DSC00091

i wynikający z niej rozwój są podstawowymi, uniwersalnymi każdej organizacji.

Środki osiągania celów mogą być zorientowane na ełastyca • bądź sterowanie (kontrolę). Do pierwszej grupy środków zaliczy^ dążenie do elastyczności i przedsiębiorczości oraz troskę o spójni (kohezję) i morale członków organizacji. W skład drugiej wcbo^ zarządzanie informacjami i koordynacja oraz planowanie i waift dowanie. W konsekwencji możemy mówić o różnych modchg organizacji, w zależności od stopnia ich orientacji na określom konfigurację celów (są to np. następujące modele: systemów ótwa. tych, „stosunków międzyludzkich'', formalizacji procesów wewnęfe. nych. planowania i racjonalizacji celów).

Stnkhn

Struktura jest właściwością każdego zbioru. W przyrodzie struktury powstają niekiedy samorzutnie lub w wyniku działań instynktownych. Struktury organizacji tworzonych przez człowieka są wynikiem świadomego porządkowania elementów (składników) całości ze względu na przyjęte kryteria (przestrzeń, czas, hierarchię itp.).

Kształtowanie struktur takich systemów działania, jakimi ń przedsiębiorstwa, polega na porządkowaniu icb elementów (składników) pod względem roli odgrywanej w procesie zarządzania. Podstawowe decyzje, które należy podjąć w tym zakresie, dotyczą;

•    specjalizacji i departamentahzacji.

•    standaryzacji (formalizacji),

•    koordynacji,

•    centralizacji i decentralizacji.

•    wielkości organizacji i jej części składowych.

Technologia

Uznanie technologii za jeden z elementów konstytuujących organizację oznacza, źe organizacje są traktowane przede wszystkim

; jaico systemy, które służą wykonywaniu jakiejś pracy i stosują technikę w celu rozwiązywania problemów przetwarzania (transformacji).    ‘    ~

Istnieją poważne różnice w konceptuałizacji technologii jako kategorii analitycznej organizacji. Na przykład W.R. Scott przedstawił ponad dwadzieścia prób w tym zakresie [60).

Pojęcie „technologia'' należy rozumieć szeroko. Jest to kombinacja wiedzy i umiejętności oraz stosowanych narzędzi i wyposażenia. W szczególności technologia oznacza procedury działania związane z transformacją materiałów, informacji lub ludzi w pożądane produkty lub usługi.

Przeprowadzono wiele badań dotyczących zależności między technologią a funkcjonowaniem organizacji oraz wpływu technologii na inne elementy organizacji.

J. Woodword oparła opis technologii na typach produkcji (jednostkowej i małoseryjnęj, wielkoseryjnęj i masowej oraz aparaturowej). Na podstawie badań przeprowadzonych w zakładach przemysłowych sformułowała następujące zależności:

•    Im bardziej kompleksowa technologia, tym większa liczba kierowników i szczebli zarządzania. Innymi słowy, kompleksowość technologii prowadzi do wzrostu struktury i wymaga większego nadzoru i koordynacji.

•    Rozpiętość kierowania na szczeblu operacyjnym wzrasta w miarę przechodzenia od produkcji jednostkowej do masowej, a zmniejsza się wtedy, gdy produkcja masowa przekształca się w potokową.

•    Im większa kompleksowość technologii firmy, tym większy sztab urzędniczy i administracyjny.

Ludzie

Ludzie są strategicznym składnikiem każdej organizacji. W organizacjach występują jako jednostki, członkowie grup oraz przełożeni i podwładni. Wydaje się. że nieprzypadkowo w oryginalnym modelu Leavitta zostało użyte określenie „aktorzy". Funkcjonowanie organizacji zależy bowiem przede wszystkim od tego, jakie role ludzie odgrywają w organizacji i jak się z nich wywiązują. H. Mintzberg