Logistyka  nauka
Aleksander Niemczyk
Instytut Logistyki i Magazynowania
Badanie regałów oferowanych na polskim rynku
pod kątem spełniania wymagań normy PN-EN 15620:2010
Wstęp
Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wniosków
s s s
j j j
wynikających z analizy możliwości spełnienia wymagań nor-
x3 x4 x4 x3
my PN-EN 15620:2010 przy zastosowaniu regałów stałych
ramowych bezpółkowych dostępnych na polskim rynku.
Przeanalizowano zalecenia w zakresie minimalnych luzów
manipulacyjnych bocznych i górnych. Dane o dostępnych
regałach z założenia czerpano ze stron internetowych do-
stawców tych urządzeń. Przedstawiono szereg przypadków
lg
obliczania długości oraz wysokości gniazd regałów. Odnie-
siono się do sprzedawanych w Polsce regałów. Artykuł koń-
Rys. 1. Oznaczenia luzów manipulacyjnych w gniez
dzie regału
czą wnioski wynikające z analizy wyników przeprowadzo- ramowego dla paletowych jednostek ładunkowych w układzie
prostopadłym z ładunkiem, który wystaje poza obrys zewnętrzny
nych badań oraz dokonanych obliczeń.
palety. y
ródło: Niemczyk 2010 na podstawie PN-EN 15620:2010.
Oznaczenia:
Wymagania normy
x3  luz manipulacyjny boczny, pomiędzy ładunkiem wykraczają-
cym poza obrys zewnętrzny palety a słupem ramy regału,
Nowe wartości minimalnych luzów manipulacyjnych, któ-
x4  luz manipulacyjny wewnętrzny, między powierzchniami
re należy zachować przy składowaniu paletowych jednostek
ładunków wykraczających poza obrys zewnętrzny palet na
ładunkowych w regałach definiuje norma PN-EN-15620:
długości gniazda,
2010 Stalowe statyczne systemy składowania  Regały pale-
y3  luz manipulacyjny górny, między paletową jednostką ładun-
towe o zmiennej konfiguracji  Tolerancje, odkształcenia
kową a poprzeczką nośną, która jest powyżej,
i luzy manipulacyjne. Zachowanie luzów pozwala zminima-
hj  wysokość paletowej jednostki ładunkowej,
lizować ryzyko uszkodzenia ładunków przy umieszczaniu pjł
hg  wysokość gniazda (w świetle),
w regałach oraz podczas ich pobierania [Kaczmarek 1997].
lg  długość gniazda (w świetle),
W niniejszej pracy skoncentrowano się na najczęściej wystę- sj  szerokość paletowej jednostki ładunkowej.
pującej konfiguracji regałów stałych ramowych bezpółko-
wych, których gniazda przystosowane są do prostopadłego
składowania trzech pjł uformowanych na paletach typu EUR
o wymiarach 800 mm × 1200 mm. Wymiary te odpowiadajÄ…
także jednostce modularnej [Korzeniowski, Skrzypek, Szy-
s s s
j j j
szka 2010, Korzeniowski 2009]. Rysunek 1 ilustruje luzy
manipulacyjne dla pjł, w których ładunek wystaje poza obrys
x5 x6 x6 x5
zewnętrzny palety. Natomiast rysunek 2 dotyczy pjł z ładun-
kiem zawierającym się w obrysie nośnika [Niemczyk 2010].
Minimalne wielkości luzów przy obsłudze regału wózkiem
podnośnikowym z masztem wysuwnym lub wózkiem podno-
śnikowym czołowym, podano w tabeli 1. Zależą one od
lg
wysokości położenia poprzeczki nośnej regału. Wysokość ta
jest mierzona od posadzki do poziomu górnej powierzchni
Rys. 2. Oznaczenia luzów manipulacyjnych w gniez
dzie regału
poprzeczki ograniczającej rozpatrywane gniazdo regału od
ramowego dla paletowych jednostek ładunkowych w układzie
prostopadłym z ładunkiem, który mieści się w obrysie zewnętrz-
góry.
nym palety. y
ródło: Niemczyk 2010 na podstawie PN-EN
15620:2010.
