skanuj0052

krzywa

krzywa uczenia się, krzywa obrazująca przebieg procesu uczenia się; przedstawia wyniki uczenia się (np. w postaci liczby zapamiętanych elementów lub popełnionych błędów) jako funkcję czasu uczenia się.

kształcenie, ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom poznanie przyrody, społeczeństwa i kultury, a zarazem uczestnictwo w ich przekształcaniu, jak również możliwie wszechstronny rozwój sprawności fiz. i umysłowych, zainteresowań i zdolności, a także wyrobienie odpowiednich postaw i przekonań (-» edukacja, -> nauczanie, -*■ wychowanie, -> cele kształcenia); wyodrębnia się: 1) k. ogólne, umożliwiające nabycie wiedzy i sprawności potrzebnych niezależnie od pełnionej roli społ., oraz 2) k. zaw., zapewniające zdobycie kwalifikacji w zakresie wybranej specjalności; wyróżnia się 3 poziomy k.: podstawowy, zw. także elementarnym, średni i wyższy; współcześnie niezbędne staje się kształcenie jednostki w ciągu całego życia, co znajduje wyraz w koncepcji -> edukacji permanentnej, zw. k. ustawicznym.

kształcenie dorosłych -» oświata dorosłych.

kształcenie korespondencyjne, forma kształcenia polegająca na samodzielnej pracy ucznia poza szkołą bądź inną placówką oświat., ale pod jej kierownictwem.

kształcenie modułowe, model kształcę nia zintegrowanego, ukierunkowanego na opanowanie umiejętności i związanych z nimi wiadomości, stanowiących pewną całość (moduł); k.m. jest stosowane przede wszystkim w liceach technicznych i w ramach niektórych form doskonalenia zaw. nauczycieli; struktura modułowego programu kształcenia obejmuje: moduł główny, czyli przedmiot lub dział programowy, moduł cząstkowy (.porcję” wiadomości i umiejętności w ramach danego modułu gł.), jednostkę modułową (jednostkę dydakt. umożliwiającą opanowanie wiedzy i umiejętności niezbędnych do wykonania jednej, konkretnej operacji lub czynności) oraz pakiety edukacyjne; każdy moduł powinien być elastyczny pod względem merytorycznym i metodycznym, dzięki czemu można wprowadzać do niego na bieżąco zarówno zmiany w treściach kształcenia, jak i wzajemne korelacje międzymodułowe.

Nauczy ielski Zespól Postępu Pedagogicznego u) Szkolnictwie Zawodowym Województwa Łódzkiego. Zagadnienia wybrane, część II, red. J. Moos, R. Patora, Łódź 1999.

kształcenie nauczycieli, przygoti kandydatów do wykonywania zawol uczycielskiego poprzez wyposażeni w odpowiednie kompetencje pozm sprawnościowe i społeczno-morałne.

Zasady k.n. w Polsce regulują: Ul o szkolnictwie wyższym (1990) oraz Ul o Wyższych Szkołach Zawodowych (Ij k.n. przebiega: 1) w dwóch systemach no-adm. — publ. i niepubl., 2) w dwóch! dowiskach — akademickim (uniweri; wyższe szkoły zawodowe, wyższe szki dag.) i oświatowym (kolegia nauczycieli które posiadają status szkół wyższych) trzech trybach — stacjonarnym, zaoc*| lub wieczorowym, oraz 4) na różnych pi mach — studiów licencjackich (3-letnlj studiów uzupełniających magisterskich -letnich), jednolitych studiów magistei (5-letnich) oraz studiów podyplomowych Kształcenie kierunkowe ma charakter alt realizowany w ramach jednego przedmij specjalizacji i jest uzupełnione przygotm niem pedag. (270 godz. zajęć z zakresu pj chologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółoyj oraz 150 godz. praktyk nauczycielskich);, niektórych uczelniach — zgodnie z wymo| mi eur. — zaczyna się wprowadzać ksztall nie dwuprzedmiotowe. Ze względu na szet ką autonomię uczelni wyższych Min. Edul cji Nar. może wpływać na kwestie kształcei nauczycieli jedynie za pośrednictwem. Głównej Szkolnictwa Wyższego oraz za pi średnictwem przepisów regulujących zatruł nienie nauczycieli w szkołach publ., określi jących zakres wymaganych kwalifikacji. 1 Przedmiotem k.n. są następujące kompetenj cje: 1) planowanie, umożliwiające przygotuj*: wanie zajęć, np. w zakresie określenia celólj| kształcenia oraz doboru adekwatnych do ich-realizacji środków dydakt., 2) realizacyjnej

3)    komunikacyjne (zapewniające skuteczni! i komunikację z uczniami w toku lekcji)j

4)    dyscyplinujące (niezbędne do utrzymania! dyscypliny w klasie i do rozwiązywania sytuacji wychowawczych), 5) diagnostyczne (umożliwiające kontrolowanie i wartościowanie czynności dydaktycznych uczniów),

6)    autodiagnostyczne (sprowadzające się do samooceny pedag. aktywności nauczyciela),

7)    merytoryczne o charakterze specjalistycznym, 9) etyczne (-> doskonalenia zawodowe nauczycieli, -» pedeutologia).

