~LWF0055

~LWF0055



pewne w XIII w., na który datowane są. rzeczone zwody, nie odczuwany cli jako wezwanie do bogów, co jest łatwe do wytłumaczenia, ponieważ nominativus singularis gud jest identyczny z formą występującą jako neutrum pluralis, a rozróżnienie liczby i rodzaju określa forma orzecznika (w przypadku występowania liczby pojedynczej brzmiałaby ona Milan, w odniesieniu do liczby mnogiej — Mil i tak jest w zwodach) — wskazuje na częstość i powszechne stosowanie rzeczonej roty przysięgi, skoro mogła się ona przedostać nawet do pisanych zwodów. W dalszej konsekwencji świadczy ona o stopniu zaawansowania procesu wzmacniania przez sprawujących funkcje przewodniczących na wiecu członków warstw wyższych autorytetu swego i autorytetu prawa mocą bóstw, traktowanych tutaj — rzecz znamienna — całkowicie bezosobowo.

Jest jednak sprawą nader charakterystyczną, że cytowane poprzednio źródła nic nie mówią o tym, co spaść ma na ludzi, którzy krzywoprzysięgają, względnie przysięgi nie dotrzymują 1. Zagadnienie poruszone wyżej, niezależnie od nader istotnego tutaj swego uwarunkowania społeczno-politycznego, o czym w dalszym ciągu, łączy się z kwestią poziomu indywidualnej eschatologii, do której zdołała dojść religia Skandynawów 2.

Nawet w wierszach skaldów, które przytoczyliśmy w rozdziale poprzednim (pozostałe materiały wykorzystamy w rozdziale następnym), a więc w schyłkowym okresie religii przedchrześcijańskiej w Skandynawii i w warunkach istniejących od wieków kontaktów z Europą Zachodnią, wyraźnie będących w służbie ideologii władcy, pojawia się wyłącznie Yalhalla, najprawdopodobniej w ogóle nie utrwalona w wierzeniach, jako miejsce wiecznej szczęśliwości dla padłych w boju wiernych i nieustraszonych wojów-drużynników, a przede wszystkim ich panów: królów i jarlów. Z zachowanych materiałów nie wynika jednak, jaki los miał czekać po śmierci zdrajców, tchórzów itp. Nie wiadomo przeto zupełnie, czy bogowie „karali44 ludzi, którzy sprzeniewierzyli się tak ważnym normom postępowania w okresie kształtowania się organizacji państwowych.

Bogowie, działający — zgodnie z panującymi wyobrażeniami religijnymi — głównie w sferze produkcji, mogli swą zemstę wywierać przede wszystkim w tej sferze. Nie zapominajmy, że zemsta prywatna była społecznie akceptowanym sposobem osiągania rekompensaty za materialne i moralne szkody jeszcze przez długie wieki w średniowieczu (np. ważne w tym kontekście zniesławienie; szczęśliwie dochowane w Szwecji materiały normatywne pozwalają odnieść odpowiednie przepisy do czasów przedchrześcijańskich)3. Stąd wy-stępuje jako motyw reinterpretacji i wiązania ex post ofiar dla bóstw, zwłaszcza dokonywanych przez władców ze zjawiskami przyrody, z urodzajem lub klęską głodu4. Społeczne, względnie społeczno-polityczne skutki upragnionej zemsty bogów pojawiają się w materiałach (w przekleństwie, rzuconym przez Egila Skallagrimssona, które• przytoczymy niżej), lecz będzie to zupełnym wyjątkiem. Jest jasne, że doszukiwanie się w zjawiskach przyrody skutków wywołanej przez człowieka działalności bogów było nader zawodne.

113


1

66    Uwypuklił to słusznie A. Sandklef, De germańska dód-straffen, Tacitus och mossliken, „Fornvannen“ 1944, s. 31.

2

67    O niej ostatnio E. Potkowski, Germańska eschatologia, „Euhemer“, nr 1, 1963, s. 25—39.

3

   Tzw. Prawo pogańskie, patrz ostatnio A. Nelson, Envig och dra, En studie óver ett fornsvenslct lag fragmenty „Saga och Sed“, b. 3, Uppsala 1950, s. 63 i nast.

4

   Tak F. Strórn, Lolciy s. 82 i nast.

8 — st. Piekarczyk


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
gliniane statuetki. Przyjmuje się, że były one, w większości wytwarzane na miejscu. Datowane są na c
W pierwszej kolejności, użytkownik określa i wprowadza dzień, na który dostępne są rzeczywiste dane.
39 Przeszkody, które znalazły się na twojej drodze są w chwili obecnej nie do przezwyciężenia. Jest
IMGp61 (4) krzeseł. Na tarasie, podobnie jak w całym domu, nie ma. nikogo. W jadalni przygotowano do
58 (171) 58 3. MATERIAŁY DODATKOWE DO SPAWANIA dzielane gazy są toksyczne, więc nie należy drutów ty
ne dane wejściowe nie są znane i jednocześnie nie można ich wielkości dokładnie oszacować bądź znany
CCF20090225124 godą i napadami ulicznymi (nie potrzeba po nic wychodzić do miasta, wszystko jest na
160 161 1A0 ROZDZIAŁ VI i wezwanych do odpowiedzi: i co pan na to? Wystarczy, że posłance koalicyjne
wynosi od 0,15 do 0,2 pm, co jest na granicy zdolności rozdzielczej mikroskopu świetlnego. Wymiar na
skanowanie0001 KOŁO ANATOMIA - OUN Na początek trochę z Autonomika =1 (ponoć przyda sie do egzaminu)
48436 IMGp61 (4) krzeseł. Na tarasie, podobnie jak w całym domu, nie ma. nikogo. W jadalni przygotow
B Kraushar A Czary na dworze?torego CZARYNA DWORZE BATOREGOKARTKA Z DZIEJÓW MISTYCYZMU W XVI. WIEKU
IMGp61 (4) krzeseł. Na tarasie, podobnie jak w całym domu, nie ma. nikogo. W jadalni przygotowano do

więcej podobnych podstron