiejszego Sztokholmu), znajdowała się w stosunkowo gęsto zaludnionej części Szwecji, w Upplandzie, w pobliżu dawnego religijno-politycznego ośrodka, Upsali, pod-

Położenie miasta Birka (Szwecja), na wyspie BJorkon na jeziorze MSlaren, zaznaczone za pomocą strzałki