H. KWIATKOWSKA Edukacja nauczycieli. Konteksty. Kategorie. Praktyki, Warszawa 1997; B.D. GOŁĘB-NIAK Zmiany edukacji nauczycieli. Wiedza 1 Refleksyjność, Toruń-Poznań 1998.

kultura

HMttnlw ogólne -» wykształcenie

nBHtniiila problemowe -> metoda

■j#b**nle równoległe, kształcenie po-Wm hM i.dywanie środków masowego Bpi*!! ni|;,Miizacji młodzieżowych, spor-Hfrfi M'li|i,i|ny('h czy pozaszkolnych placó-Pl Hji. i a , równoległe wobec edukacji

Siiiiitfi i nul/,innej; k.r. jest jednym z pod-, |i |in|yć pedagogiki społ.; obejmuje |ai;    wpływy kształtujące świado-

Sii»! i pu,ii,iwy wynikające z bezpośredniego trHHil' iwa jednostki w życiu społ. i kułtu-| ił i oddziaływania zorganizowane ś i. • i 'lny li placówkach wychowania rów-i iii> (i. przeznaczonych dla młodzieży _: pImii!'ly-ili; rozwijanie instytucji k.r. jest koncepcją -> edukacji permanentna i n| i|i’i a się na przekonaniu o ciągłości

........edukacyjnego przez wszystkie fazy

, .dnwirka.

Isłliilionie ustawiczne -> edukacja per-

■n am Ml n.i

łłłlBlconle wielostronne, ogólna kon-.pi 11 kszi.iłcenia poprzez harmonijny rożni diilności poznawczych, emocjonalnych i tu ildyi z.nych; postulat „wielostronności” .IhiuiI nip zarówno do rodzajów aktywności i ili.limsc i wspomaganych w procesie eduka-)i i ił i doboru treści i materiałów dydakt., -i-"i i organizacji nauczania oraz związku miiii praktyką.

n i HM IN Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, ni i Warszawa 1996.

Kubik Władysław (ur. 1931), teolog i peda-,im|; prof. i kier. Katedry Dydaktyki Katecheto ,-iii'i w ATK (ob. Uniw. im. Kardynała Wyszyńskiego) oraz kier. Sekcji Pedagogiki Mlgijncj w Wyższej Szkole Filoz.—Pedag. iim.ili.mum w Krakowie; zajmuje się teol., ■pul. i dydakt. uwarunkwaniami katechezy i uzurzej — edukacji religijnej; red. Biblioteki !Vil,ij;ogiki Religinej, współred. podręczni-iuw i materiałów katechetycznych, m.in. ii. y: z nami — katechizm (t. 1-3); gł. dzieła: naw dydaktyki katechetycznej (1990); Ku laini człowieczeństwa (red. 1997).

kultura [łac. cultioare 'uprawiać’], w znaczeniu najszerszym k. obejmuje to wszystko, co w zachowaniu się i wyposażeniu członków społeczeństw ludzkich stanowi rezultat /laurowej działalności. W zastosowaniach pierwotnych słowo cultura odnosiło się gł. du uprawy roli, dość wcześnie jednak zaczęło być stosowane metaforycznie (np. przez Cycerona, który pisał również o „kulturze duszy”) do innych dziedzin, w których starania ludzkie prowadzą do poprawy stanu wyjściowego. Termin k. zyskał pewną popularność w XVIII w., kiedy był odnoszony zwł. do moralnego i umysłowego doskonalenia się człowieka; szeroko zaczął być stosowany w XIX w. — oznaczano nim całokształt tak duchowego, jak i materialnego dorobku społeczeństwa; w tym znaczeniu używano go na ogół zamiennie z terminem -> cywilizacja. W XX w. upowszechniła się tendencja do ujmowania k. przede wszystkim jako zespołu wzorów rozwiązywania problemów oraz wzorów postępowania charakterystycznych dla danego społeczeństwa. Nie istnieje ob. ogólnie przyjęta teoria k. — różni autorzy, różne dyscypliny nauk. (np. filozofia k., historia k., antropologia kulturowa, socjologia, etnografia) i różne szkoły nauk. (np. ewolucjonizm, funkcjonalizm, struktu-ralizm) skupiały uwagę na poszczególnych aspektach k„ zależnie od przyjmowanych założeń teoret. oraz zakładanych celów badawczych.

A. KŁOSKOWSKA Socjologia kultury, Warszawa 1981; E. NOWICKA Świat człowieka — świat kultury, Warszawa 1991.

„Kultura i Edukacja”, kwartalnik pedag., wyd. od 1992 w Toruniu; artykuły i rozprawy poświęcone różnym zagadnieniom edukacyjnym w ich szerokim kontekście kulturowym; red. nacz. jest prof. J. Półturzycki (adres: 87-100 Toruń, ul. Asnyka 2).

kultura szkoły, całokształt zachowań, działań, wartości i norm, które stanowią o istocie i jakości osiągniętego poziomu rozwoju szkoły i jej społeczności, rzutując na panujące w niej stosunki międzyludzkie oraz jakość zachodzących w niej procesów kształcenia i wychowania; wyróżnia się statyczną i dynamiczną kulturę kształcenia. Statyczną k.k. cechują: 1) dominacja wiedzy systematycznej, dawanie pierwszeństwa dobrze uzasadnionym faktom, które ściśle wiążą się z wynikami badań nauk., 2) unikanie zagadnień otwartych, kontrowersyjnych i osobistych; 3) specjalizacja, czyli podział wiedzy na poszczególne przedmioty, które odpowiadają mniej lub bardziej dyscyplinom wiedzy akad., 4) dominacja komunikacji hierarchicznej — „góra - dół”, która ułatwia zewn, kontrolę zdefiniowanych struktur wiedzy oraz kształtowanie stabilnych warunków do uczenia się, osłabia jednak samokontrolę i współpracę pomiędzy uczącymi się (czy nauczają-