Odbiornik
Odbiornik
nasłuchowy KF
nasłuchowy KF
na bazie  EKB
na bazie  EKB
Do czego to służy? - zakres częstotliwości KF w 6 podzakre- dwubramkowych tranzystorach MOSFET
Zbudowanie w warunkach amatorskich do- sach (1: 1,45...2,4MHz, 2: 2,2...3,75MHz, 3: typu BF966. Tranzystory te charakteryzujÄ…
brego wielopasmowego odbiornika nasłu- 3,6...5,9MHz, 4: 5,6...9,2MHz, 5: 8,75...14,4MHz, się dużym wzmocnieniem, dużą impedan-
chowego nie jest łatwe. Największym pro- 6: 13,75...22,5MHz), cją we/wy, dzięki czemu było łatwo zaadap-
blemem są zazwyczaj obwody rezonansowe, - dwustopniowa przekładnia napędu skali, tować je do oryginalnych obwodów rezo-
a także konstrukcja mechaniczna, w tym - precyzyjna skala z korektorem mecha- nansowych.
przełącznik zakresów oraz skala częstotliwo- nicznym i naniesionymi punktami skalowania, Na wyjściu wzmacniacza w.cz. znajduje się
ści z przekładnią. - zwarta, modułowa konstrukcja mecha- również strojony pojedynczy obwód w.cz.,
Najnowsze konstrukcje oparte na mikro- niczna. skąd sygnał jest podawany na pierwszą bramkę
procesorowych syntezerach częstotliwości są Obudowa jest pyłoszczelna oraz posiada tranzystora T2 - mieszacza. Do drugiej bramki
prostsze mechanicznie, ale za to wymagają pojemnik, w którym można zainstalować dochodzi sygnał z przestrajanego generatora
dodatkowo znajomości informatyki. akumulator 12V lub zestaw trzech płaskich (VFO). Właściwy generator tworzy tranzystor
Jednym ze sposobów uzyskania odbiorni- baterii 4,5V połączonych szeregowo, ewen- polowy T4 BF245C wraz z oryginalnym obwo-
ka nasłuchowego jest modernizacja demobi- tualnie stabilizowany zasilacz sieciowy dem rezonansowym Sp18...Sp23. Po generato-
lowego odbiornika radiokomunikacyjnego, 220V/12VDC. rze znajduje siÄ™ separator na tranzystorze T3 -
jaki można kupić na różnych giełdach, w tym W tym opisie powinien się znalez
ć sche- także BF245C - skąd dopiero sygnał jest skie-
także poprzez ogłoszenia w EdW czy ŚR. mat ideowy odbiornika  EKB , ale nie za- rowany na mieszacz.
Oczywiście odbiornik nie musi być sprawny mieszczamy go z dwóch powodów. Po Wszystkie obwody rezonansowe umie-
elektrycznie i nie musimy poszukiwać trud- pierwsze, nie jest on potrzebny do naszych szczone w przełączniku zakresów zawierają
nych do zdobycia oryginalnych lamp. celów. W zasadzie wystarczy rysunek z roz- współpracujące z nimi kondensatory stałe
Poniżej zamieszczamy przykładowy opis mieszczeniem poszczególnych elementów. i zmienne (trymery oraz współbieżnie strojo-
wykonania odbiornika nasłuchowego w opar- Drugi powód jest taki, że opublikowanie ne kondensatory C20, C38, C66). Sygnał
ciu o konstrukcję mechaniczną i niektóre schematu zajęłoby całą stronę w miesięczni- p.cz. 900kHz z wyjścia tranzystora T2, po-
podzespoły demobilowego odbiornika typu ku, co mogłoby wywołać sprzeciw nie zain- przez pierwszy filtr p.cz., jest skierowany na
 EKB oraz o kit odbiornika nasłuchowego teresowanych tym tematem Czytelników. układ drugiej przemiany częstotliwości, a na-
CW-SSB/80m - AVT 2148, a także kilka dodat- W każdym razie modernizacja urządzenia stępnie detektor i wzmacniacz m.cz.
kowych, ale łatwych do zdobycia podzespołów. polega m.in. na wykorzystaniu elementów Można tutaj zastosować gotowy kit AVT
W ten sposób, niewielkim nakładem pra- mechanicznych, w tym bębnowego przełącz- 2148, opisywany na naszych łamach (EdW
cy, można uzyskać odbiornik nasłuchowy nika zakresów z obwodami rezonansowymi 7/1997). Należy go jednak zestroić na często-
CW-SSB pokrywający pasmo od 1,45MHz oraz agregatu kondensatora zmiennego tliwość I p.cz. 900kHz.
do 22,5MHz w sześciu podzakresach. z przekładnią i skalą.
Schemat ideowy zmodernizowanego Montaż i uruchomienie
Jak to działa? odbiornika  EKB przedstawiono na rysun- Jak już podano, dobrze byłoby posiadać in-
Najpierw kilka słów na temat wykorzystywa- ku 1 i może on być z powodzeniem zaadap- strukcję odbiornika wraz ze schematem, ale
nego odbiornika demobilowego. towany do innego odbiornika demobilowego. nie jest to konieczne. Po zapoznaniu siÄ™
Odbiornik  EKB to superheterodyna Sygnał z wejścia antenowego jest skiero- z rozmieszczeniem najważniejszych elemen-
lampowo-tranzystorowa o pojedynczej lub wany na oryginalny filtr antenowy, a następ- tów odbiornika zamieszczonych na rysunku 2
podwójnej przemianie częstotliwości (I p.cz. nie na strojony obwód wejściowy wzmacnia- demontujemy niepotrzebne układy i pozosta-
- 900kHz, II p.cz. - 32kHz), przeznaczony do cza w.cz. (jeden z obwodów Sp4...Sp9). wiamy następujące moduły:
odbioru emisji A1, A2 i A3. Wyróżniają go Wzmacniacz w.cz. (T1), podobnie jak - ramkę nośną z przełącznikiem rodzajów
następujące cechy: i mieszacz (T2), pracują na popularnych emisji i potencjometrem
Elektronika dla Wszystkich
47
Rys. 1 Schemat ideowy
- blok przełącznika bębnowego i kondensator
zmienny
- układy wzmacniacza w.cz., I generatora
oraz mieszacza
- filtr wejściowy
- filtr I p.cz.