Oznaczenia:
x5  luz manipulacyjny boczny, pomiędzy paletą (nośnikiem) a
słupem ramy regału, gdy ładunek mieści się w obrysie ze-
wnętrznym palety,
x6  luz manipulacyjny wewnętrzny, między paletami (nośnikami),
gdy ładunek mieści się w obrysie zewnętrznym palety,
pozostałe  jak na rys. 1.
145
Logistyka 5/2013
3
y
h
g
h
j
3
y
h
g
h
j
Logistyka  nauka
Tab. 1. Poziome i pionowe luzy manipulacyjne w gniazdach rega- Tab. 2. Charakterystyka danych dostępnych na stronach interne-
łów towych dostawców regałów
Wysokość położenia Luzy Luz Liczba dostaw-
Jednostka
poprzeczki nośnej x3, x4, x5, x6 y3 Dane Wartości ców podających
miary
[m] [mm] [mm] dane
do 3 75 75 Wysokość regału od 4 do 5 m 10
powyżej 3 do 6 75 100 Głębokość regału od 1050 do 1100 mm 12
powyżej 6 do 9 75 125 Długość gniazda
2700 * mm 6
w świetle
powyżej 9 do 13 100 150
Szerokość ramy od 76 do 100 mm 8
y
ródło: Niemczyk 2010 na podstawie PN-EN 15620:2010.
Wysokość poprzeczki
od 100 do 140 mm 4
nośnej
Skok wysokości 50 lub 70 lub 75 mm 10
Badania Maksymalna masa pjł od 567 do 1167 kg 6
* dla jednego dostawcy 2700 oraz 2800 mm i dla jednego dostawcy
Przeprowadzone badania objęły oferowane na polskim
2700 i 2900 mm
rynku regały stałe ramowe bezpółkowe. Uwzględniając po-
y
ródło: badania własne.
wszechny dostęp do internetu, pozyskano informacje tylko
z tego z
ródła. Sprawdzano jednocześnie dostęp do danych
potrzebnych przy tworzeniu planu zagospodarowania prze-
strzeni magazynu. Możliwość spełnienia wymagań normy
Wykorzystano bazę dostawców regałów, którą posiada
Aby obliczyć minimalną długość gniazda w świetle, która
Instytut Logistyki i Magazynowania. Zawiera ona między
zapewni pozostawienie minimalnych luzów bocznych, poni-
innymi nazwÄ™ firmy, adres siedziby oraz adres strony inter-
żej rozpatrzono dwa przypadki przewidziane w przytoczonej
netowej. Z bazy wyodrębniono 33 przedsiębiorstwa oferują-
normie. Przypadek 1 dotyczy pjł z ładunkiem wykraczają-
ce regały. Aby zawęzić obszar badań zbierano dane na temat
cym poza obrys palety, przypadek 2 pjł z ładunkiem miesz-
regałów stałych ramowych bezpółkowych z gniazdami przy-
czącym się w obrysie nośnika. W obliczeniach przyjęto
stosowanymi do prostopadłego składowania trzech pjł ufor-
oznaczenia jak na rysunkach odpowiednio 1 i 2. Ponieważ
mowanych na paletach typu EUR o wymiarach 800 mm ×
założono wysokość regałów poniżej 6 m, to zgodnie z tabelą
1200 mm. Przyjęto wysokość regału w zakresie od 4 do 5 m
1 wartości luzów x3, x4, x5 oraz x6 są równe 75 mm.
oraz masę pjł około 1000 kg.
