１ki0001

W dobie silnej konkurencji istnieje potrzeba stałego obniżania kosztów produkcji. W jaki sposób to uczynić w hodowli i produkcji bydlęcej? Uważa się, że nakłady związane z żywieniem w oborze są o 30% wyższe niż podczas wypasu. Ponadto świeże powietrze i promienie słoneczne wpływają korzystnie na wyniki rozrodu oraz zdrowotność zwierząt. Jeśli gospodarstwo posiada możliwość pastwiskowania zwierząt, to należy z tego skorzystać, gdyż jest to jeden z najprostszych sposobów obniżenia kosztów.

Skoncentrujmy się zatem na planowaniu pastwiska w systemie kwaterowym, najpowszechniej u nas stosowanym. Idea wypasu kwaterowego polega na podzieleniu powierzchni pastwiska na kwatery i pasieniu zwierząt na każdej kwaterze 1-3 dni, podczas gdy na pozostałych kwaterach następuje odrost runi.

Rolnik planując wypas w systemie kwaterowym powinien znać:

V obsadę pastwiska — liczbę zwierząt wyrażoną w sztukach dużych (1 sztuka duża = 500 kg) lub ich masę przypadającą na 1 ha pastwiska w ciągu całego sezonu,

2/ obciążenie pastwiska łączną masę zwierząt lub liczbę sztuk dużych pąs,ących się równocześnie na 1 ha pastwiska.

Wartość obu wielkości jest uzależniona od rodzaju pastwiska jakim dysponuje rolnik. Jakość pastwiska zależy zaś od wydajności zielonki. Na przykład rolnik, który uzyskuje 200 q zielonki ż 1 ha posiada pastwisko bardzo dobre. Obsada tego pastwiska w dągu całego sezonu może wynieść 3-4 szt. duże (lub 15—20 q) a obciążenie 200 q i więcej (lub 40 i więcej szt. dużych)’ - patrz tabela.

Klasyfikacja pastwisk oraz obsada i obciążenie pastwiska

I Rodzaj 1 pastwiska	Wydajność wqzt ha			iSSWBii
		szt. duże	(q)	sza* im	tt>7
JBardzo dobre	200-300	3-4 '	15-20	40 i >	20Ół>,
jDobra 'i,	, 150+ 200	2-2,75	1044	30-40	150-200
j Średnie ' ,	50-100	2-2,75	1044	20-30	100:150
j3ta.be' '^; , ■	do 50	1-1,75	§8	10-20	50-100
J Złe (nieużytki)	około 25	pow 1	do 5	- ..	1BRI

PRZYKŁAD PLANOWANIA PASTWISKA: Gospodarstwo ma dobre pastwisko i przeznacza do wypasu:

16 krów o średniej masie    550 kg

7 jałówek dwuletnich o średniej masie    420 kg

7 jałówek jednorocznych o średniej masie    280 kg

Pierwszą czynnością jest ustalenie obsady oraz obciążenia pastwiska. Ponieważ jest to pastwisko dobre przyjmujemy obsadę 12 q i obciążenie 175 q.

Następnie dokonujemy obliczeń:

1/ Oblicznie całkowitej masy zwierząt 16 krów    x    550 kg/szt.    = 88 q

7 jałówek dwuletnich x    420 kg/szt.    = 29,4 q

7 jałówek jednorocznych x    280 kg/szt.    = 19,6 q

razem    137 q

2/ Obliczenie potrzebnej powierzchni pastwiska P:

^p^f^°^k-¹¹’^5ha

3/ Obliczenie powierzchni kwatery Pk:

Pk =    ~ ok. 0,8 ha

175 q/ha

4/ Obliczenie liczby kwater otrzymamy dzieląc pow. pastwiska przez pow. 1 kwatery

11,5:0,8 = ok. 14 kwater

5/ Planowanie cyklu pastwiskowego

*    Aby zaplanować cykl pastwiskowy należy znać średni czas trwania odrostu runi. W Polsce średni czas odrostu runi wynosi w maju 12-16 dni, w czerwcu 15-20 dni, w lipcu 22-26 dni, w sierpniu 24-30 dni, we wrześniu 28-35 dni, w październiku 40 dni i'więcej.

*    Obliczenie liczby kwater zajętych przez zwierzęta w każdym turnusie wykonujemy wg następującego wzoru:

Z = |- + W

gdzie Z = liczba kwater zajętych w turnusie, Y = czas przebywania jednej grupy na kwaterze, X = liczba dni odpoczynku runi, tj. średni czas odrostu runi, W = liczba grup zwierząt.

Na przykład:

1    turnus -(kwiecień—maj); założenia: X = 14 dni, Y .= 2 dni, W = 1 grupa, tj. 16 krowi 14 jałowic j.w.

Z =-y + 1 = 8 kwater

Zatem z 14 kwater w 1 turnusie wykorzystanych będzie 8, natomiast 6 kwater przeznacza się do skoszenia zielonki na siano.

2    turnus (maj-czerwiec); założenia: X — 16 dni, Y = 2 dni, W = 1.

Z 14 kwater w 2 turnusie do wypasu należy przeznaczyć 9. Kwater 5 przeznaczyć na siano.

3    turnus (czerwiec-lipiec); założenia: X = 24 dni, Y — 2 dni, W = 1.

24

Z = y+l = 13

Z 14 kwater w 3 turnusie do wypasu należy przeznaczyć 13. Jedną kwaterę przeznacza się na zbiór siana.

4    turnus (lipiec-sierpień); założenia: X = 26 dni, Y — 2 dni, W = 1.

Z =^+ 1 = 14 (wykorzystane do wypasu wszystkie kwatery)

5    turnus (sierpieńr-wrzesień); ze względu na dłuższy czas odrostu runi proponuje się prowadzić wypas na 10 kwaterach przez 2 dni, a na 4 kwaterach przez 3 dni.

6    turnus (wrzesień-październik); czas pasienia na wszystkich kwaterach po 3 dni, Należy pamiętać o dokarmianiu w oborze.

Realność stosowania proponowanego cyklu pastwiskowego może być pełna przy deszczowaniu pastwisk lub w rejonach o wysokich wyrównanych opadach. W przypadku niedoboru zielonek na pastwisku należy zwierzęta dokarmiać paszami objętościowymi np. zielonkami lub kiszonkami.

Jarosław Pytlewski Robert Kliks

36 Poradniki gospodarski 7-8/95