Obraz
6 (2)

T: Ocena rozwoju fizycznego.

Podstawowe parametryÓkreślające rozwój organizmu człowieka. Metody oceny rozwoju człowieka.

AUKSOLOGIA jest nauką o rozwoju osobniczym. Dyscyplina scalająca naukę o ontogenezie. badająca organizmy żywe w rozwoju osobniczym w zależności od czasu, determinacji genetycznej, wpływów środowiska zarówno w aspekcie rozwoju biologicznego jak też psychicznego i motorycznego.

W ciągu pokoleń niektóre właściwości biologiczne ulegają zmianom i noszą nazwę trendu sekularnego. Zmiany te powodują międzypokoleniową zmienność genotypowych właściwości cech morfofunkcjonalnych zachodzących pod wpływem rozwoju cywilizacji.

AKCELERACJA rozwoju - międzypokoleniowe przyspieszenie rozwoju biologicznego i dojrzewania a więc wcześniejsze osiąganie kolejnych etapów rozwoju (przejawia się już w rozwoju wewnątrzmacicznym nieznacznym skróceniem tego okresu. Akceleracji ulegają w większym stopniu te cechy, których determinacja genetyczna jest słabsza, a więc główne przyczyny tego zjawiska leżą w zmianach czynników' zewnętrznych.

W myśl rozwoju można wyróżnić trzy elementy:

1.    Zaczynają rozwijać się wszystkie cechy gdzie przemiany anaboliczne dominują nad katabolicznymi. Charakteryzuje się tworzeniem wszystkich struktur, a rozpoczyna się od urodzenia do okresu młodzieńczego

2.    Następuje wykształcenie wszystkich cech. Trwa od okresu młodzieńczego do okresu dojrzałego, gdzie przemiany anaboliczne równe są przemianom katabolicznym z niewielkimi odchyleniami tempa i dynamiki rozwoju.

3.    Trwa od okresu dojrzałego do śmierci. Przeważają przemiany kataboliczne nad anabolicznymi. Występuje znaczny spadek we wszystkich cechach i organach.

Proces zmian rozwojowych rozpatrujemy w różnych aspektach:

I BIOLOGICZNY

Z cechy morfologiczne (wysokość ciała masa skład tkankowy)

Z cechy fizjologiczne (stopień zaawansowania rozwojowego osobnika - częstość tętna, pojemność życiowa płuc)

Z cechy motoryczne rozwijające się w czasie całej ontogenezy - osiągają swoją maksymalną wielkość w czasie rozwo ju a wraz z wiekiem ulegają regresji (siła. gibkość. wytrzymałość)

1L PSYCHICZNY - ujmuje wykształcenie poszczególnych funkcji układu nerwowego i struktur osobowościowych

III    SPOŁECZNY - ujmuje dojrzałe spełnianie różnych ról, zadań i obow iązków społecznych

KRYTERIA ROZWOJU OSOBNIKA:

I    Kryterium wieku zębowego - określanie ilości wyrżniętych zębów i stopień ich rozwoju

❖    dziewczynki 4-6 mieś. - pierwsze zęby na dolnej szczęce

❖    chłopcy 6-9 mieś. życia

II    Kryterium w ieku kostnienia - skostnienia szkieletu i występowanie jąder kostnienia (najczęściej wykazywane na stawach łokciowych, kolanowych i nadgarstkowych nadgarstkowych także na grzebieniach kości biodrowych - test Risscra)

i*

Ul Kryterium cech morfologicznych - bierzemy pod uwagę: wysokość ciała masę ciała, obwód klatki piersiowej i skład tkankowy np. mięśni pod względem ilości wody, tłuszczu.

IV    Kryterium dojrzałości płciowej

❖    u dziewcząt pojawienie się pierwszej menstruacji

❖    u chłopców pojawienie się pierwszej ejakulacji

>    w populacji miejskiej: 11-14 roku życia u dziewcząt; 16-18 r.ż. u chłopców'

>    dziewcząt populacji wiejskiej: 13-16 r.ż. u dziewcząt; 18-20 r.ż. u chłopców

V    Kryterium cech płciowych - stopień rozwoju takich cech jak: rozwój piersi u dziewcząt, rozwój jąder jąder i moszny u chłopców, rozwój owłosienia łonowego i pachowego

Jednym z czynników’ współczesnej cywilizacji wpływających na podejmowanie pracy, typu aktywności mchowej jest zjawisko zwane dymorfizmem płciowym.