skanuj0095

rodzina

„Prace przeglądowe”, „Prace empiryczne”, „Kronika ważniejszych wydarzeń”, „Recenzje”, „Wspomnienia”, „Sprawozdania z konferencji naukowych”; red. nacz. jest prof. J. Pańczyk (adres: 02-353 Warszawa, Szczę-śliwicka 40).

rodzina, podstawowa i hist.-socjol. najstarsza instytucja życia społecznego; badania antropologiczne wskazują, iż system pokrewieństwa, którego emanacją jest również rodzina, stanowi pierwotną i zarazem podstawową formę organizacji społeczeństwa; rodzina jest również prymarną instytucją wych.; o jej roli jako naturalnego środowiska wych. świadczy fakt, że to ona, a nie przedszkole czy szkoła, mimo ich niepodważalnego znaczenia w wychowaniu, stanowi pierwsze źródło przekazu symbolicznego; w niej małe dziecko uczy się wyrażania uczuć i myśli, a także odpowiednich reakcji i zachowań; w niej spotyka się też z wartościowaniem; te bardzo proste informacje tworzą zrąb wiedzy dziecka o cenionym w najbliższym mu otoczeniu i kręgu kulturowym systemie wartości; w rodzinie dziecko uczy się po raz pierwszy norm postępowania i jest wdrażane do funkcjonowania w czekających je rolach społecznych; zgodnie z prawem na rodzinie spoczywają obowiązki alimentacyjne.

rodzinny dom dziecka -> dom dziecka.

Rogers Carl (ur. 81 1902, Oak Park, zm. 4II 1987, La Jolla, Kalifornia), amer. psycholog, psychoterapeuta; 1940-44 prof. Ohio State University w Columbus, 1945-57 — Univer-sity of Chicago, współzałożyciel Center for Studies of the Person w La Jolla (Kalifornia); jeden z gl. przedstawicieli psychologii huma-nist., twórca systemu niedyrektywnej psychoterapii „skoncentrowanej na osobie”, opartej na bezwarunkowej akceptacji, empatii i okazywaniu zrozumienia klientowi, umożliwiającej mu stanie się osobą w pełni świadomą siebie, zdolną do rozwoju i doświadczającą samoakceptacji; w późniejszych pracach rozwinął koncepcję tzw. grup spotkaniowych (ang. encounter groups), mających na celu rozwój osobowości uczestników dzięki intensywnym doświadczeniom interpersonalnym; koncepcje Rogersa wykorzystuje się w doskonaleniu zaw. pedagogów oraz w praktyce oddziaływań wychowawczych (->• pedagogika niedyrektywna; gl. dzieła: Counseling and Psychotherapy (1942), Client-Centered Therapy (1951), Psychotherapy and Personali-ty Change (1954), On Becoming a Person (1961), A Wdy of Belng (1980), wybór poi.

Terapia nastawiona na klienta. Grupy ( niowe (1991).

rok akademicki, okres przez,lisi w szkole wyższej do realizacji progriiJlhl dakt., zgodnie z planem zajęć; orgaflll roku akad. ogłasza każdorazowo rektflj} ogól przyjmuje się jego podział na clwi mestry, każdy po 15 tygodni dydaktye/jf

rok szkolny, okres przeznaczony w dli podstawowej, gimnazjalnej i średniej (i!ą dowej, licealnej i pomaturalnej) do realt( programu dydakt. w danej klasie; czas 1 nia roku szkolnego ogłasza Min. Edtll( Narodowej; w szkolnictwie publ. w Po|| występuje zunifikowana struktura fi szkolnego, chociaż dopuszcza się możllW| tzw. ruchomych ferii zimowych (ustala j odmienne terminy ferii dla poszczoj nych województw); w państwach, w którj władze regionalne (np. poszczególnych kf| jów związkowych) mają kompetencje d«K| zyjne w sprawach oświaty, organizacja roljf szkolnego zależy od ustawodawstwa regjf| nalnego.    j

Rorschacha metoda, jedna z metod prff jekcyjnych w badaniu osobowości, stw6* rzona przez H. Rorschacha; polega na anallt zie treści skojarzeń nasuwających się badantk mu w czasie oglądania serii plansz przedatl-wiających nieregularne, jedno- lub wielo? barwne plamy.

ROS (rozwój organizacyjny szkoły), prakty-kowana od lat 70. w systemach oświatowych krajów eur. koncepcja samorozwoju i samo*! odnowy szkoły, odwołująca się do teorii i praktyki human-relations; istotą ROS jest zwiększenie zdolności szkoły do samodziel* nego rozwiązywania własnych celów, uściślania potrzeb i zamiarów dokonywania w niej zmian, wprowadzania innowacji w strukturze instytucji, procesie kształcenia i wychowania oraz w stosunkach międzyludzkich, przy respektowaniu obowiązującego prawa i podmiotowości wszystkich uczestników edukacji. W Polsce model ROS został wprowadzony w połowie lat 90. do kształcenia kadr kierowniczych w systemie oświatowym w ramach programu TERM, a także jest wykorzystywany w kształceniu moderatorów wewnątrzszkolnego doskonalenia szkoły czy promotorów i liderów reformy oświatowej.

