88812 skanuj0066 (24)

przebiega proces uczenia się takich elementów czynności, jak: realizowane przez program funkcje cząstkowe, symbolika graficzna czy sposób przekazywania programowi poleceń.

Elementy te są w pewien sposób nowe, nawet w sytuacji, gdy cel realizowany przez program jest dobrze znany. Edytor tekstu jest programem, który umożliwia przygotowanie tekstu, podobnie jak maszyna do pisania. Wstawienie wyrazu w środku wiersza jest możliwe zarówno przy użyciu maszyny do pisania, jak i programu edytora tekstu. Sposób, w jaki osiąga się ten prosty cel, jest jednak inny. Przy użyciu maszyny do pisania należy ustawić kartkę papieru tak, aby „nadbić” brakujący wyraz, można też przepisać stronę. W przypadku mikrokomputera należy znać pewną sekwencję naciśnięć klawiszy lub inny sposób wskazania programowi, w którym miejscu i jaki wyraz należy wstawić. Nowy jest nie tylko sposób, w jaki czynność się wykonuje. Dla przykładu: jedna z realizowanych przez edytor tekstu cząstkowych funkcji polega na automatycznym wyrównywaniu tekstu do marginesów z równoczesnym dokonaniem odpowiednich przesunięć całego tekstu na wszystkich stronach. Funkcja ta jest jedną z jakościowo nowych możliwości, które należy znać, aby efektywnie (lub przynajmniej poprawnie) używać programu.

Symbolika graficzna i sposób przekazywania poleceń są we współczesnych programach reklamowane jako w sposób maksymalny „przyjazne użytkownikowi" (user frienc/ly). Sam fakt powstania takiego określenia dowodzi istnienia trudności w opanowaniu obsługi programów przez użytkownika. Trudności te potwierdziły badania referowane przez Smitha (1984), z których wynikało, ze biorący udział w eksperymencie studenci amerykańscy tylko z najwyższym trudem zdołali opanować umiejętność obsługi popularnego edytora tekstu — Wordstar. O ile we wspomnianych badaniach podstawową trudnością była konieczność opanowania kilkudziesięciu poleceń wydawanych za pomocą naciśnięcia kombinacji maksymalnie trzech klawiszy, o tyle doświadczenia autora w warunkach polskich wykazały, iż często brak motywacji sprawia, że trudne bywa nawet nauczenie się, ze rozkaz napisany na klawiaturze wprowadza się do pamięci komputera naciskając klawisz potwierdzenia — ,,ENTER".

Powyższy przykład wskazuje, ze chcąc z psychologicznego punktu widzenia rozpatrywać zagadnienie uczenia się przy użyciu mikrokomputerów, nie można abstrahować od faktu, ze przeważnie mamy do czynienia z uprzednim „uczeniem się uczenia”, tzn. uczeniem się obsługi programu uczącego, a dopiero następnie mikrokomputer może być traktowany jako element biorący udział w procesie uczenia się.

164