~LWF0042 (2)

82

do Lizbony i Sewilli dając się we znaki arabskim władcom tamtych ziem. W roku 859 przeniknęli przez Morze Śródziemne do północnej Italii, do Pizy. Była to najśmielsza z dotychczasowych wypraw, lecz nie ostatnia w tym kierunku. Równocześnie łupem Normanów padały bogate wewnątrz-lądowe miasta Europy Zachodniej — w 881 r. zniszczyli grobowiec Karola Wielkiego w Akwizgranie, w 1. 885-886 wytrwale oblegali Paryż, który tylko dzięki męstwu obrońców ocalał tym razem od pożogi.

Ryc. 34. Kamień grobowy z Lindisfarne (Anglia) z wyobrażeniem najazdu Normanów (?). Wg D. M. Wilsona

Staroruska tradycja historiograficzna świadczy, że w tym samym czasie mieszkańcy środkowej Szwecji sięgnęli poprzez Bałtyk na wschód¹. Kie chodziło tu o samą penetrację przeciwległych wybrzeży, jak w VIII w., chociaż w świetle Żywotu św. Ansgara i niektórych odkryć archeologicznych Kormanowic docierali w IX w. na ziemie kurońskie i pruskie. Wielkim szlakiem wodnym, zwanym odtąd „Drogą od Waregów do Greków”, drużyny Skandynawów, określanych waregami, przeniknęły nad jezioro Ładoga i stamtąd wzdłuż Wołchowa nad Dniepr, by potem spłynąć prosto w dół tej rzeki do Morza Czarnego i dalej do Bizancjum. Już w 839 r.

Ryc. 85. Strefy zasiedlenia Skandynawii w IX-XI w. Wg Les Vilcing8

a — główne ośrodki targowo-rzemieślnicze; b — strefy zwartego zasiedlenia; c — rozproszone osadnictwo;

d — wyniesienia ponad 500 m n.p.m.

1

O wikingach na „szlaku wschodnim”: Arne 1914; Stendor-Pctcrsen 1953; Arbman 1955; Klejn, Lcbedey, Nazarenko, [w:] Istoriceshie svjazi 1970, s. 220 n.; Varangian Problems 1970, jak też dalej rozdz. IV naszego zarysu.