Korzystając ze stron internetowych dostawców regałów
Przypadek 1.
zbierano następujące dane:
Przy dopuszczalnym przewisie Å‚adunku poza paletÄ™ EUR
" typ, wysokość i głębokość regału,
maksymalny wymiar pjł w kierunku długości gniazda (sze-
" długość gniazda w świetle,
rokości pjł) wynosi:
" szerokość ramy,
800 mm + 2 × 20 mm = 840 mm
" wysokość poprzeczki nośnej,
Długość gniazda w świetle, przewidzianego dla trzech pjł
" skok wysokości poprzeczki nośnej wynikający z perfora-
oblicza siÄ™ ze wzoru:
cji ramy,
lg = 3 × sj + 2 × x3 + 2 × x4 [mm] (1)
" maksymalna masa składowanej pjł.
gdzie oznaczenia sÄ… zgodne z rysunkiem 1.
Dla poprzeczki umieszczonej na wysokości do 6 m ponad
Wyniki badań posadzką, wyliczona minimalna długość gniazda wynosi:
lg = 3 × 840 mm + 2 × 75 mm + 2 × 75 mm = 2820 mm
Żaden z dostawców nie udostępnia na swojej stronie
Przekształcając wzór 1 można obliczyć maksymalną sze-
wszystkich danych zbieranych w badaniu. Mimo deklaracji,
rokość pjł, gdy długość gniazda dostarczanego regału ma
siedmiu dostawców nie oferuje regałów a sześciu nie posiada
w świetle 2800 mm. Maksymalna szerokość pjł po zaokrą-
w swojej ofercie regałów stałych ramowych bezpółkowych.
gleniu wartości w dół wynosi 833 mm.
Kolejnych czterech umieściło tylko szczątkowe dane. Część
Przypadek 2.
publikowanych katalogów jest wyłącznie w języku angiel-
Dla pjł, których ładunek nie wykracza poza obrys ze-
skim.
wnętrzny nośnika, minimalna długość gniazda jest wyliczana
Wyniki badań po przetworzeniu zebrano w tabeli 2.
ze wzoru:
lg = 3 × sj + 2 × x5 + 2 × x6 [mm] (2)
gdzie zastosowano oznaczenia zgodne z rysunkiem 2.
Zgodnie ze wzorem 2, dla wysokości poprzeczki do 6 m
ponad posadzką, wyliczona minimalna długość gniazda wy-
nosi:
lg = 3 × 800 mm + 2 × 75 mm + 2 × 75 mm = 2700 mm.
W przypadku, gdy wszystkie pjł nie mają przewisów, mi-
nimalna długość gniazda wynosi 2700 mm.
146
Logistyka 5/2013
Logistyka  nauka
Osobnym zagadnieniem jest sposób obliczania minimalnej Ponieważ 1500 jest podzielne przez 75, to także w przypadku
wysokości gniazda w świetle, która zapewni pozostawienie regału o skoku perforacji hs = 75 mm byłoby to możliwe.
minimalnego luzu górnego między paletową jednostką ła-
Przypadek 4.
dunkową a poprzeczką nośną, która jest powyżej. Zasadnicze
Założono, że poprzeczki nie można zamocować na wyso-
znaczenie ma w tym przypadku wysokość pjł, możliwość
kości 1500 mm ponad poziomem posadzki. Należy wówczas
umocowania poprzeczki nośnej oraz jej wysokość. Nie jest
wykorzystać pierwszą możliwość montażu powyżej tej wy-
istotny boczny wymiar ładunku. Ponieważ założono wyso-
sokości. Spowoduje to, że luz y3 będzie większy od mini-
kość regałów poniżej 6 m, to zgodnie z tabelą 1 wartości luzu
malnego. Ponieważ wpłynie to na konieczność podniesienia
y3 wynoszą 75 mm do 3 m oraz 100 mm powyżej 3 m.
także drugiej poprzeczki (powyżej 3 m), konieczne jest
W obliczeniach przyjęto oznaczenia jak na rysunkach 1 i 2.
zwiększenie luzu w drugim gniez
dzie y3 do wartości
W przykładzie opisanym poniżej przyjęto przykładową
100 mm.