W przełączniku bębnowym oraz filtrze
p.cz. nie dokonujemy żadnych przeróbek.
Na płycie czołowej pozostawiamy
niezbędne regulatory oraz miernik wychyłowy.
Można w miejsce przycisków  1,2 i  7,2 za-
montować potencjometry.
Sprawdzamy, czyścimy oraz oliwimy
układy mechaniczne odbiornika (przełączni-
ki, przekładnie skali), a także sprawdzamy
układ oświetlenia wskazówki i ewentualnie
usuwamy usterki.
Układy lampowego wzmacniacza w.cz.,
generatora i mieszacza przerabiamy na tran-
zystorowe według zamieszczonego schematu.
Oczywiście wszystkie połączenia powin-
ny być jak najkrótsze, co sprowadza się do
przylutowania niezbędnych podzespołów do
wyprowadzeń 1...4 poszczególnych sekcji
przełącznika.
Cały montaż można wykonać w powie-
trzu, wykorzystujÄ…c istniejÄ…ce listwy oraz
podstawki lampowe. Można także pokusić
się o przycięcie płytek z laminatu miedzio- Rozmieszczenie elementów 12 III generator - BFO (OC811)
wanego jednostronnie i zaprojektować druk. odbiornika  EKB 13 1 wzmacniacz m.cz.(OC811)
Na fotografiach pokazano układ próbny 1 wzmacniacz w.cz. (DF669) 14 2 wzmacniacz m.cz. (OC811)
zmontowany sposobem przestrzennym z uży- 2 mieszacz (DF97) 15, 16 przeciwsobny wzmacniacz
ciem gotowego filtru II p.cz. Zamiast rezona- 3 I generator (DF688) końcowy m.cz. (2xOC811)
torów piezoceramicznych X1 i X2 został za- 4 1 wzmacniacz I p.cz. (DF699) 17 przełącznik bębnowy
montowany rosyjski filtr elektromechaniczny 5 2 wzmacniacz I p.cz. (DF699) 18 kondensator zmienny
EMF na częstotliwość 500kHz. Oczywiście 6 3 wzmacniacz I p.cz. (DF699) 19 obwody generatora (L osc. 1...6)
taka operacja wymagała użycia oryginalnego 7 II generator 932kHz 20 obwody wejściowe w.cz. (FW 1-6)
rezonatora - pilota w miejsce X3. + II mieszacz (DF699) 21 obwody wyjściowe w.cz. (FW 1-6)
Najpierw należy uruchomić (na zewnątrz) 8, 9 przetwornica 60V (2xOC821) 22 filtr wejściowy
układ AVT 2148. Przydatny będzie tutaj opis 10, 11 wzmacniacz II p.cz. (2xOC811) 23 gniazdo zasilania
z EdW 7/97. Cała operacja przestrojenia
Elektronika dla Wszystkich
48
AVT 2148
układu na częstotliwość 900kHz sprowadza
się do wymiany kondensatorów. Aby obwód
z filtrem F1 zestroić na I p.cz. należy wymie-
nić wartości kondensatorów na większe:
C1=4,7nF, C2=10nF. Z kolei aby generator
dawał sygnał o wartości 1350kHz, wartość
kondensatora C10 należy zwiększyć do 1nF.
Dopiero po zestrojeniu tego układu na
900kHz (np. za pomocą generatora) można
wstawić go do wewnątrz urządzenia i dołą-
czyć do wyjścia filtru Sp17.
Z uruchomieniem układów z tranzystora-
mi T1-T4 nie powinno być problemów, o ile
nie popełniliśmy błędów w montażu.
Uruchomienie odbiornika sprowadza siÄ™
do podania sygnału z generatora w.cz. o war-
tości z zakresu skali.
Po wstępnym uruchomieniu i upewnie-
niu się, że działa układ pierwszej przemia-
ny, dokonujemy ostatecznego zestrojenia
i kalibracji podzakresów metodą dwupunk-
towÄ… (dolny zakres - za pomocÄ… rdzenia
w cewce, zaś w górnym zakresie za pomocą
trymera). Wolne miejsce, powstałe po usunięciu mo- z dala od układów, aby wyeliminować przy-
Zestrojony odbiornik pracuje poprawnie dułów, można zagospodarować na zamonto- dz
więk sieciowy. Można także póz
niej poku-
z antenami niskoomowymi (50-75&!) zapew- wanie zasilacza sieciowego 12V. Oczywiście sić się o dobudowanie części nadawczej i uzy-
niajÄ…c czuÅ‚ość rzÄ™du 0,5...1µV w zakresie należy zastosować ukÅ‚ad scalony w stabiliza- skać transceiver CW/SSB.
1,5-22MHz. torze (np. 7812) oraz ustawić transformator Andrzej Janeczek
R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A · R E K L A M A
Elektronika dla Wszystkich
49