Rousseau Jean Jacąues (ur. 26 VI 1712, Genewa, zm. 2 VII 1778, Ermenenville k. Paryża), fr. pisarz, filozof, teoretyk muzyki; wybitny przedstawiciel Oświecenia; początkowo współpracownik Wielkiej encyklopedii fran-

Ruch

■hie|, następnie zerwał z encyklopedystami gpMiiwll sobie zadanie obronę człowieka Meil niszczącym wpływem cywilizacji; E| Hn/ptawie o naukach i sztukach (1750, ' bmHiiI poi. w: Trzy naprawy z filozofii spo-jpm:/1‘>56) oraz O początku i zasadach nie-Mminil między ludźmi (1755, wyd. poi. i nu /układał naturalną dobroć człowieka ! jim'|mnwał tezę o jego powolnej degradacji sjiii(ilin'j w społeczeństwie wskutek powstano własności prywatnej, przemocy silniejsi ii, utraty autentyczności i fałszywej kom-jwhn.tly w postaci rozkwitu nauk i sztuk; : ji)pi|injmia uczuciowością epistolarna po-j *ir,n Nowa Heloiza (1761, wyd. poi. niepełne ukazuje najboleśniejsze ówczesne kon-iiiMy I proponuje zaradzenie złu przez ochrony uczuć naturalnych, nowy model rodziny i iii Icczkę od zepsucia miast; prekursorskie i lim i zawierał traktat polit. Umowa społeczna | wyd. poi, 1839), głoszący demokr.teo-iiy puństwa i prawa, a także utwór z pograni-j i oi traktatu i powieści Emil czyli O wychowa-f ulu (1762, wyd. poi. t. 1-2 1930-33) — uto-płjii.i teoria wychowania swobodnego; Rous-} »lmii uznaje się za prekursora -► naturalizmu j (i.ul.ijjogicznego; Wybór tekstów pedagogicznych (1949), Trzy rozprawy z filozofii społecz-ni'i (1956), wybór pism Umowa społeczna, liwugi o rządzie polskim... (1966).

riowld Henryk, pierwotnie Naftali Herz Kanarek, (ur. 12 XI 1877, Rzeszów, zm. 1944, llizczinka), pedagog; reformator systemu liii/.talcenia nauczycieli w Polsce, twórca koncepcji „szkoły twórczej” (odmiana szkoły pi.icy); działacz Krajowego Związku Nauczycieli Lud. w Galicji, Związku Pol. Nauczycielstwa Szkół Powszechnych i ZNP; 1912— u red. nacz. „Ruchu Pedagogicznego”, od 1934 — „Chowanny”; propagator pedagogiki doświadczalnej, opartej na badaniach psy-eltol. dziecka; domagał się zasadniczych /.mian w programach kształcenia nauczycieli I reformy szkoły elementarnej; od 1913 organizator wakacyjnych kursów uniwersyteckich dla nauczycieli lud.; inicjator powołania 1920 i kierownik Państw. Kursów Nauczycielskich w Krakowie, 1928 przekształconych w 2-letnie pomaturalne pedagogium, kształcące nauczycieli szkól powszechnych na poziomie wyższym; gł. dzieła: Szkoła twórcza (1926), Psychologia pedagogiczna (cz. 1-2 1937-38), Podstawy i zasady wychowania (1946); zginął w obozie Auschwitz-Birkenau.

rozprawa doktorska, studium, pisane pod opieką promotora, stanowiące oryginalne rozwiązanie przez autora zagadnienia naukowego oraz wykazujące jego ogólną wiedzę teoret. w danej dyscyplinie i umiejętność samodzielnego prowadzenia pracy badawczej (por. -» stopień naukowy).

rozprawa habilitacyjna, dzieło stanowiące znaczny wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej, powstałe po uzyskaniu stopnia naukowego doktora, opublikowane w całości lub zasadniczej części (por. -+ stopień naukowy).

rozprawa licencjacka, praca przygotowywana przez studentów ostatniego roku -> wyższych studiów zawodowych, będąca jednym z warunków ich ukończenia; powinna zawierać analizę danego problemu wraz z propozycją jego prakt. rozwiązania.

rozprawa magisterska, studium teoret. bądź empiryczne wybranego zagadnienia badawczego, wykonywane w ramach seminarium magisterskiego, prowadzonego przez profesora danej uczelni; opiekę nad pracą magisterską może sprawować także adiunkt w stopniu doktora, delegowany przez kier. katedry bądź zakładu; w pracy magisterskiej ocenia się zarówno stronę merytoryczną (m.in. sformułowanie problemu, hipotez, poprawność przyjętych założeń, procedur badawczych, wykorzystanych źródeł, dojrzałość wywodów), jak i formalną (m.in. przejrzystość struktury, poprawność stylistyczną, umiejętność wykorzystania aparatu krytycznego).

rozwój dziecka -» dziecko,-> myślenie.

rozwój psychiczny, proces kolejnych stopniowych przeobrażeń psychiki (świadomości) człowieka i jego zachowania, przebiega od momentu narodzin do ostatnich chwil życia; polega na nabywaniu zdolności do samodzielnego, odpowiedzialnego oraz nieegoistycznego odczuwania, pojmowania i działania.

„Ruch Pedagogiczny”, najstarsze czasopismo pedagogiczne w Polsce, dwumiesięcznik, wyd. 1912-39 w Krakowie (z inicjatywy red. nacz, H. Rowida); w czasie zaborów podnosiło kwalifikacje nauczycieli i krzewiło wśród nich nowe idee pedag.; kolejnymi red. nacz. byli: M. Grzegorzewska, Z. Mysła-kowski, a po wojnie — J. Kwiatek, W. Woj-tyński, S. Słomkiewicz, T. Lewowicki, od 1998 — S. Mieszalski; 1953-92 wyd. w Warszawie; rocznik prezentuje na swoich łamach najnowsze prądy oświatowe, dyskursy teoret., rozprawy z zakresu pedeutologii, teorii kształcenia i wychowania, projekty innowacji