wysokość pjł równą 1325 mm oraz wysokość poprzeczki
Wykorzystując wzór 3 otrzymuje się wysokość hg2 drugie-
100 mm.
go gniazda w świetle:
Do obliczenia minimalnej wysokości gniazda w świetle
hg2 = hj + y3 = 1325 mm + 100 mm = 1425 mm
stosuje się wzór:
Druga poprzeczka będzie na teoretycznej wysokości h2:
hg = hj + y3 [mm] (3)
h2 = h1r + hg2 + hp [mm] (7)
Dla najniższego gniazda, podstawiając do wzoru 3 wyso-
Po podstawieniu wartości teoretyczna wysokość h2 wynosi:
kość pjł 1325 mm i wartość minimalnego luzu 75 mm, otrzy-
h2 = h1r + 1425 mm + 100 mm = h1r + 1525 mm
muje siÄ™ wynik:
Ponieważ wymiar 1525 nie jest podzielny zarówno przez
hg = 1325 mm + 75 mm = 1400 mm
50 jak i przez 75, to:
Teoretyczna wysokość góry poprzeczki nośnej h1, o wyso-
 dla regałów o skoku wysokości hs = 50 mm pierwsza wyż-
kości hp można wyznaczyć ze wzoru:
sza wartość podzielna przez 50 wynosi 1550 i poprzeczkę
h1 = hg + hp [mm] (4)
można umieścić na rzeczywistej wysokości h2r:
Na tej poprzeczce, drugi poziom będzie składowany teore-
h2r = h1r + 1550 mm
tycznie na wysokości:
 dla regałów o skoku wysokości hs = 75 mm pierwsza wyż-
h1 = 1400 mm + 100 mm = 1500 mm
sza wartość podzielna przez 75 wynosi 1575 i poprzeczkę
Jeżeli wysokość pjł jest równa 1325 mm a poprzeczki nie
można umieścić na rzeczywistej wysokości h2r:
jest większa niż 100 mm, to teoretycznie także drugie gniaz-
h2r = h1r + 1575 mm
do będzie miało taką samą wysokość w świetle ponieważ
suma wysokości 2 gniazd w świetle i ograniczających je
Wnioski
dwóch poprzeczek jest równa 3 m. Gdyby wysokości pjł lub
poprzeczek były większe od przyjętych, to luz w gniez
dzie
Z analizy wyników badań oraz opisanych czterech przy-
na drugim poziomie należałoby zwiększyć do minimum
padków, związanych z obliczaniem minimalnej długości
100 mm.
i wysokości gniazda regału w świetle, wypływają następują-
W praktyce wysokość gniazda zależy od możliwości
ce wnioski, dotyczące możliwości spełnienia wymagań nor-
umieszczenia poprzeczki nośnej, z uwzględnieniem skoku
my:
wysokości wynikającej z perforacji ramy regału. Aby za-
1. oferowane na polskim rynku regały (poza jednym do-
chować minimalny luz, rzeczywista wysokość kolejnego
stawcą) nie pozwalają na składowanie według przyjęte-
poziomu będzie:
go sposoby pjł, których ładunek wykracza poza obrys
 równa wysokości
nośnika,
h1r = h1 [mm] (5)
2. dostępne regały, o długości gniazda w świetle równej
 lub większa od teoretycznej, jednak mniej niż o skok wy-
2700 mm, pozwalają na składowanie według przyjętego
sokości:
sposoby wyłącznie pjł, których ładunek mieści się
h1r < h1 + hs [mm] (6)
w obrysie nośnika,
gdzie:
3. w dostarczanych przez jednego producenta regałach
h1r  rzeczywista wysokość góry pierwszej poprzeczki,
o długości gniazda w świetle równej 2800 mm można
h1  teoretyczna wysokość góry pierwszej poprzeczki,
składować pjł o średniej szerokości ładunku 833 mm,
hs  skok wysokości umieszczenia poprzeczki, wynikający
4. żaden z producentów nie ma w standardowej ofercie
z perforacji ramy regału.
regałów o długości gniazda w świetle równej 2820 mm,
5. jedna firma oferuje regały o długości gniazd w świetle
Wracając do opisanego przykładu, można rozpatrzyć ko-
równej 2900 mm, w których można składować pjł o do-
lejne dwa przypadki.
puszczalnym przewisie Å‚adunku (po 20 mm na stronÄ™),
Przypadek 3.
