skanuj0082

problemowe

ochrony i poszanowania ich godności oraz nietykalności osobistej; korzystania z pomocy materialnej; życzliwego, podmiotowego traktowania w trakcie procesu dydakt.-wych.; swobody wyrażania myśli i przekonań (w szczególności dotyczących życia szkoły, a także światopoglądowych i rei.), jeśli nie narusza to dóbr innych osób, rozwijania zainteresowań, zdolności, talentów (np. ukończenia szkoły w skróconym czasie, realizowania indywidualnych programów kształcenia); zachowania tożsamości nar., etnicznej i rek; zapoznawania się z programem nauczania, z jego treścią, celem i stawianymi wymaganiami; jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu, w tym do znajomości ustalonych kryteriów i metod kontrolowania osiągnięć szkolnych; pomocy w przypadku trudności w nauce; korzystania z poradnictwa psychol.-pedag. (także w zakresie orientacji zaw.); wpływania na życie szkoły poprzez działalność samorządową, wyboru nauczyciela — opiekuna samorządu, zrzeszania się w organizacjach działających na terenie szkoły, reprezentowania uczniów w radzie szkoły, korzystania z pomieszczeń szkolnych, sprzętu, środków dydakt., księgozbioru biblioteki szkolnej; redagowania i wydawania gazety szkolnej, organizowania działalności kulturalnej, oświat., sportowej oraz rekreacyjnej.

problemowe kształcenie metoda problemowa.

„Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, miesięcznik pedag., wydawany przez MEN; adresowany do szerokiego grona wychowawców, pedagogów spoi. i instytucji opiekuńczo-wych., pracowników poradni pe-dag.-psychol. i nauczycieli; dostępny jedynie w prenumeracie; red. nacz. jest J. Raczkowska; adres redakcji: 00-9S0 Warszawa, PI. Dąbrowskiego 8.

profesor -> tytuł naukowy.

profil kształcenia -> liceum profilowane, -»liceum techniczne.

program „Kreator”, centralny program doskonalenia nauczycieli w ramach projektowanych reform oświat., realizowany od 1995, współfinansowany przez MEN; celem programu było przygotowanie nauczycieli w zakresie kształtowania kompetencji kluczowych uczniów na lekcjach poszczególnych przedmiotów (opracowano odpowiednie materiały dla nauczycieli języka polskiego, matematyki, przyrody, historii i nauczania początkowego).

program „Nowa Szkoła”, prt^B

kształcenia edukatorów, finansowany MEN, realizowany od 1997 przez Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli; gl. IflH programu jest wsparcie zmian w sydriB oświaty poprzez kształcenie kadr (w 1’ltSj szym etapie 1100 edukatorów) zdolnygjjfl| prowadzenia wewnątrzszkolnego donki))lMw nia nauczycieli, oceniania, nauczania il(H| dyscyplinarnego oraz konstruowania prt|§K mów edukacyjnych.    jSj

program „Upet-lmprove”, program Jm mocy zagr. (1995-97), finansowany z szu Unii Eur. Phare, którego gl. celem \mt rozwijanie i promowanie nowego, doailBj wanego do wymagań gospodarki rynkd||B| modelu kształcenia w szkole zaw.; w ralt^B progarmu pomocowego zakupiono sprzęt K szkół, opracowano materiały wspomagaj® kształcenie i doskonalenie zawodowa flf uczycieli oraz zmodernizowano i wdrotfl# dokumentacje programowe o budowie iwjdjf lowej dla 27 szerokoprofilowych zawodś§ z branż: budowlanej, chemicznej, tekslylflljt elektrycznej, elektronicznej i teiekomunlkil cyjnej, mechanicznej oraz ekonomicznej. -i

programowane nauczanie -> nauczą#

programowane.

programy autorskie -> autorskie )iro* gramy.

progresywizm, reformatorski ruch pedaj na rzecz odnowy szkoły; zapoczątkowany na przeł. XIX i XX w. w USA przez J. Deweyjl jego odpowiednikiem w Europie był ruch ■* nowego wychowania (por. -> pedagogiki pragmatyzmu).

projektów metoda -> metoda projektów,

proksemika, interdyscyplinarny kieruiifk badań dotyczący spoi. postrzegania i użytku* wania przestrzeni jako specyficznego twory kulturowego; uważa się, iż odległość pomlę* dzy wchodzącymi w interakcję jednostkami wyraża postawy emocjonalne i komuniku)! określone treści; gł. przedstawiciel: E.T. Hall,

promocja [lac. promotio 'awans’]: 1) użyj* kanie przez ucznia uprawnienia do nauki w następnej klasie; 2) akt nadania stopnia nauk. doktora.

protestanckie szkolnictwo -> szkolnictwo protestanckie.

prób i błędów metoda -* metoda prób i błędów.

Prószyński Konrad, pseud. Kazimierz Promyk (ur. 1851, zm. 1908), działacz oświat.,

wydawca; 1875 zał. tajne Tow. Oświa-HstFii mające na celu szerzenie oświaty Hptnil ludu; autor elementarzy, m.in. wyd. K i|-i i il mlekowej nauki czytania i pisania

■    i$yin, menie na międzynar. wystawie Lon-p łfflulMi yiiTow. Pedag.); propagował naucza-P i* Indywidualne; położył ogromne zasługi

■    I ti|iiivv'izechnianiu czytelnictwa na wsi; od

■    jlji wydawał tygodnik dla chłopów „Gazeta § Jwiąin /.na”; zwolennik pracy org. i solida-

sffiiin narodowego.

ftęUGławska Anna (ur. 9 VIII 1929, War-jijw.ii, pedagog; prof. zw. Uniw. Warsz., ilu k,Modry Pedagogiki Spoi.; 1981-87 dziełu Wydz. Pedag.; czl. Kom. Nauk. Pedag.

zajmuje się zagadnieniem środowi-łknwyrli uwarunkowań procesów wychowani: problematyką czytelnictwa, uczestnictwa «lailiurze oraz analizą wartości i dążeń mło-Jłlc/y; gl. dzieła; Miody czytelnik i współczes-iiM*i |l'>66), Książka, młodzież i przeobrażeniu hi/lury (1967), Zróżnicowanie kulturalne ■i pm/i/erny wychowania młodzieży (1976), tfidi /o między ludźmi jako przedmiot badań fhhif.iiyicznych (red. 1993), Pedagogika spoin mu — kręgi poszukiwań (red. 1996), Mło-i,i l'ulacy u progu nadchodzącego wieku nynpiiloie z L. Rowickim, 1997).

|ll/odszkole, instytucja opiekuńczo-wych. ■II,i dzieci w wieku od 3 lat do rozpoczęcia j .ilmwiązku szkolnego; zadaniem przedszkoli i |™i zapewnienie dzieciom właściwych wa-itmków rozwoju fiz., umysłowego, emocjo-; nalnogo i spoi., wyrównywanie ewentualnych braków i opóźnień w tym zakresie, inzygotowanie dziecka do nauki w szkole maź pomoc pracującym rodzicom w zapewnieniu dzieciom opieki wychowawczej. l'i zcilszkola rozwinęły się z dawnych ochronek, które były instytucjami filantropijnymi, n charakterze opiekuńczym, przeznaczonymi i>l i lla ubogich dzieci, ich praca miała charak-ln misji rei. lub spoi.; w poi. XIX w. rozwinął .iły w Europie ruch tzw. ogródków dziecię-i ych, zw. też freblówkami (od nazwiska ich iwńrcy i pierwszego teoretyka wychowania pizedszkolnego — F. Frobla); stanowiły one piołotyp przedszkoli; dalszy rozwój pedago-i;lki okresu przedszkolnego jest związany gl. a dokonaniami O. Decroly’ego i M. Montesso-i i; w Polsce pierwsze ochronki zaczęto zakładać w latach 30. XIX w.; wśród ich rzeczników znaleźli się T. Nowosielski, S. Jachowicz, A. Cieszkowski; wybitnym teoretykiem i propagatorką wychowania przedszkolnego była M. Weryho-Radziwiłłowiczowa. W XX w. rozpoczął się proces upowszechnia

psychoanaliza

nia wychowania przedszkolnego; obecnie w wielu krajach stanowi ono pierwsze, często obowiązkowe ogniwo zintegrowanego systemu oświatowego (-> edukacja przedszkolna).

„Przegląd Historyczno-Oświatowy”,

kwartalnik ZNP, wyd. od 1947 (z przerwą 1948-58) w Warszawie; poświęcony dziejom wychowania i oświaty.

przeniesienie szkolne, przejście ucznia z jednej szkoły do innej (równorzędnej) albo w tej samej szkole do klasy programowo równoległej lub wyższej; spowodowane może być zmianą miejsca zamieszkania rodziców, niezadowoleniem z oferty kształcenia bądź niewłaściwą postawą ucznia; dokonuje się ono na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) ucznia i wymaga zawiadomienia dyrektora szkoły, do której uczeń uczęszcza; szczegółowe zasady w tym zakresie reguluje rozporządzenie MEN z 15 II1999 w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do pubi. przedszkoli i szkól oraz przechodzenia z jednych typów szkól do innych.

przepełnienie szkolne, nadmierne obciążenie instytucji oświat, w stosunku do wskaźnika efektywności kształcenia, mierzonego liczbą wychowanków przypadających na jedno pomieszczenie edukacyjne; w przypadku szkół miejskich 1998 średnia dla Polski wynosiła 37 osób; wysokie wartości tego wskaźnika mogą świadczyć o tym, że w wielu szkołach stosowano dwuzmianowy sposób organizowania zajęć (dotyczy to prawie 1/3 uczniów szkól miejskich); w roku 1996/97 w szkołach podstawowych średnia liczba uczniów na jedno pomieszczenie edukacyjne wynosiła 26, co mieściło się w obowiązującej normie.

psychoanaliza, nauka o człowieku wyjaśniająca strukturę, funkcjonowanie i rozwój osobowości, a także zjawisk kulturowych i spoi. za pomocą psychodynamicznej koncepcji świadomości i nieświadomości, teorii popędów, teorii nerwic, w tym lęku i mechanizmów obronnych; w węższym znaczeniu metoda diagnozowania i leczenia zaburzeń psych., której prekursorem był wiedeński lekarz psychiatra S. Freud.

Wiodącą rolę w założeniach p. odgrywają: dominacja nieświadomości, biologizm antro-pol., determinizm oraz zredukowanie żyda psych, do gry instynktów. Praktycznym celem p. jest pomaganie ludziom i ich leczenie przez likwidowanie wewn. konfliktów.

W diagnozie choroby dużą wagę przywiązuje się do wypowiedzi pacjenta na temat treśd

i/ć"

Ił'

¥\

r*-j;

%

i

Sin

%

1^'. :^: Ai' -

ii

I

#:■