6. ponieważ dostawcy regałów nie podają najniższej (lub
Jeżeli poprzeczkę można zamocować na wysokości 1500
innej) wysokości umieszczenia poprzeczki nośnej, usta-
mm ponad poziomem posadzki, to wówczas zgodnie ze wzo-
lenie konkretnej wysokości poprzeczek nośnych nie
rem 5:
jest możliwe,
h1r = h1 = 1500 mm.
7. mniejszy skok wysokości poprzeczek nośnych, wynikają-
W ofercie dostawców regałów dominuje skok wysokości
cy z perforacji ramy regału pozwala na precyzyjniejszy
hs = 50 mm. Teoretyczna różnica poziomów między wyso-
dobór wysokości gniazda i zmniejszenie wysokości naj-
kością góry drugiej poprzeczki (3000 mm) i pierwszej (1500
wyższego poziomu składowania,
mm) jest równe 1500 mm. Ponieważ wartość ta jest podziel-
8. z uwagi na niekompletność danych, prawidłowy dobór
na przez skok (50 mm), to drugą poprzeczkę można zamon-
regałów bez kontaktu z kompetentnym przedstawicielem
tować na obliczonej teoretycznie wysokości 3000 mm.
dostawcy nie jest możliwy.
147
Logistyka 5/2013
Logistyka  nauka
Å‚adunkowych formowanych na paletach EUR o wymiarach
Streszczenie
800 mm × 1200 mm.
Regały stałe ramowe bezpółkowe są najczęściej wykorzy- Wnioski z analizy wyników badań dotyczą zarówno pjł,
dla których ładunek zawiera się w obrysie palety jak i przy-
stywanymi w magazynach urządzeniami do składowania.
padek, gdy ładunek wystaje poza nośnik.
Dotyczy ich norma PN-EN 15620:2010 Stalowe statyczne
systemy składowania  Regały paletowe o zmiennej konfigu- Słowa kluczowe: regały, luz manipulacyjny, paleta EUR,
gniazdo regału.
racji  Tolerancje, odkształcenia i luzy manipulacyjne, która
wyznaczyła nowe granice minimalnych luzów manipulacyj-
nych przy składowaniu paletowych jednostek ładunkowych
(pjł) w tych regałach.
LITERATURA
Oferowane na rynku regały różnią się między sobą między
innymi długością gniazd regałowych i możliwością regulacji
1. Korzeniowski A., Opakowania w systemach logistycznych, (w:)
ich wysokości. Pierwsze kryterium decyduje o możliwości
Kisperska-Moroń D., Krzyżaniak S. (red.) Logistyka, ILiM,
zapewnienia minimalnych luzów bocznych przy efektywnym
Poznań 2009.
wykorzystaniu powierzchni magazynu. Kryterium drugie
2. Korzeniowski A., Skrzypek M., Szyszka G., Opakowania
pozwala na elastyczne dopasowanie wysokości gniazd do
w systemach logistycznych, wyd. 3, ILiM, Poznań 2010.
wysokości przechowywanych pjł. Wpływa to na stopień wy-
3. Niemczyk A., Zarządzanie magazynem, WSL, Poznań 2010.
pełnienia przestrzeni strefy składowania.
W artykule przedstawiono wyniki badań dostępnych na
4. Praca zbiorowa, ZarzÄ…dzanie gospodarkÄ… magazynowÄ…, PWE,
rynku regałów. Dokonano analizy możliwości spełnienia
Warszawa 1997.
wymagań przywołanej normy przy składowaniu jednostek
148
Logistyka 5/2013